Γράφει η Στέλλα Καρλαύτη*

Μια άγνωστη στο ευρύ κοινό ιστορία που τοποθετεί την Καλαμάτα μεταξύ των μαρτυρικών πόλεων και δεν έχει βρει ακόμη τη δικαίωση που της αρμόζει.

ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Στις 8 Φεβρουαρίου 1944, στο παλιό στρατόπεδο «Παπαφλέσσα» του 9ου Συντάγματος Πεζικού, στην ευρύτερη περιοχή του σημερινού Πανεπιστημίου, εκτελέστηκαν -σύμφωνα με τις μαρτυρίες- περίπου 520 πατριώτες από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής.

Η συντριπτική πλειοψηφία των εκτελεσμένων είχε συλληφθεί σε μπλόκο που είχε προηγηθεί στη Παλιά Αγορά της Πόλης, αλλά και ανατολικά, πέραν της Υπαπαντής, δύο ημέρες νωρίτερα.

Σάββατο, μέρα κατά την οποία η αγορά ήταν ασφυκτικά γεμάτη, Γερμανοί και Ταγματασφαλίτες κύκλωσαν το χώρο και συνέλαβαν πλήθος κόσμου. Δια μέσου της οδού Νέδοντος, τους οδήγησαν κατά μπουλούκια στη κεντρική πλατεία ενώ καθοδόν έκαναν και άλλες συλλήψεις. Στη συνέχεια τους προώθησαν στο Στρατόπεδο του 9ου Συντάγματος Πεζικού. Εκτιμάται ότι συνελήφθησαν 1.800 άτομα.

Τη νύχτα της 8ης Φεβρουαρίου εκτελέστηκαν οι 520 πατριώτες. Για να μη γίνει αντιληπτό το τραγικό γεγονός, οι κατακτητές είχαν,κατά τη διάρκεια των εκτελέσεων, σε λειτουργία τις μηχανές των αυτοκίνητων.Αμέσως μετά, μέσα στη νύχτα, φόρτωσαν τα πτώματα και μέσω των οδών Λακωνικής και Φάρων τα μετέφεραν και τα έθαψαν σε αμμώδη παραθαλάσσια περιοχή κοντά στα παλιά Σφαγεία της πόλης, στη Δυτική Παραλία.

Το επόμενο πρωί, οι συγγενείς, που ανήσυχοι ζητούσαν εξηγήσεις στην Πύλη του Στρατοπέδου,έπαιρναν την απάντηση ότι οι συλληφθέντες είχαν σταλεί στη Γερμανία για να εργαστούν σε στρατόπεδακαταναγκαστικήςεργασίας. Το αίμα όμως των σκοτωμένων είχε τρέξει από τα φορτηγά κατά μήκος των δύο δρόμων,ωστόσο κανείς δεν γνώριζε που είχαν θαφτεί. Το έγκλημα αποκαλύφθηκε τυχαία στα τέλη Μαΐου του 1945, όταν σκυλιά από τον παρακείμενο οικισμό ξέθαψαν ανθρώπινα μέλη.

Έκπληξη, οργή και αγανάκτησηπροκλήθηκεότανέγινεαντιληπτό το γεγονός. Συνεργεία ξέθαψαν και συγκέντρωσαν τα πτώματα των πατριωτών, ενώ στους συγγενείς των θυμάτων απαγορεύθηκε να παραλάβουν τις σορούς που είχαν διατηρηθεί σε καλή κατάσταση,προφανώς λόγω του αλατιού της θάλασσας.

Σήμερα, με βάση τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του ο Δήμος Καλαμάτας, ο αριθμός των εκτελεσμένων υπολογίζεται στους 153. Θεωρείται όμως βέβαιο ότι οι εκτελεσμένοι ήταν πολύ περισσότεροι – σύμφωνα με τις μαρτυρίες, περί τους 520. Ο φόβος προς τους Ταγματασφαλίτες, που ζούσαν πλέον ελεύθεροι και αποκατεστημένοι μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, η εξάντληση και τα φρικτά δεινά του πολέμου και της Κατοχής, εμπόδισαν τους συγγενείς να δηλώσουν τα ονόματα των νεκρών τους.

ΣΗΜΕΡΑ

Έχουν περάσει 74 χρόνια από τη μαζικότερη εκτέλεση πατριωτών στην Καλαμάτα από τους Γερμανούς και ακόμη δεν έχει ανεγερθεί ένα Μνημείο στο σημείο της εκτέλεσης, αντάξιο της θυσίας αυτών των ανθρώπων. Υπάρχει μόνο ένα μικρό μνημείο στο Νεκροταφείο της πόλης, όπου κάθε χρόνο γίνεται τελετή στη μνήμη των εκτελεσμένων.

Παρ’ όλο που πολλοί φορείς και ιδιώτες εδώ και χρόνια πασχίζουν για την κατασκευή Μνημείου, μόλις το 2014 το Περιφερειακό Συμβούλιο της Περιφέρειας Πελοποννήσου (απόφαση 60/2014) ενέκρινε τη διάθεση 24.600 ευρώ για την ανέγερσή του σε σημείο που είχε υποδειχθεί ως τόπος εκτέλεσης, υπό την καθοδήγηση του Επιμελητήριου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας.

Τέσσερα χρόνια έχουν περάσει από τότε και ακόμη το Μνημείο δεν έχει κατασκευαστεί. Σε σχετική ερώτησή μας,τον περασμένο Ιούλιο στο Περιφερειακό Συμβούλιο, πήραμε την εξής απάντηση: η σύμβαση με τον ανάδοχο υπεγράφη στις 29/5/2018 και υπάρχει χρονικό περιθώριο 9 μηνών για την παράδοση του έργου. Απαιτείται να έχει ολοκληρωθεί μέσα στην προθεσμία των 9 μηνών όπως δεσμεύτηκε η Περιφερειακή Αρχή.

Η Κοινωνία και οι πολίτες της Καλαμάτας απαιτούν άμεσα και χωρίς υπεκφυγές να κατασκευαστεί ένα λιτό αλλά επιβλητικό Μνημείο προς τιμήν των Πατριωτών, αντάξιο της μεγάλης θυσίας τους στις 8 του Φλεβάρη 1944. Ένα Μνημείο που να λέει «Ποτέ πια Φασισμός!».

* Η Στέλλα Καρλαύτη είναι περιφερειακή σύμβουλος με την παράταξη «Πελοπόννησος Πρώτα»