Αποτελέσματα νέας έρευνας του γερμανικού Iνστιτούτου τη Μακροοικονομία και την Έρευνα για την Ανάπτυξη (IMK) δημοσιεύει η γερμανική Handelsblatt και δείχνει ότι οι επιπτώσεις του προγράμματος λιτότητας στα νοικοκυριά, τη φορολογία και την άνοδο της φτώχιας είναι μεγαλύτερες από ό,τι έχει υπολογιστεί μέχρι σήμερα.
Ο επικεφαλής του ινστιτούτου, Gustav Horn, μιλάει για το χρονικό μιας προαναγγελθείσας καταστροφής και ζητά άμεση αλλαγή πλεύσης.
To πρόγραμμα που επιβλήθηκε, όπως υποστηρίζει, «ήταν ιδιαίτερα κοντόφθαλμο και εν μέρει καθοδηγούμενο από συμφέροντα, χωρίς μέριμνα για κοινωνική προστασία».
Στην έρευνα, την οποία για λογαριασμό του Ινστιτούτου διεξήγαγαν ο πρώην υπουργός Τάσσος Γιανίτσης και ο καθηγητής Σταύρος Ζωγραφάκης, υπολογίστηκε ότι από το 2009 οι αμοιβές στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά 25 δισ. ευρώ και η συνολοική ζήτηση κατά 53 δισ. Όμως οι εξαγωγές αυξήθηκαν μόλις κατά 3,8 δισ. ευρώ, «μια αξιοπρόσεκτα αδύναμη άνοδος αν ληφθεί υπόψη η μείωση στο κόστος εργασίας», όπως αναφέρουν οι ερευνητές.
Παράλληλα παρατηρούνται μεγάλες ανισορροπίες, με σημαντικότερη τη διαφορά μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου τομέα. Πριν από την κρίση ο μέσος μισθός του δημοσίου ήταν 35% πάνω από τον αντίστοιχο του ιδιωτικού, ενώ αυτή τη στιγμή η διαφορά κυμαίνεται στο 43%.
Τεράστιες είναι και οι ανισορροπίες στη φορολογία. Από την αρχή της κρίσης οι άμεσοι φόροι αυξήθηκαν κατά 53% ενώ οι έμμεσοι 22%. Επειδή όμως ελάχιστα έγιναν για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, το κύμα των αυξήσεων στους φόρους διαχύθηκε στα κατώτερα εισοδηματικά στρώματα. Έτσι, η φορολογική επιβάρυνση για το εισοδηματικά κατώτερο 50% των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 337% ενώ για το ανώτερο μόλις 9%.
Σε απόλυτα ποσά η ετήσια φορολογική επιβάρυνση των πιο φτωχών νοικοκυριών αυξήθηκε μεν «μόνο» κάποιες εκατοντάδες ευρώ, αλλά με την κατακόρυφη πτώση των εισοδημάτων και την καλπάζουσα ανεργία ακόμα και αυτά τα ποσά έφεραν πολλούς στα όριά τους, τόνισαν οι Γιαννίτσης και Ζωγραφάκης.
Κατά μέσο όρο τα ετήσια εισοδήματα των νοικοκυριών στην Ελλάδα πριν τους φόρους έπεσαν από τα 23.100 ευρώ το 2008 στα 17.900 το 2012. Όμως δε συμμετείχαν όλοι ισόποσα στην απώλεια του εισοδήματος, καθώς αυτοί που έχασαν περισσότερο ήταν τα πιο φτωχά νοικοκυριά.
Η Ελλάδα έχει παραδοσιακά μεγάλο ποσοστό φτώχιας. Έτσι, η μεταβολή του ποσοστού των νοικοκυριών που ζει με κάτω από 60% του μέσου όρου του εισοδήματος φαίνεται μικρή, δηλ. από το 28% το 2008 στο 31% το 2012. Όμως αυτά τα ποσοστά υποτιμούν το πρόβλημα που προκύπτει από τη συνολική πτώση του εισοδήματος, καθώς το ίδιο το όριο της φτώχιας έχει πέσει από τα 8.767 ευρώ στα 7.756 ευρώ στο ίδιο χρονικό διάστημα.
