Πρόταση για χρηματοδότηση στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα LIFE, στόχος του οποίου είναι η προώθηση και η υλοποίηση έργων που εντάσσονται στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος, της βιώσιμης ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας, υπέβαλε η ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΟΛΗ σε συνεργασία με το Δήμο Καλαμάτας.
Η πρόταση αφορά στην αξιοποίηση των κλαδεμάτων και των φύλλων των ελαιόδεντρων και των ελαιουργικών υπολειμμάτων, στην ευρύτερη περιοχή των Δήμων της Μεσσηνίας (Καλαμάτα, Μεσσήνη, Οιχαλία, Πύλου-Νέστορος), με πολλαπλά οφέλη για τους παραγωγούς και την τοπική κοινωνία. Τα κλαδέματα των ελαιόδεντρων, μαζί με τον κατσίγαρο και τους ελαιοπυρήνες, αποτελούν μια σημαντική πηγή βιομάζας που στην υφιστάμενη κατάσταση όχι μόνο παραμένουν αναξιοποίητα αλλά αποτελούν ταυτόχρονα σημαντική πηγή ρύπανσης για το περιβάλλον. Το έργο προτείνει έναν καινοτόμο τρόπο διαχείρισής τους που περιλαμβάνει την παραγωγή πέλλετ (wood pellets) από τα κλαδέματα και τα ελαιουργικά υπολείμματα και παράλληλα την παραγωγή λιπασμάτων τύπου κομπόστ (compost).
Συντονιστής της πρότασης LIFE-AGRO2BIO είναι η ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΟΛΗ και ως εταίροι σε αυτήν συμμετέχουν ο Δήμος Καλαμάτας, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ο ΦΟΔΣΑ Πελοποννήσου, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Πανεπιστήμιο VIC της Ισπανίας και το Πανεπιστήμιο Brunel της Αγγλίας. Η υλοποίηση της πρότασης θα ωφελήσει όλους τους Δήμους της Μεσσηνίας, καθώς η εφαρμογή δύναται να επεκταθεί σε όλη την επικράτεια και να αποτελέσει έναν πιλότο εφαρμογής για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Τα πέλλετ που θα παραχθούν προβλέπεται να τροφοδοτήσουν μια πρότυπη μονάδα πυρόλυσης, η οποία προτείνεται να εγκατασταθεί στο 21ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμάτας (πεδίο εφαρμογής) και πρόκειται να καλύψει τις ενεργειακές και θερμαντικές ανάγκες του σχολείου. Επίσης, το πλεόνασμα της παραγόμενης ενέργειας θα αξιοποιηθεί στο πλαίσιο της ενεργειακής κοινότητας που έχει ιδρύσει ο Δήμος Καλαμάτας. Ταυτόχρονα, μέσω της πρότασης, προωθείται η προστασία του περιβάλλοντος καθώς με την προτεινόμενη διαχείριση των κλαδεμάτων θα μειωθούν τόσο οι εκπομπές αερίων, το ανθρακικό αποτύπωμα και ο κίνδυνος πυρκαγιάς, που προκαλείται από την ανεξέλεγκτη καύση των κλαδεμάτων, όσο και η οργανική ρύπανση λόγω της διάθεσης υποπροϊόντων ελαιόλαδου. Ο συνδυασμός των υποπροϊόντων (κλαδιών, φύλλων και κατσίγαρου) αποτελεί το σημείο καινοτομίας της πρότασης.
Βασική παράμετρο του έργου αποτελεί ο προτεινόμενος καινοτόμος τρόπος διαχείρισης των υπολειμμάτων της καύσης των πέλλετ, τα οποία παράγουν μεγάλες ποσότητες στάχτης, και στο πλαίσιο της υλοποίησης με κατάλληλη διαδικασία εμπλουτισμού δύνανται να χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη για λίπασμα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την επίτευξη μιας πλήρους διαδικασίας κυκλικής οικονομίας.
Το έργο έχει προϊστορία καθώς στο παρελθόν έχουν προηγηθεί αναλυτικές προμελέτες και προσεγγίσεις για τον τρόπο αξιοποίησης των κλαδιών της ελαιοκαλλιέργειας από τη ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΟΛΗ και της άμβλυνσης των συνεπειών που προκύπτουν από την ανεξέλεγκτη καύση τους, η οποία αναμένεται να απαγορευθεί σύμφωνα με οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή τη φορά έχουν ωριμάσει οι συνθήκες ώστε σε συνδυασμό με τις δυνατότητες που παρέχει η πρόσφατη νομοθεσία, όπως η ίδρυση ενεργειακών κοινοτήτων (πρόσφατα ο Δήμος προχώρησε τη συγκεκριμένη διαδικασία), να πραγματοποιηθεί αποτελεσματική διαχείριση και να παρακινηθούν ευρύτεροι θεσμοί, όπως η Περιφέρεια, ώστε να υποστηρίξουν το εγχείρημα.
