Άτυπο «οδικό χάρτη» για την εκδήλωση μιας τελευταίας προσπάθειας προς την επίλυση του Σκοπιανού δρομολογεί το υπουργείο Εξωτερικών, καθώς η Αθήνα εκτιμά ότι οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για την επίτευξη ενός συμβιβασμού που -σύμφωνα με πληροφορίες- θα κινηθεί σε ευρύτερο πλαίσιο από τις μέχρι τώρα «κόκκινες» γραμμές.
Η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ότι επείγει η ανάγκη του κλεισίματος μετώπων στην εξωτερική πολιτική, ώστε να απελευθερωθούν δυνάμεις, οι οποίες θα επικεντρωθούν στα μείζονα θέματα των Ελληνοτουρκικών και της ενίσχυσης του περιφερειακού ρόλου της χώρας μας, ενώ με το κλείσιμο του Σκοπιανού θα δοθεί η δυνατότητα αναπροσαρμογής της βαλκανικής πολιτικής της Ελλάδας.
Η χώρα μας εξαιτίας και της εκκρεμότητας με το θέμα της ονομασίας κινδυνεύει να μείνει εκτός παιχνιδιού στην περιοχή που αποτελεί τον ζωτικό χώρο της και τον χώρο που μπορεί να επεκταθεί η ελληνική οικονομική παρουσία, εκτιμούν στο ΥΠΕΞ, ενώ επισημαίνεται ότι το κενό που έχει αφήσει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια καλύπτεται από άλλες δυνάμεις (κυρίως την Τουρκία).
Όμως και για την ΠΓΔΜ φαίνεται να διαμορφώνεται μια ιδιαίτερη συγκυρία, καθώς ο Ν. Γκρούεφκσι οδεύει σε εκλογές που επιβλήθηκαν από τον διεθνή παράγοντα (θα διεξαχθούν από υπηρεσιακή κυβέρνηση) και εφόσον, όπως είναι το πιθανότερο, κερδίσει και πάλι τότε -πραγματικά πανίσχυρος- θα είναι αυτός που με το μικρότερο πολιτικό κόστος θα μπορεί να υπογράψει μια συμφωνία.
Ο Σκοπιανός ηγέτης όλο και περισσότερο πλέον αντιλαμβάνεται τις επιπτώσεις που έχει και για τη χώρα του η διαιώνιση της διαφοράς.
Τόσο λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά και γιατί πλέον η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν έχει διεκδικήσεις σε βάρος της ΠΓΔΜ. Το τελευταίο διάστημα η απειλή από τον αλβανικό παράγοντα είναι δεδομένη, η ψυχρότητα με το Βελιγράδι είναι εντονότερη (λόγω της στήριξης της υποψηφιότητας του Κοσόβου για ένταξη στην UNESCO), ενώ και η Βουλγαρία διαρκώς ανανεώνει τον αλυτρωτισμό του Πιρίν.
Αν και τόσο για το ΝΑΤΟ όσο και για την ΕΕ το θέμα της ονομασίας δεν αποτελεί το μοναδικό εμπόδιο για την ΠΓΔΜ (καθώς τουλάχιστον στην Ενωση υπάρχει σαφής αναφορά στα εσωτερικά προβλήματα), εάν οι εκλογές εξελιχθούν ομαλά, τότε θα ανοίξει κύκλος εντονότατων πιέσεων προς την Αθήνα, ώστε στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου να δοθεί το «πράσινο φως» για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της ΠΓΔΜ και έναν μήνα αργότερα στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία να αποφασιστεί η ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ.
Μετά τις εκλογές
Οι εκλογές στα Σκόπια αναδεικνύονται σε κομβικό σημείο και η Αθήνα θέλει να προετοιμάσει το έδαφος για να επιδιωχθεί ο συμβιβασμός αμέσως μετά τις εκλογές. Ο Ελληνας ΥΠΕΞ, Ν. Κοτζιάς, με στενούς συνεργάτες του έχει επεξεργαστεί μια σειρά από ιδέες και προτάσεις τόσο για τη διαδικασία όσο και για το περιεχόμενο μιας συμβιβαστικής λύσης.
Ο Σκοπιανός ομόλογός του, Ν. Ποπόσκι, αρνήθηκε να απαντήσει σε ερώτηση εάν ο κ. Κοτζιάς τού παρουσίασε στην κατ’ ιδίαν συνάντηση που είχαν νέες ιδέες και προτάσεις, αλλά η απάντηση είχε έρθει από έναν άλλο κυβερνητικό εταίρο του Ν. Γκρούεφσκι.
Ο στενός συνεργάτης του προέδρου, του συγκυβερνώντος αλβανικού κόμματος DUI, Αρτάν Γκρούμπι, αποκάλυψε σε συνέντευξή του, με την ευκαιρία της επίσκεψης Ποπόσκι, ότι στη συνάντηση που είχαν τον Ιούνιο στα Σκόπια με τον Ν. Κοτζιά ο Έλληνας υπουργός παρουσίασε ορισμένες ιδέες για το πώς μπορεί να ξεπεραστεί το πρόβλημα του ονόματος και «έδειξε ότι στην Αθήνα υπάρχει πολιτική βούληση, όχι μόνο στον κυβερνητικό συνασπισμό αλλά και ευρύτερα στα κοινοβουλευτικά κόμματα, για να λυθεί το ζήτημα, με συμπερίληψη του όρου “Μακεδονία” και στο νέο όνομα της χώρας»…
Η σφαιρική ανάλυση στην οποία κτίζεται το εγχείρημα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών είναι η λογική θεώρηση που στηρίζεται στην προσδοκία ότι στο πλαίσιο της επιδίωξης του αμοιβαίου οφέλους ο κ. Γκρούεφσκι θα δεχθεί να συζητήσει μια λύση η οποία θα προβλέπει σύνθετο όνομα και θα ξεπεράσει και τον σκόπελο του εύρους χρήσης. Προς το παρόν η σκοπιανή πλευρά αρνείται κάθε είδους συμβιβασμό στο ζήτημα αυτό, καθώς η erga omnes λύση (έναντι όλων) στην οποία επιμένει η ελληνική πλευρά συνεπάγεται και αναθεώρηση του Συντάγματος.
Στο θέμα του εύρους χρήσης έχουν διατυπωθεί στο παρελθόν διάφορες φόρμουλες, που χωρίς να εκφυλίζονται σε διπλή ονομασία (όπως επιδιώκουν τα Σκόπια, όπου απλώς το νέο όνομα θα αντικαταστήσει το FYROM στις σχέσεις με την Ελλάδα και με κάποιους διεθνείς οργανισμούς), δίνουν διέξοδο, με υποχωρήσεις και των δύο πλευρών.
ΠΛΗΡΩΝΟΥΜΕ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΛΑΘΗ
Ο Σκοπιανός πρόεδρος Γκεόργκι Ιβάνοφ στην ετήσια ομιλία του που εκφώνησε την Τρίτη παραδέχτηκε, με επικρίσεις προς τα πολιτικά κόμματα, ότι για πρώτη φορά ύστερα από έξι χρόνια από τη στιγμή που αναγνωρίστηκε η ΠΓΔΜ ως υποψήφια προς ένταξη χώρα η Έκθεση Προόδου της Κομισιόν μετατράπηκε σε Έκθεση Στασιμότητας και ότι πλέον δεν είναι το όνομα το μοναδικό εμπόδιο για την ευρωπαϊκή προσέγγιση αλλά και τα προβλήματα που «δημιουργήσαμε μόνοι μας».
ΘΑ ΚΛΗΘΕΙ ΝΑ ΕΠΙΚΥΡΩΣΕΙ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑ
Περιορίζεται ο ρόλος του Νίμιτς
Η διαδικασία θα έχει χρονοδιάγραμμα τις δύο Συνόδους Κορυφής τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, καθώς η εφαρμογή της λύσης θα επιχειρηθεί να συνδεθεί με τις αποφάσεις των δύο Συνόδων, αν και η Αθήνα έχει απορρίψει ιδέες για πλήρη εφαρμογή της λύσης (με erga omnes χρήση) όταν υπάρξει πλήρης ένταξη στην ΕΕ, καθώς τέτοια απόφαση δεν προβλέπεται τα προσεχή χρόνια.
Ακόμη ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι στη νέα αυτή προσπάθεια φαίνεται να περιορίζεται ο ρόλος του Μάθιου Νίμιτς, ο οποίος απλώς θα κληθεί να επικυρώσει την όποια συμφωνία ενδέχεται να καταλήξουν τα δύο μέρη. Δεν είναι τυχαία η απουσία από το υπουργείο Εξωτερικών κατά τη διάρκεια των συνομιλιών με τον κ. Ποπόσκι του Έλληνα διαπραγματευτή στον ΟΗΕ, πρέσβη ε.τ. Αδαμάντιου Βασιλάκη. Πάντως για να μη δημιουργούνται ψευδαισθήσεις, μένει να υπερπηδηθούν πολλά εμπόδια, να ξεπεραστούν «βουνά που υψώνονται μεταξύ μας», όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ποπόσκι.
Δημοψήφισμα
Ο Σκοπιανός υπουργός Εξωτερικών, μάλιστα, με εύσχημο τρόπο έστειλε ακόμη ένα μήνυμα στις δηλώσεις του, το οποίο πέρασε απαρατήρητο. Διεμήνυσε ότι αν η λύση θίγει συνταγματικά χαρακτηριστικά της χώρας του (ταυτότητα, γλώσσα κ.λπ.), τότε θα πρέπει να υπάρξει έγκριση με δημοψήφισμα. Και θα είναι πραγματικά δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι το κυβερνών κόμμα VMRO-DPMNE θα συμβάλει στην έγκρισή της.
Γιατί παρά τα καλά λόγια του κ. Κοτζιά και τις φιλοφρονήσεις προς τον Σκοπιανό ομόλογό του, όταν αναφέρθηκε δύο φορές στην ανάγκη αποκλεισμού των ακραίων εθνικιστικών φωνών στις δύο χώρες, έδειξε να παραβλέπει το γεγονός ότι ο κ. Ποπόσκι είναι εκπρόσωπος του πιο ακραίου εθνικιστικού κόμματος της ΠΓΔΜ, ενώ και στην Ελλάδα ένα επίσης εθνικιστικό κόμμα συμμετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό.
