Ιερόνυμος:«Η παύση των πολεμικών συρράξεων και η άμεση ειρήνευση είναι ο μονόδρομος για μία αρμονική συνύπαρξη σε ένα μεταβαλλόμενο κόσμο»

«Η παύση των πολεμικών συρράξεων και των εχθροπραξιών και η άμεση ειρήνευση είναι ο μονόδρομος για μία αρμονική συνύπαρξη σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο. Διά τον λόγο αυτό η Ορθόδοξη Εκκλησία μας δεν θα πάψει να εργάζεται και να δέεται υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου» τόνισε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος στον χαιρετισμό του κατά την έναρξη της 2ης Διεθνούς Διασκέψεως Αθηνών για τον «Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή».
Η 2η Διεθνής Διάσκεψη στην Αθήνα άρχισε τις εργασίες της σήμερα το πρωί και θα ολοκληρωθούν αύριο το μεσημέρι. Την επίσημη έναρξη κήρυξε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος, ο οποίος χαρακτήρισε την Διάσκεψη εξόχως σημαντική, ίσως δε ακόμη πιο επίκαιρη από την πρώτη, η οποία διεξήχθη, πριν από δύο χρόνια και παρέθεσε τους λόγους που την θεωρεί επίκαιρη. Επεσήμανε, επίσης, ότι σκοπός είναι να τερματισθεί αμέσως ο πόλεμος και να εδραιωθεί η Ειρήνη και η Δημοκρατία στην περιοχή, να διασφαλισθεί η Ελευθερία, υφ’ όλες της τις εκφάνσεις, στις οποίες, αυτονοήτως και πρωτευόντως, ανήκει ο σεβασμός όλων των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, άρα και της Θρησκευτικής Ελευθερίας, να προστατευθούν τα Ιερά, όπως και τα υπόλοιπα Πολιτισμικά, Μνημεία, που δεν έχουν πληγεί από τον φρικτό αυτό πόλεμο, αλλά και ν’ αναστηλωθούν καταλλήλως όσα υπέστησαν καταστροφές.
Στη συνέχεια χαιρετισμό απηύθυνε ο υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Κοτζιάς. Ο υπουργός Εξωτερικών υπογραμμίζοντας ότι «οι εξτρεμιστές εγκλημάτησαν σε βάρος ανθρώπων, σε βάρος της θρησκείας κοινοτήτων, σε βάρος της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς μας και καταπάτησαν αξίες και δικαιώματα, κατέστρεψαν ιστορικές μνήμες και μνημεία» τόνισε ότι «στην περιοχή μας πρέπει να παλέψουμε για το σεβασμό απέναντι στο διαφορετικό, ιδιαίτερα ως προς τους εβραίους και τους μουσουλμάνους, τους χριστιανούς και τους Γιαζίντι, αλλά και τους μουσουλμάνους, σιίτες και σουνίτες, Κούρδους και Άραβες. Να σχεδιάσουμε πώς θα εξασφαλιστεί η επιστροφή στις εστίες τους και όχι πώς στο όνομα της κοινωνικής μηχανής θα αποκλειστούν με θρησκευτικά και πολιτιστικά κριτήρια ορισμένες ομάδες. Πρέπει να υπερασπιστούμε την ποικιλομορφία της περιοχής μας, η οποία είχε πετύχει τον πλουραλισμό που πολλοί ονειρεύονται στη Δύση, ως στόχο νεωτερικότητας, εδώ και χιλιάδες χρόνια».
Αμέσως μετά ο Αρχιεπίσκοπος τόνισε πως «η εγγύτητα της χώρας μας με την περιοχή της Μέσης Ανατολής καθώς και η εκεί δραστηριοποίηση των Ελληνορθοδόξων Εκκλησιών, με μακραίωνη ιστορία, καθιστούν τον διαθρησκειακό διάλογο μεταξύ Χριστιανών, Μουσουλμάνων και Εβραίων, ιδιαίτερο πεδίον ενδιαφέροντος για την ελληνική εξωτερική πολιτική και μάλιστα σε μια εποχή που αποκτούν επικαιρότητα τα θέματα προστασίας των δικαιωμάτων θρησκευτικών μειονοτήτων, ιδίως στην Μέση Ανατολή. Η Ελλάδα υποστηρίζει τον διαθρησκευτικό διάλογο, ως μέσο για την διασφάλιση της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ πιστών διαφορετικών θρησκειών και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με έμφαση στην θρησκευτική ελευθερία και την προστασία των δικαιωμάτων των θρησκευτικών κοινοτήτων με σκοπό την πρόληψη κοινωνικών εντάσεων και κρίσεων. Αναγνωρίζοντας την συμβολή του διαθρησκειακού μέσω της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής στην αντιμετώπιση και αποτροπή φαινομένων ριζοσπαστικοποίησης που οδηγούν στην τρομοκρατία και βίαιου εξτρεμισμού, η Ελλάδα υποστηρίζει σχετικές πρωτοβουλίες».
Μίλησε για την πρώτη Διεθνή Διάσκεψη, αλλά και στις συναντήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, ενώ κάνοντας αναφορά στην παρούσα Διάσκεψη υπογράμμισε πως «ο τρόπος ανοικοδόμησης κατεστραμμένων υποδομών, η βελτίωση συνθηκών υγείας, το επίπεδον εκπαίδευσης, οι συνθήκες διαβίωσης των κοινοτήτων και κυρίως το μεγάλο θέμα των προσφύγων και ο τρόπος υποδοχής των από Μεγάλα Κράτη, τα οποία ουσιαστικά πρωτοστάτησαν στην καταστροφή της Μέσης Ανατολής, είναι τα μεγάλα προβλήματα μεταξύ των οποίων πρώτο εκείνο της επανεγκαταστάσεως των προσφύγων στις εστίες των».
Ολοκλήρωσε τον χαιρετισμό του σημειώνοντας πως «η παύση των πολεμικών συρράξεων και των εχθροπραξιών και η άμεση ειρήνευση είναι ο μονόδρομος για μία αρμονική συνύπαρξη σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο. Διά τον λόγο αυτό η Ορθόδοξη Εκκλησία μας δεν θα πάψει να εργάζεται και να δέεται υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου».
Ακολούθησαν χαιρετισμοί από τoν Υπουργό Επικρατείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων αρμόδια για την Ανεκτικότητα, κ. Sheikh Nayan bin Mubarak al-Nahyan και την Πρέσβυ της Αυστρίας στην Ελλάδα, κα Andrea Ikić-Böhm και στην συνέχεια άρχισε η Συνεδρία υπό την προεδρία του υπουργού Εξωτερικών.

Ακολουθούν σημεία χαιρετισμού του Προέδρου της Δημοκρατίας:

Μακαριώτατε,
Μακαριώτατοι Πατριάρχες και Προκαθήμενοι,
Αγιώτατοι,
Σοφολογιώτατοι,
Κύριοι Υπουργοί,
Κύριοι Βουλευτές,
Κυρίες και Κύριοι,

Η δεύτερη Διεθνής Διάσκεψη, με θέμα «Θρησκευτικός και Πολιτιστικός Πλουραλισμός και Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή», στην οποία μετέχετε, είναι εξόχως σημαντική, ίσως δε ακόμη πιο επίκαιρη από την πρώτη, η οποία διεξήχθη, μ’ εξαιρετική επιτυχία, πριν από δύο χρόνια, εδώ στην Αθήνα.
Ι. Οι λόγοι, για τους οποίους θεωρώ ότι η παρούσα Διάσκεψη εμφανίζεται πάντοτε εξαιρετικά επίκαιρη είναι οι ακόλουθοι:
A. Κατ’ αρχήν, εξακολουθούν να ισχύουν πλήρως όσα είχα αναφέρει και τότε, όταν, κατά τον εναρκτήριο χαιρετισμό μου, τόνισα ότι τα τεκταινόμενα στην Μέση Ανατολή κλονίζουν επικίνδυνα τα θεμέλια της Ειρήνης και της ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών στην εν λόγω περιοχή. Όμως, η αγωνία όλων μας είναι ακόμη εντονότερη σήμερα, αφού ο πόλεμος συνεχίζεται, εντείνοντας έτσι την διεθνή αβεβαιότητα ως προς το πότε και πώς θα τερματισθεί, ποιες θα είναι οι τελικές συνέπειές του και πώς θα επουλωθούν οι μεγάλες πληγές που έχει ήδη προκαλέσει και, δυστυχώς, συνεχίζει να προκαλεί.
Β. Είχα τότε επισημάνει ότι, λόγω της «έκρηξης», κυριολεκτικώς, των ροών προσφύγων πολέμου, τα πλήγματα κατά της Ειρήνης διαμορφώνουν συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης, αντίθετης προς κάθε έννοια Πολιτισμού και Δικαιοσύνης, η οποία προσλαμβάνει έτσι οιονεί πλανητικές διαστάσεις

ΙΙ. Εσείς λοιπόν, που μετέχετε στην παρούσα Διάσκεψη, με την σοφία και την ανιδιοτέλεια που σας προικίζει το ιερατικό σας σχήμα, δώστε το παράδειγμα στους πολιτικούς ταγούς, διατρανώνοντας την θεμελιώδη για την Ανθρωπότητα αρχή: Στο επίκεντρο της Ανθρωπότητας και του προορισμού της βρίσκονται ο Άνθρωπος και η Ειρήνη. Ουδεμία άλλη σκοπιμότητα επιτρέπεται να κατισχύσει, όποιο και αν είναι το «περίβλημα» υπό το οποίο εμφανίζεται.
ΙΙΙ. Επιτρέψατέ μου, λοιπόν, να πιστεύω ότι οι σκοποί που όλοι μας, με πρωτεργάτες εσάς, οφείλουμε εν προκειμένω να υπηρετήσουμε με συνέπεια και συνέχεια, ως την τελική επίτευξή τους, είναι οι ακόλουθοι:
Α. Πρώτον, να τερματισθεί αμέσως ο πόλεμος και να εδραιωθεί η Ειρήνη και η Δημοκρατία στην περιοχή.
Β. Δεύτερον, να διασφαλισθεί η Ελευθερία, υφ’ όλες της τις εκφάνσεις, στις οποίες, αυτονοήτως και πρωτευόντως, ανήκει ο σεβασμός όλων των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, άρα και της Θρησκευτικής Ελευθερίας. Κυρίως δε αυτής. Τούτο σημαίνει αφενός ότι οι άνθρωποι που έχουν παραμείνει στις πατρογονικές τους εστίες θα πρέπει να προστατευθούν αποτελεσματικά, ως το οριστικό τέλος του πολέμου, ώστε να μπορούν ν’ ασκούν όλα τα Θεμελιώδη Δικαιώματά τους, συμπεριλαμβανομένων φυσικά εκείνων που αφορούν την θρησκευτική τους πίστη. Τα ίδια Δικαιώματα πρέπει να διασφαλισθούν και στους πρόσφυγες όταν θα γυρίσουν στα πάτρια εδάφη τους, μετά την λήξη του πολέμου. Οφείλουμε, μάλιστα, να καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να επιστρέψουν οι πρόσφυγες στις πατρίδες τους, αποκλειστικώς υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις που μόλις περιέγραψα.
Γ. Τρίτον, να προστατευθούν τα Ιερά, όπως και τα υπόλοιπα Πολιτισμικά, Μνημεία, που δεν έχουν πληγεί από τον φρικτό αυτό πόλεμο. Αλλά και ν’ αναστηλωθούν καταλλήλως όσα υπέστησαν καταστροφές. Τούτο αποτελεί τεράστιο χρέος μας έναντι της Ιστορίας του Παγκόσμιου Πολιτισμού, αφού ο γεωγραφικός χώρος της Μέσης Ανατολής αποτέλεσε μιαν από τις πρώτες κοιτίδες του. Όπως είναι γνωστό, τα σημαντικότερα Μνημεία Πολιτισμού στην περιοχή προέκυψαν από την συνύπαρξη και όσμωση διαφορετικών πολιτισμών. Και αυτή η Διαπίστωση πρέπει ν’ αποτελέσει διδακτική κατευθυντήρια γραμμή των πολιτικών συμπεριφορών και ενεργειών μας σε πλανητική κλίμακα, στην δύσκολη σημερινή συγκυρία.
IV. Τελειώνοντας, επιτρέψατέ μου να διατυπώσω τις ακόλουθες θέσεις, ως προς το πνεύμα, μέσα στο οποίο πρέπει να διεξαχθεί και αυτή η Διάσκεψη: Η συζήτηση περί, δήθεν, «σύγκρουσης των Πολιτισμών», ως μεθόδου εξήγησης –οπότε και αντιμετώπισης- μέρους σημαντικών πολιτικών εξελίξεων στην σημερινή διεθνή πολιτική σκηνή συνιστά μιαν ανιστόρητη εκδοχή, η οποία, επιπλέον, αγνοεί την ίδια την φύση του Πολιτισμού.
Α. Και τούτο διότι ένα σύνολο ανθρώπινης δημιουργίας, για να μπορεί να φέρει τον τίτλο του «Πολιτισμού», δεν είναι νοητό να συντίθεται από στοιχεία που οδηγούν νομοτελειακώς σε σύγκρουση με άλλους Πολιτισμούς και που, συνακόλουθα, απεργάζονται την καταστροφή τους. Ο πραγματικός Πολιτισμός έχει, κατά τον προορισμό του, ως αρχετυπικά χαρακτηριστικά του τον Ανθρωπισμό και την Ειρήνη. Άρα η σύγκρουση και ο πόλεμος αποτελούν για τον πραγματικό Πολιτισμό μια μορφή «contradictio in adjectο».
Β. Η αλήθεια, λοιπόν, για την ιστορική συνάρτηση μεταξύ της σύγχρονης παγκόσμιας αναταραχής και των κινδύνων της, αφενός, και της πορείας των επιμέρους Πολιτισμών, αφετέρου, βρίσκεται στο άλλο άκρο: Η παγκόσμια αναταραχή και οι κίνδυνοί της δεν έχουν τις ρίζες τους στην σύγκρουση των Πολιτισμών, αλλά στο γεγονός ότι οι Πολιτισμοί αυτοί φθίνουν ανησυχητικά. Και λόγω ακριβώς αυτής της παρακμιακής τους πορείας, δεν είναι πια σε θέση να εκπληρώσουν την φυσική ειρηνοποιό αποστολή που καθορίζει η ουσία τους, μέσ’ από την συνύπαρξη και συλλειτουργία τους σε παγκόσμια κλίμακα.
Γ. Απορρίπτοντας, λοιπόν, το βασικό επιχείρημα της θέσης περί «σύγκρουσης των Πολιτισμών» και υιοθετώντας την άποψη ότι είναι, αντιθέτως, η παρακμή των Πολιτισμών που πρέπει να μας ανησυχεί και την οποία οφείλουμε να σταματήσουμε και, a fortiori, ν’ αντιστρέψουμε, καθίσταται ακόμη πιο προφανής και επιτακτική η ανάγκη της ειλικρινούς αναζήτησης των όρων και των προϋποθέσεων της συνεχούς υποστήριξης του Διαλόγου μεταξύ διαφορετικών Πολιτισμών, στο πλαίσιο του πλήρους σεβασμού του πολιτισμικού πλουραλισμού, οπωσδήποτε δε και του θρησκευτικού.
Με τις σκέψεις αυτές, κηρύσσω την έναρξη της Δεύτερης Διεθνούς Διάσκεψης των Αθηνών για τον «Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή» και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες σας.