Από την στιγμή λοιπόν που η βασική δέσμευση των δύο πλευρών δεν υπάρχει τότε δεν μπορεί να ισχύσει στο σύνολό της η συμφωνία και το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει νέος κύκλος διαπραγματεύσεων η θα μιλάμε για την τρίτη αποτυχημένη προσπάθεια ώστε να μπουν σε νέες βάσεις οι σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας.
Η απόφαση της Ιεραρχίας να βάλει βέτο στην πιο σημαντική απόφαση Τσίπρα- Ιερώνυμου περί αποχώρησης των ιερέων από το δημόσιο έχει ακυρώσει στην πράξη το deal του Πρωθυπουργου με τον Αρχιεπίσκοπο.
Κι αυτό γιατί στο κοινό ανακοινωθέν που είχε εκδοθεί ανάμεσα στους δύο άνδρες στο άρθρο 3 τονίζονταν: . Το Ελληνικό Δημόσιο και η Εκκλησία αναγνωρίζουν ότι οι κληρικοί δεν θα νοούνται στο εξής ως δημόσιοι υπάλληλοι και ως εκ τούτου διαγράφονται από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών και στο άρθρο «Οι παραπάνω δεσμεύσεις των μερών θα ισχύουν υπό την προϋπόθεση τήρησης της Συμφωνίας στο σύνολό της».
Από την στιγμή λοιπόν που η βασική δέσμευση των δύο πλευρών δεν υπάρχει τότε δεν μπορεί να ισχύσει στο σύνολό της η συμφωνία και το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει νέος κύκλος διαπραγματεύσεων η θα μιλάμε για την τρίτη αποτυχημένη προσπάθεια ώστε να μπουν σε νέες βάσεις οι σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας.
Στην έκτακτη συνεδρίαση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, έγινε δεκτή έγινε η εισήγηση του Αρχιεπισκόπου για έγκριση της «συμφωνίας Τσίπρα – Ιερώνυμου», εκτός από το κομμάτι που αφορά στην μισθοδοσία των κληρικών. Επίσης, η Ιεραρχία αποφάσισε να συσταθεί ειδική επιτροπή, οι οποία θα συζητήσει τις λεπτομέρειες για την Συμφωνία Εκκλησίας – Κράτους.
Αναλυτικά το ανακοινωθέν:
Συνήλθε σήμερα Παρασκευή, 16 Νοεμβρίου 2018, στην Συνεδρία της εκτάκτου Συγκλήσεώς της, η Ιερά Συνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπό την Προεδρία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, στην Αίθουσα Συνεδριών της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας.
Πρό της Συνεδρίας ετελέσθη Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Ασωμάτων Πετράκη, ιερουργήσαντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερωνύμου.
Περί την 9η πρωινή, στη μεγάλη Αίθουσα των Συνεδριών της Ιεράς Συνόδου, ετελέσθη η Ακολουθία για την έναρξη των εργασιών της Ιεράς Συνόδου. Αναγνωσθέντος του Καταλόγου των συμμετεχόντων Ιεραρχών, διεπιστώθη απαρτία.
Η Επιτροπή επί του Τύπου συγκροτήθηκε από τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεο, Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας και Μήλου κ. Δωρόθεο και Πατρών κ. Χρυσόστομο.
Ακολούθως, συμφώνως προς την Ημερησία Διάταξη, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος ανέγνωσε την Ενημέρωσή του με θέμα: «Ενημέρωσις περί προτάσεως υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως επί του θέματος της Εκκλησιαστικής Περιουσίας».
Μετά από την Ενημέρωση ακολούθησε συζήτηση επ’ αυτής, κατά την οποία έλαβαν τον λόγο πολλοί Αρχιερείς.
Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος ομοφώνως αποφάσισε:
1. Να συνεχιστεί ο διάλογος με την Πολιτεία επί θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος.
2. Να αναθέσει στην Διαρκή Ιερά Σύνοδο την συγκρότηση Ειδικής Επιτροπής, η οποία θα αποτελείται από Ιεράρχες, Νομικούς, Εμπειρογνώμονες και Εκπροσώπους του Εφημεριακού Κλήρου για την μελέτη των θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος, ο καρπός της οποίας θα υποβληθεί στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος προς τελική έγκριση.
3. Να εμμείνει στο υφιστάμενο καθεστώς μισθοδοσίας των Κληρικών και των λαϊκών υπαλλήλων της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Σύμφωνα με πληροφορίες υπέρ της Συμφωνίας Κράτους-Εκκλησίας μίλησαν οι μητροπολίτες:
Κορίνθου
Αλεξανδρουπόλεως
Θηβών
Καρπενησίου
Διδυμοτείχου
Ιωαννίνων
Ν. Ιωνίας
Πατρών
Ναυπάκτου
Ηλείας
Κατά της Συμφωνίας τοποθετήθηκαν:
Καισαριανής
Δημητριάδος
Ν. Σμύρνης
Κερκύρας
Πειραιώς
Μεσογαίας
Σπάρτης
Επιφυλάξεις εξέφρασε ο Θεσσαλονίκης Ανθιμος.
Τι είπε ο Ιερώνυμος
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ στην ομιλία του, η οποία διήρκεσε μιάμιση ώρα,ο Αρχιεπίσκοπος κατέθεσε τρεις προτάσεις.
Ο κ. Ιερώνυμος πρότεινε να εγκριθούν τα 15 σημεία του σχεδίου συμφωνίας με τον πρωθυπουργό, κάνοντας έκκληση να μην απαξιωθεί η προσπάθεια. Επίσης, πρότεινε τη δημιουργία νομοπαρασκευαστικής ομάδας εργασίας που θα αποτελείται από αρχιερείς, που θα γνωρίζουν από νομικά, την νομική υπηρεσία της Ιεράς Συνόδου και κληρικούς, οι οποίοι θα δουλέψουν από κοινού με την Πολιτεία για τη διαμόρφωση του νομοσχεδίου. Σχέδιο νόμου το οποίο και θα τεθεί στη συνέχεια προς έγκριση στην Ιερά Σύνοδο. Επιπλέον, ο κ. Ιερώνυμος είπε ότι θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια, ώστε να διασφαλιστεί με κάθε τρόπο το ποσό που θα δίνει η Πολιτεία για την μισθοδοσία των κληρικών και τούτο να συμπεριληφθεί στη συνταγματική αναθεώρηση.
Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος είπε ακόμα ότι ασχολείται εδώ και 30 χρόνια με το θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας, κάτι που το έθεσε από την αρχή στον ενθρονιστήριο λόγο του. Προς τούτο, διευκρίνισε, ότι συνεργάστηκε με όλους τους πρωθυπουργούς από τον Γιώργο Παπανδρέου μέχρι και τον σημερινό πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, σημειώνοντας ότι ένα πρώτο βήμα έγινε με τον Αντώνη Σαμαρά για τη διαμόρφωση εταιρείας για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Μάλιστα, παρουσίασε τα πρακτικά όλων των ενημερώσεων στους αρχιερείς και την Ιερά Σύνοδο.
«Ως επικεφαλής της Εκκλησίας της Ελλάδος έχω υποχρέωση και καθήκον να εργαστώ για την ευόδωση και την επίτευξη αυτών των στόχων. Δεν υπάρχει τρόπος να πάρει σάρκα και οστά αυτός ο οραματισμός, χωρίς ανθρώπους που να συμμερίζονται, να επιθυμούν και να αγωνιούν για την εκπλήρωση του. Απευθύνω, λοιπόν, θερμή παράκληση στον Ιερό Κλήρο και στα στελέχη του εκκλησιαστικού έργου: σταθείτε στο πλευρό μου, υιοθετήστε τις αγωνίες μου, αφουγκραστείτε τις προσδοκίες του λαού μας, συμμεριστείτε τις κοινές μας ευθύνες. Υπόσχομαι να σταθώ κοντά σας, να συμπαρασταθώ στις δυσκολίες σας, τα προβλήματα σας. Να καταβάλλω κάθε δυνατή προσπάθεια για την αναβάθμιση της διακονίας σας και την εξασφάλιση σας, όπως και των αγαπημένων σας προσώπων».
Κλείνοντας ο κ. Ιερώνυμος, υπογράμμισε ότι «παρά τις στεναχώριες των τελευταίων ημερών, η σημερινή ημέρα είναι η αφετηρία για μια ελεύθερη Εκκλησία».
Οι δύο αποχωρήσεις
Μαραθώνια ήταν η έκτακτη Σύνοδος της Ιεραρχίας η οποία ολοκληρώθηκε μετά τις 15:00 της Παρασκευής. Σε αυτήν είχαμε εντάσεις και δύο αποχωρήσεις, αυτήν του Μητροπολίτη Μεσσηνίας, Χρυσόστομου και του μητροπολίτη Καισαριανής.
Ο μητροπολίτης Καισαριανής έφυγε πριν την ολοκλήρωσή της, χωρίς να κάνει δηλώσεις σε σχέση με τους λόγους για τους οποίους αποχώρησε. Ο κ. Δανιήλ θεωρείται ένας από τους μητροπολίτες που τηρούν ιδιαίτερα χαμηλούς τόνους και σπάνια προβαίνει σε δημόσιες δηλώσεις για τις θέσεις του εκτός της Ιεραρχίας.
Χαρακτηριστικό της έντασης είναι ότι ο ίδιος κατά την αποχώρησή του επέπληξε δημοσιογράφο όταν τον ρωτούσε για τους λόγους της αποχώρησης λέγοντας «σας παρακαλώ, ανάκριση θα μου κάνετε;».
Νωρίτερα, ο μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος αποχώρησε από τη συζήτηση, σαφώς ενοχλημένος. Κατά την αποχώρησή του δεν έκανε δηλώσεις.
Τι είχαν συμφωνήσει Τσίπρας και Ιερώνυμος
1. Το Ελληνικό Δημόσιο αναγνωρίζει ότι μέχρι το 1939 οπότε εκδόθηκε ο αναγκαστικός νόμος 1731/1939 απέκτησε εκκλησιαστική περιουσία έναντι ανταλλάγματος που υπολείπεται της αξίας της.
2. Το Ελληνικό Δημόσιο αναγνωρίζει ότι ανέλαβε τη μισθοδοσία του κλήρου, ως με ευρεία έννοια, αντάλλαγμα για την εκκλησιαστική περιουσία που απέκτησε.
3. Το Ελληνικό Δημόσιο και η Εκκλησία αναγνωρίζουν ότι οι κληρικοί δεν θα νοούνται στο εξής ως δημόσιοι υπάλληλοι και ως εκ τούτου διαγράφονται από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών.
4. Το Ελληνικό Δημόσιο δεσμεύεται ότι θα καταβάλλει ετησίως στην Εκκλησία με μορφή επιδότησης ποσό αντίστοιχο με το σημερινό κόστος μισθοδοσίας των εν ενεργεία ιερέων, το οποίο θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις μισθολογικές μεταβολές του Ελληνικού Δημοσίου.
5. Η Εκκλησία αναγνωρίζει ότι μετά τη Συμφωνία αυτή παραιτείται έναντι κάθε άλλης αξίωσης για την εν λόγω εκκλησιαστική περιουσία.
6. Η ετήσια επιδότηση θα καταβάλλεται σε ειδικό ταμείο της Εκκλησίας και προορίζεται αποκλειστικά για τη μισθοδοσία των κληρικών, με αποκλειστική ευθύνη της Εκκλησίας της Ελλάδος και σχετική εποπτεία των αρμόδιων ελεγκτικών κρατικών αρχών.
7. Με τη Συμφωνία διασφαλίζεται ο σημερινός αριθμός των οργανικών θέσεων κληρικών της Εκκλησίας της Ελλάδος, καθώς και ο σημερινός αριθμός των λαϊκών υπαλλήλων της Εκκλησίας της Ελλάδος.
8. Πιθανή επιλογή της Εκκλησίας της Ελλάδος για αύξηση του αριθμού των κληρικών δεν δημιουργεί απαίτηση αύξησης του ποσού της ετήσιας επιδότησης.
9. Το Ελληνικό Δημόσιο και η Εκκλησία της Ελλάδος αποφασίζουν τη δημιουργία Ταμείου Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Περιουσίας.
10. Το Ταμείο αυτό θα διοικείται από πενταμελές διοικητικό συμβούλιο. Δύο μέλη του Ταμείου θα διορίζονται από την Εκκλησία της Ελλάδος, δύο μέλη θα διορίζονται από την Ελληνική Κυβέρνηση, ενώ ένα μέλος θα διορίζεται από κοινού.
11. Το Ταμείο Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Περιουσίας θα αναλάβει τη διαχείριση και αξιοποίηση των από το 1952 και μέχρι σήμερα ήδη αμφισβητούμενων, μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Εκκλησίας της Ελλάδος περιουσιών, αλλά και κάθε περιουσιακού στοιχείου της Εκκλησίας που εθελοντικά η ίδια θα θελήσει να παραχωρήσει στο εν λόγω Ταμείο προς αξιοποίηση.
12. Τα έσοδα και οι υποχρεώσεις του ΤΑΕΠ επιμερίζονται κατά ίσο μέρος στο Ελληνικό Δημόσιο και την Εκκλησία της Ελλάδος.
13. Τα ανάλογα ισχύουν και για τις περιουσίες των επιμέρους Μητροπόλεων, ήτοι των αμφισβητούμενων περιουσιών, αλλά και όσων οι Μητροπόλεις εθελοντικά παραχωρήσουν στο ΤΑΕΠ.
14. Η ήδη συσταθείσα με τον Ν.4182/2013 Εταιρεία Αξιοποίησης Ακίνητης Εκκλησιαστικής Περιουσίας μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών εντάσσεται επίσης στο ΤΑΕΠ και διοικείται με το σημερινό κατά νόμο καθεστώς.
15. Οι παραπάνω δεσμεύσεις των μερών θα ισχύουν υπό την προϋπόθεση τήρησης της Συμφωνίας στο σύνολό της.
