Κοινοτική οδηγία -που εκ των υστέρων είδε η κυβέρνηση- δεν επιτρέπει τον κλιμακωτό ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση.
Σε κακή ερμηνεία της κοινοτικής οδηγίας του ΦΠΑ –ή ελλιπούς ανάγνωσής της- και σε όχι σε κάποιο «βέτο» των εκπροσώπων των δανειστών, οφείλεται το τεράστιο πρόβλημα που δημιουργείται με την υπόθεση της εκπαίδευσης. Ουσιαστικά, η κυβέρνηση εξήγγειλε ένα μέτρο το οποίο απαγορεύεται να εφαρμόσουν από την κοινοτική νομοθεσία – τουλάχιστον όπως αναφέρουν νομικοί που εξειδικεύονται στο φορολογικό δίκαιο.
Εκ των υστέρων –και αφού προηγήθηκαν οι ανακοινώσεις του υπουργικού συμβουλίου- κυβερνητική στελέχη μπήκαν στη διαδικασία να αναγνώσουν την κοινοτική οδηγία του ΦΠΑ. Τι συνειδητοποίησαν; Ότι δεν είναι εφικτό να επιβάλουμε συντελεστές 13% και 6%. Ή του ύψους ή του βάθους. Ή 0% ή 23%. Πλέον, το θέμα του ΦΠΑ ανάγεται σε μείζον πολιτικό ζήτημα καθώς η κυβέρνηση πρέπει να αποφασίσει: ή επιβάλλει το χαράτσι στην εκπαίδευση (και φροντιστήρια και ιδιωτικά σχολεία πλην των ιδιαίτερων μαθημάτων που ρητώς απαγορεύεται) ή βρίσκει ισοδύναμα 250 εκατ. ευρώ για το 2016. Εν τω μεταξύ, ο ΦΠΑ στην εκπαίδευση ισχύει κανονικά από τις 14 Αυγούστου, παράταση για την υποβολή των δηλώσεων δεν έχει δοθεί και οι αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν άμεσα .
Μια ανάγνωση της κοινοτικής οδηγίας για τον ΦΠΑ αναδεικνύει τα εξής:
Το άρθρο 132 ορίζει ότι
«Τα κράτη μέλη απαλλάσσουν τις ακόλουθες πράξεις:
θ) την εκπαίδευση των παιδιών ή των νέων, τη σχολική ή πανεπιστημιακή εκπαίδευση, την επαγγελματική εκπαίδευση, επιμόρφωση ή επανακατάρτιση καθώς και τις στενά συνδεόμενες με αυτές παροχές υπηρεσιών και παραδόσεις αγαθών, που πραγματοποιούνται από οργανισμούς δημόσιου δικαίου που επιδιώκουν τους ανωτέρω σκοπούς ή από οργανισμούς που το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος αναγνωρίζει ότι έχουν παρεμφερείς σκοπούς,
ι) τα ιδιαίτερα μαθήματα που παραδίδονται από εκπαιδευτικούς και τα οποία αφορούν τη σχολική ή πανεπιστημιακή εκπαίδευση,
Απαλλάσσεται ρητώς λοιπόν η εκπαίδευση από τον ΦΠΑ σύμφωνα με το άρθρο 132. Έρχεται όμως η συνέχεια με το άρθρο 133: «Τα κράτη μέλη μπορούν να ορίζουν, χωριστά για κάθε περίπτωση, ότι η χορήγηση σε οργανισμούς, εκτός των οργανισμών δημόσιου δικαίου, καθεμιάς από τις απαλλαγές που προβλέπονται στο άρθρο 132, παράγραφος 1, στοιχεία β), ζ), η), θ), ιβ), ιγ) και ιδ), εξαρτάται από την τήρηση μιας ή περισσοτέρων από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) οι εν λόγω οργανισμοί δεν πρέπει να έχουν ως σκοπό τη συστηματική επιδίωξη του κέρδους, τα ενδεχόμενα δε κέρδη τους δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να διανέμονται, αλλά να διατίθενται για τη διατήρηση ή τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών,
β) η διοίκηση και διαχείριση των εν λόγω οργανισμών πρέπει να ασκείται ουσιαστικά χωρίς μισθό, από πρόσωπα που δεν έχουν, είτε αυτά τα ίδια είτε μέσω τρίτων προσώπων, άμεσο ή έμμεσο συμφέρον από τα αποτελέσματα της εκμετάλλευσης των σχετικών δραστηριοτήτων,
γ) οι τιμές τις οποίες καθορίζουν οι εν λόγω οργανισμοί πρέπει να έχουν εγκριθεί από τις δημόσιες αρχές ή να μην υπερβαίνουν παρόμοιες εγκεκριμένες τιμές ή, εάν πρόκειται για πράξεις για τις οποίες δεν προβλέπεται έγκριση τιμής, οι τιμές πρέπει να είναι κατώτερες αυτών που καθορίζονται για ανάλογες πράξεις από εμπορικές επιχειρήσεις οι οποίες υπόκεινται στον ΦΠΑ,
δ) οι απαλλαγές δεν πρέπει να δημιουργούν κίνδυνο στρέβλωσης των όρων του ανταγωνισμού σε βάρος των εμπορικών επιχειρήσεων που υπόκεινται στον ΦΠΑ.
Το άρθρο 133 εκμεταλλεύτηκε η κυβέρνηση για να επιβάλλει τον ΦΠΑ στην εκπαίδευση. Ουσιαστικά έβαλε και τις τέσσερις προϋποθέσεις ως «προαπαιτούμενα» για να απαλλαγεί κάποιος από τον ΦΠΑ. Αυτό, θα ισχύσει και από εδώ και στο εξής. Οι απαλλαγές δεν μπορούν να καταργηθούν διότι τις ορίζει η κοινοτική οδηγία.
Τα άρθρα 132 και 133 ορίζουν το αν μπορεί και πώς να επιβληθεί ο ΦΠΑ στην εκπαίδευση. Προκύπτει όμως το ερώτημα. Με ποιους συντελεστές θα επιβληθεί ο ΦΠΑ; Την απάντηση έρχεται να δώσει το άρθρο 98 της κοινοτικής οδηγίας. «Τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν έναν ή δύο μειωμένους συντελεστές. Οι μειωμένοι συντελεστές εφαρμόζονται μόνο στις παραδόσεις αγαθών και στις παροχές υπηρεσιών των κατηγοριών που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙΙ. Οι μειωμένοι συντελεστές δεν εφαρμόζονται στις ηλεκτρονικά παρεχόμενες υπηρεσίες. 3. Κατά την εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών που αναφέρονται στην παράγραφο 1 στις κατηγορίες που αφορούν αγαθά, τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν τη συνδυασμένη ονοματολογία για να οριοθετούν επακριβώς την οικεία κατηγορία».
Τι δεν έκανε λοιπόν η κυβέρνηση πριν ανακοινώσει τους χαμηλούς συντελεστές; Δεν διάβασε το παράρτημα ΙΙΙ. Διότι αν το διάβαζε, θα συνειδητοποιούσε ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη για την εκπαίδευση μέσα σε αυτό. Ιδού και το παράρτημα ΙΙΙ ολόκληρο:
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΥΠΑΧΘΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΜΕΙΩΜΕΝΟΥΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΦΠΑ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 98
1) Τα τρόφιμα (περιλαμβανομένων των ποτών, εκτός των αλκοολούχων) που προορίζονται για κατανάλωση από ανθρώπους ή από ζώα, τα ζώντα ζώα, οι σπόροι, τα φυτά και τα συστατικά που χρησιμοποιούνται συνήθως στην παρασκευή τροφίμων, τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται συνήθως για τη συμπλήρωση ή υποκατάσταση τροφίμων,
2) η διανομή νερού,
3) τα φαρμακευτικά προϊόντα που συνήθως χρησιμοποιούνται για θεραπευτική αγωγή, για την πρόληψη ασθενειών και για σκοπούς ιατρικούς ή κτηνιατρικούς καθώς και τα προϊόντα για την αντισύλληψη και για τη γυναικεία υγιεινή προστασία,
4) ο ιατρικός εξοπλισμός, τα βοηθητικά όργανα και οι άλλες συσκευές που συνήθως χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση ή την αντιμετώπιση αναπηριών, εφόσον προορίζονται αποκλειστικά για προσωπική χρήση από αναπήρους, περιλαμβανομένης της επισκευής των προϊόντων αυτών, καθώς και η παράδοση παιδικών καθισμάτων αυτοκινήτων,
5) η μεταφορά επιβατών και των συνοδευόμενων αποσκευών τους,
6) η παράδοση, συμπεριλαμβανομένου του χρησιδανεισμού από βιβλιοθήκες, βιβλίων σε όλες τις μορφές (στα οποία περιλαμβάνονται τα παντός είδους φυλλάδια, έντυπα και παρόμοιο έντυπο υλικό, τα παιδικά εικονογραφημένα βιβλία και τετράδια ιχνογραφίας και χρωματισμού, οι έντυπες ή χειρόγραφες μουσικές παρτιτούρες, οι χάρτες και οι υδρογραφικοί ή παρόμοιοι χάρτες), εφημερίδων και περιοδικών, εκτός από υλικό που προορίζεται εξ ολοκλήρου ή κατά κύριο λόγο για διαφημιστικούς σκοπούς,
7) το δικαίωμα εισόδου σε παραστάσεις, θέατρα, τσίρκο, πανηγύρια, λούνα–παρκ, συναυλίες, μουσεία, ζωολογικούς κήπους, κινηματογράφους, εκθέσεις και σε παρόμοια πολιτιστικά γεγονότα και σχετικούς χώρους,
8) η λήψη ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών,
9) οι παροχές υπηρεσιών από συγγραφείς, συνθέτες και καλλιτέχνες σκηνής καθώς και τα δικαιώματα αυτών,
10) η παράδοση, ανέγερση, ανακαίνιση και μετασκευή κατοικιών στο πλαίσιο κοινωνικής πολιτικής, 10α) ανακαίνιση και επισκευή ιδιωτικών κατοικιών, εξαιρουμένων των υλικών που αποτελούν σημαντικό μέρος της αξίας της παροχής υπηρεσίας,
10β) καθαρισμός υαλοπινάκων και καθαρισμός ιδιωτικών κατοικιών,
11) η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών που προορίζονται κανονικά να χρησιμοποιηθούν στην αγροτική παραγωγή, με εξαίρεση τα κεφαλαιουχικά αγαθά, όπως κτίρια ή μηχανήματα,
12) η διαμονή σε ξενοδοχεία και παρόμοιους χώρους, περιλαμβανομένης της παροχής καταλύματος διακοπών και της μίσθωσης χώρου σε κατασκήνωση ή σε κάμπινγκ για τροχόσπιτα,
12α) οι υπηρεσίες εστίασης και τροφοδοσίας με δυνατότητα απαλλαγής του εφοδιασμού με (αλκοολούχα και/ή μη αλκοολούχα) ποτά,
13) το δικαίωμα εισόδου σε αθλητικές εκδηλώσεις,
14) το δικαίωμα χρήσης αθλητικών εγκαταστάσεων,
15) η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών από οργανισμούς που αναγνωρίζονται από τα κράτη μέλη ως έχοντες φιλανθρωπικό χαρακτήρα και ασχολούνται με την κοινωνική πρόνοια και τις κοινωνικές ασφαλίσεις, εφόσον δεν απαλλάσσονται βάσει των άρθρων 132, 135 και 136,
16) οι παροχές υπηρεσιών από γραφεία κηδειών, περιλαμβανομένης της αποτέφρωσης νεκρών, καθώς και η παράδοση των συναφών ειδών,
17) η παροχή ιατρικών και οδοντιατρικών υπηρεσιών καθώς και λουτροθεραπείας, εκτός από αυτές που απαλλάσσονται βάσει του άρθρου 132, παράγραφος 1, στοιχεία β) έως ε),
18) οι παροχές υπηρεσιών οδοκαθαρισμού, αποκομιδής απορριμμάτων και επεξεργασίας αποβλήτων, με εξαίρεση αυτές που παρέχονται από φορείς του άρθρου 13.
19) οι μικροεπισκευές ποδηλάτων, υποδημάτων και δερμάτινων προϊόντων, ενδυμάτων και υφασμάτινων ειδών οικιακής χρήσης (περιλαμβανομένων των εργασιών επιδιόρθωσης και μετατροπής)·
20) η παροχή υπηρεσιών οικιακής φροντίδας, όπως η παροχή βοήθειας και η φροντίδα παιδιών, ηλικιωμένων, ασθενών ή αναπήρων· 21) οι υπηρεσίες κομμωτικής.
