Αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κύστης κόκκυγα αντιμετωπίζουν οι άνδρες που ιδρώνουν υπερβολικά. Αν και οι αιτίες της φλεγμονώδους αυτής πάθησης του δέρματος και του υποδόριου λιπώδους ιστού είναι πολλές, υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που η αιτία της πάθησης κρύβεται στην υπεριδρωσία, μια κατάσταση που αντιμετωπίζουν συχνά οι παχύσαρκοι και οι δασύτριχοι άνθρωποι.
«Παρότι μέχρι το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα πίστευαν ότι η κύστη κόκκυγα οφείλεται μόνο σε κληρονομικούς λόγους, στην πορεία ανακαλύφθηκε ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν τις πιθανότητες εμφάνισής της. Το ανδρικό φύλο, το επίπεδο των ορμονών, η νεαρή ηλικία, το τοπικό τραύμα είναι όλοι παράγοντες κινδύνου. Όμως, όσοι πάσχουν από υπεριδρωσία, μια παθολογική κατάσταση που δεν σχετίζεται με τα επίπεδα της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος ούτε με τους συνήθεις λόγους που ιδρώνει κάποιος (π.χ. άσκηση), έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κύστη κόκκυγα», επισημαίνει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος, ιδρυτικό μέλος και πρώτος Πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής, Ερευνητής & Διδάσκων στο εργαστήριο Βιοπληροφορικής & ανθρώπινης ηλεκτροφυσιολογίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (www.axiarchos.gr).
Τι ακριβώς είναι, όμως, η κύστη κόκκυγα; Πρόκειται για ένα σκληρό μόρφωμα (κύστη) που εμφανίζεται στο τελευταίο άκρο της σπονδυλικής στήλης στην κορυφή της ένωσης των γλουτών (ιεροκοκκυγική περιοχή) και συνήθως περιέχει τρίχες και κατεστραμμένο δέρμα. Ο ασθενής μπορεί να μην νιώθει τίποτα αρχικά ή να έχει ένα μικρό κοίλωμα (φωλιά) στο δέρμα. Με την πάροδο του χρόνου και μόλις μολυνθεί, εμφανίζονται συμπτώματα όπως πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στην περιοχή, η οποία κοκκινίζει. Η αυτόματη διάνοιξη της κύστης μπορεί να γίνει μέσω μιας ή περισσότερων οπών του δέρματος (στόμια) και ο ασθενής την αντιλαμβάνεται από την εκροή δύσοσμου πύου και αίματος. Ενδεχομένως τα συμπτώματα αυτά να συνοδεύονται από πυρετό.
Αν και η αιτία πρόκλησής της δεν είναι ακριβώς γνωστή, επικρατεί η άποψη ότι υπάρχει μια κληρονομική τάση εμφάνισης της κύστης κόκκυγα. Μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ύπαρξη της πάθησης σε μέλη της οικογένειας είναι ένας προδιαθεσικός παράγοντας, αφού έχει βρεθεί ότι το 23% έως 38% των ασθενών έχει οικογενειακό ιστορικό.
Κυρίως, όμως, είναι το αποτέλεσμα ενός συνδυασμού αλλαγών ορμονών και ανάπτυξης της τριχοφυΐας και γι’ αυτό η πάθηση είναι συχνότερη σε νεαρούς ενήλικες, ηλικίας μεταξύ 17 και 25 ετών. Μια μελέτη ανέφερε ότι το ποσοστό εμφάνισης της κύστης κόκκυγα σε άνδρες μεταξύ 20-30 ετών ανέρχεται στο 70%. Ωστόσο, στους εφήβους εμφανίζεται σπάνια. Και παρότι πλήττει 3-7 φορές περισσότερο τους ενήλικες άνδρες από τις γυναίκες, στους εφήβους η αναλογία αγοριών/κοριτσιών είναι σχεδόν ίδια.
Σύμφωνα με τον Δρ. Ξιάρχο, Δ/ντη Χειρουργικής Κλινικής Ομίλου Ιατρικό, Ιατρικό Περιστερίου, άλλος ένας λόγος σχηματισμού αυτής της κύστης είναι η τριβή τόσο του δέρματος των γλουτών κατά τη διάρκεια του περπατήματος όσο και των ρούχων πάνω στο σώμα και γι’ αυτό τα άτομα που κάθονται πολλές ώρες, όπως οι επαγγελματίες οδηγοί, κινδυνεύουν περισσότερο. Και αυτό διότι μπορεί να αναγκάσουν τις τρίχες που μεγαλώνουν στην περιοχή να “γυρίσουν” και να εισέλθουν ξανά στο δέρμα. Τότε ο οργανισμός αναγνωρίζει τις τρίχες ως ξένα σώματα και ξεκινά μια ανοσοαπόκριση, δηλαδή έναν “πόλεμο” εναντίον τους προκειμένου να τις αποβάλλει.
Όλες σχεδόν οι μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι το πλεονάζον βάρος αποτελεί άλλον έναν προδιαθεσικό παράγοντα στην εμφάνιση της κύστης κόκκυγα. Μια εξ αυτών διαπίστωσε ότι ακόμα και μερικά κιλά παραπάνω συνέβαλαν στο 37% των περιστατικών κύστης κόκκυγα που εξέτασαν, ενώ η παχυσαρκία στο 13%. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το υγρό, ευαίσθητο και βαθύ μεσογλουτικό δέρμα των παχύσαρκων και υπέρβαρων ασθενών είναι ο λόγος. Έχει αναφερθεί επίσης ότι η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο λόγω του τραυματισμού των τριχοθυλακίων.
Τέλος, το υψηλό επίπεδο προγεστερόνης μπορεί να δημιουργήσει μια τάση για αυτήν την πάθηση.
«Για την αντιμετώπιση της κύστης κόκκυγα υπάρχουν διάφορες επιλογές, οι οποίες εξαρτώνται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Όταν ο πόνος είναι ήπιος και δεν υπάρχει φλεγμονή ενδεχομένως να αρκεί η λήψη ενός αντιβιοτικού που θεραπεύει ένα ευρύ φάσμα βακτηρίων. Ωστόσο, κατόπιν απαιτείται πολύ προσεκτική υγιεινή και τακτική παρακολούθηση, αφού με αυτόν τον τρόπο δεν θεραπεύεται η αιτία αλλά το σύμπτωμα. Μια άλλη επιλογή είναι η διάνοιξη υπό τοπική αναισθησία, προκειμένου να αφαιρεθούν οι τρίχες, το πύον και το αίμα. Υπάρχουν και άλλες τοπικές θεραπείες με έγχυση φαρμάκου, οι οποίες όμως έχουν υψηλά ποσοστά υποτροπής.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων την οριστική θεραπεία της κύστης κόκκυγα μπορεί να δώσει μόνο η χειρουργική επέμβαση. Μπορεί παλαιότερα να ήταν μια επώδυνη επέμβαση που απαιτούσε μακρόχρονη ανάρρωση, αλλά σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Υπάρχει μια επαναστατική μέθοδος που δίνει λύση στο πρόβλημα άμεσα και χωρίς πόνο: η ενδοσκοπική θεραπεία με laser EPSIT.
Η ασφαλής και αποτελεσματική αυτή μέθοδος μπορεί να απαλλάξει τον ασθενή από τα επώδυνα συμπτώματα της κύστης κόκκυγα χωρίς να δημιουργήσει τραύμα και χωρίς ουλές σε μόλις 15 έως 20 λεπτά, χωρίς νοσηλεία», καταλήγει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.
