Η βουλευτής Επικρατείας και Κοινοβουλευτική Εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, Νίκη Κεραμέως, στην ομιλία της επί της αρχής του νομοσχεδίου για τη Δημόσια Διοίκηση, κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής, επιχείρησε με αναφορά σε συγκεκριμένα άρθρα, να καταδείξει τα τρωτά σημεία του νομοσχεδίου, το οποίο παρά τις διακηρύξεις της πολιτικής ηγεσίας, δεν κατορθώνει να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα και τελικά να αποτελέσει ουσιαστική μεταρρύθμιση στο χώρο της δημόσιας διοίκησης.

Ακολουθούν τα βασικά σημεία της ομιλίας της, το βίντεο καθώς και το πλήρες κείμενο:

 Είχαμε πραγματικά την ελπίδα ότι το παρόν σχέδιο νόμου θα αποτελούσε για εμάς πεδίο συναίνεσης.
 Με απογοήτευση όμως διαπιστώσαμε ότι οι στόχοι αυτοί δεν εξυπηρετούνται από το παρόν σχέδιο νόμου.
 Το παρόν νομοθέτημα απέχει πολύ από τις ειλικρινείς και ουσιαστικές παρεμβάσεις που έχει ανάγκη η διοίκηση.
 Η σύσταση του Μητρώου αποτελεί, πράγματι, καινοτομία για τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να συμβάλει στην ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού του Δημοσίου.
 Το εν λόγω Μητρώο έχει 4 σημαντικότατα δομικά προβλήματα, τα οποία δυστυχώς το ακυρώνουν εν τη γενέσει του.
 Εμείς θέλουμε την αποπολιτικοποίηση της διοίκησης, θέλουμε την ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης. Και είμαστε διατεθειμένοι να επανεξετάσουμε τη στάση μας απέναντι στο σχέδιο αυτό νόμου υπό 2 προϋποθέσεις: 1) την άμεση εφαρμογή του μητρώου για όλες τις θέσεις, 2) τη δυνατότητα συμμετοχής στελεχών του ιδιωτικού τομέα στο μητρώο.
 Η εισαγωγή ενός δίκαιου και αντικειμενικού συστήματος αξιολόγησης και αποτελεσματικής στοχοθεσίας αποτελεί βασική μας επιδίωξη.
 Η μεγαλύτερη αδυναμία του προτεινόμενου συστήματος αξιολόγησης είναι το γεγονός ότι δεν επιτυγχάνει να αντιμετωπίσει τις παθογένειες του προηγούμενου συστήματος.
 Και φτάνω στο πέμπτο κεφάλαιο, το οποίο αποτελεί την μεγαλύτερη απόδειξη ότι το υπό ψήφιση σχέδιο νόμου συνιστά άλλη μια έκφανση της διγλωσσίας της Κυβέρνησης.
 Πολύ φοβάμαι ότι θα αποδειχθεί ότι για άλλη μια φορά βρισκόμαστε ενώπιον της διγλωσσίας της Κυβέρνησης, η οποία ντύνει με κομψές έννοιες/ «κράχτες» ευαισθησίας τα νομοθετήματά της για να μπορεί να θεσπίζει, επιτρέψτε μου την έκφραση, από την πίσω πόρτα, τις επιθυμίες της κομματικής της πελατείας.

Αναλυτικά η ομιλία της κα. Κεραμέως:

“Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Είχαμε πραγματικά την ελπίδα ότι το παρόν σχέδιο νόμου θα αποτελούσε για εμάς πεδίο συναίνεσης. Και το λέω αυτό για τους εξής λόγους:

▪ Πρώτον λόγω του τίτλου του σχεδίου νόμου που είχε ανακοινωθεί: «Διαφάνεια, Αξιοκρατία και αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης. Και αυτό γιατί η αξιοκρατία, η διαφάνεια και η αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης αποτελούν κεντρικούς πυλώνες του προγράμματός μας, αλλά και της πολιτικής μας εν γένει.
▪ Δεύτερον, οι ανακοινώσεις της Κυβέρνησης σχετικά με τους στόχους του νομοσχεδίου που ετοιμαζόταν, αλλά και η εισηγητική έκθεση είχαν δημιουργήσει προσδοκίες ότι το παρόν σχέδιο νόμου θα μπορούσε να δώσει λύσεις στα εν γένει κακώς κείμενα του δημοσίου. Ότι θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα για τη βελτίωση της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, για τη βελτίωση της οργανωτικής και θεσμικής ικανότητας του κράτους, τόσο σε κεντρικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
Με απογοήτευση όμως διαπιστώσαμε ότι οι στόχοι αυτοί δεν εξυπηρετούνται από το παρόν σχέδιο νόμου. Είμαστε συνεπώς ενώπιον άλλης μίας περίπτωσης που υπάρχει μεγάλη δυσαρμονία μεταξύ αφενός, ανακοίνωσης των προθέσεων της Κυβέρνησης, ωραίων τίτλων και διακηρύξεων, και αφετέρου, πραγματικού νομοθετικού περιεχομένου. Το παρόν νομοθέτημα απέχει πολύ από τις ειλικρινείς και ουσιαστικές παρεμβάσεις που έχει ανάγκη η διοίκηση. Και θα τεκμηριώσω τη θέση μου με συγκεκριμένα παραδείγματα.

Επιτρέψτε μου, όμως, εισαγωγικά μια αναφορά σε ζητήματα διαδικασίας, που αναδεικνύουν σοβαρότατα ζητήματα ουσίας:

▪ Πρώτον, κύριε Υπουργέ, το νομοσχέδιο το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση τον Δεκέμβριο του 2015 είχε 31 άρθρα. Ξαφνικά όταν το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή, αργά το βράδυ της 3ης Φεβρουαρίου, μόλις 24 ώρες πριν εισαχθεί προς συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή, το νομοσχέδιο δεν είχε πια 31 άρθρα. Είχε επιπλέον ένα ολόκληρο καινούργιο πέμπτο κεφάλαιο, αποτελούμενο από 23 άρθρα ποικίλης ύλης, το οποίο ουδέποτε τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση κατά παράβαση του άρθρου 85 παρ. 3 του Κανονισμού της Βουλής.
▪ Δεύτερη παρατήρηση επί της διαδικασίας, για πολλές από τις διατάξεις αυτές του πέμπτου κεφαλαίου, δεν υπάρχει έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, δεν υπάρχει κοστολόγηση, κατά παράβαση και του Κανονισμού της Βουλής (άρθρο 85-5) αλλά και του Συντάγματος (άρθρο 75-1). Δεν έχουμε ιδέα λοιπόν του πραγματικού οικονομικού κόστους των μέτρων αυτών προς ψήφιση. Και ερωτώ: Γιατί κ. Υπουργέ δεν υπάρχει κοστολόγηση; Γιατί δεν δόθηκαν τα απαραίτητα στοιχεία στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους;

Προχωρώ στην ουσία του σχεδίου νόμου.

1) Εθνικό μητρώο επιτελικών στελεχών δημόσιας διοίκησης
Θα είμαι ειλικρινής. Η σύσταση του Μητρώου αποτελεί, πράγματι, καινοτομία για τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να συμβάλει στην ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού του Δημοσίου. Και το λέω αυτό καθώς ορίζονται συγκεκριμένα κριτήρια για την εγγραφή στο Μητρώο, θεσπίζεται υποχρέωση προκήρυξης με προσόντα συναφή προς τα προσόντα της θέσεως και διαδικασία πρόκρισης των τριών επικρατέστερων από τους οποίους στη συνέχεια θα επιλέξει ο Υπουργός, και ακόμα προβλέπεται 4ετής θητεία για τις θέσεις αυτές.
Ωστόσο, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το εν λόγω Μητρώο έχει 4 σημαντικότατα δομικά προβλήματα, τα οποία δυστυχώς το ακυρώνουν εν τη γενέσει του:

▪ Πρώτον, ο σχεδιασμός του Μητρώου αποκλείει την πρόσβαση σε έμπειρο και καταξιωμένο ανθρώπινο δυναμικό από τον ιδιωτικό τομέα, γιατί όπως προκλητικά αναφέρετε στην εισηγητική έκθεση, -και διαβάζω από την εισηγητική έκθεση- λέτε: “το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται καλύτερα από το σώμα των δημοσίων υπαλλήλων”. Μα ειλικρινά, κυρίες και κύριοι της Κυβέρνησης, γιατί τέτοια ιδεοληψία εναντίον του ιδιωτικού τομέα και της ιδιωτικής οικονομίας; Θεωρείτε, δηλαδή, ότι έμπειρα στελέχη επιχειρήσεων, επιστήμονες και ερευνητές του ιδιωτικού τομέα, εμπειρογνώμονες και πάσης φύσεως καταρτισμένοι επαγγελματίες που διαπρέπουν για παράδειγμα στο εξωτερικό, δεν θα εξυπηρετούσαν το δημόσιο συμφέρον και δεν θα μπορούσαν να εισφέρουν τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους για να βελτιώσουν την υπολειτουργώσα, σε πολλές περιπτώσεις, δημόσια διοίκηση; Επιλέγετε, λοιπόν, μια διοίκηση εσωστρεφή, περιορισμένη στα στεγανά του δημοσίου τομέα, χωρίς δυνατότητες εισροής βέλτιστων πρακτικών και νέων γνώσεων. Επιλέγετε εν τέλει, κυρίες και κύριοι της Συγκυβέρνησης, μια διοίκηση απαρχαιωμένη, απομονωμένη, με περιορισμένη αποτελεσματικότητα.
▪ Δεύτερο δομικό πρόβλημα: εξαιρείτε από το πεδίο εφαρμογής του Μητρώου τις θέσεις των υπηρετούντων σε αυτοτελείς Γενικές Γραμματείες (άρθρο 6). Ποιος είναι ο λόγος; Γιατί 2 μετρά και 2 σταθμά; Αν πραγματικά πιστεύετε στο μοντέλο το οποίο προτείνετε, αν πραγματικά πιστεύετε στην αποπολιτικοποίηση της δημόσιας διοίκησης, τότε γιατί δεν το εφαρμόζετε σε όλες τις γενικές γραμματείες αλλά το εφαρμόζετε μόνο σε μερικές; Και – για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους – ο κίνδυνος που ελλοχεύει εδώ είναι ξεκάθαρος: να δούμε να “ξεφυτρώνουν” αυτοτελείς γραμματείες, στις περιπτώσεις όπου η επιλογή κομματικού στελέχους θα είναι επιβεβλημένη.
▪ Τρίτο δομικό πρόβλημα, προβλέπετε τη δυνατότητα ανανέωσης για άλλη μια 4ετία των επιλεγμένων του Μητρώου σε θέσεις ευθύνης. Για αυτήν όμως τη διαδικασία δεν θεσμοθετείτε ούτε συγκεκριμένα κριτήρια, ούτε συγκεκριμένη διαδικασία.
▪ Και φτάνω στο τέταρτο και κυριότερο δομικό πρόβλημα: ετοιμάζετε αυτό το περίφημο μητρώο, το οποίο θεωρείτε ότι θα οδηγήσει στην αποπολιτικοποίηση της δημόσιας διοίκησης, στην εξυγίανση του δημοσίου. Αλλά προβλέπετε την εφαρμογή του τώρα μόνο για τις κενές θέσεις – που όλοι βεβαίως ξέρουμε ότι δεν υπάρχουν πλέον – ενώ η γενική εφαρμογή του παραπέμπεται στον Ιούλιο του 2018. Και μάλιστα πολλές από τις θέσεις που αφορά το μητρώο πληρώθηκαν εντός του τελευταίου διμήνου, ενώ το νομοσχέδιο αυτό ήταν στη διαβούλευση. Μα κύριε Υπουργέ, κύριοι της Συγκυβέρνησης, εάν πραγματικά επιθυμείτε την αποπολιτικοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης, γιατί δεν εφαρμόζετε το Μητρώο αυτό αμέσως; Μας είπατε εσείς ο ίδιος στην Επιτροπή – και είναι προς τιμήν σας – ότι πολλά από τα στελέχη που έχει ορίσει η Κυβέρνηση του ΣΥΡ στις θέσεις αυτές ΔΕΝ πληρούν τις προϋποθέσεις του Μητρώου. Μα τότε ένας λόγος παραπάνω, να εφαρμοστεί αμέσως το μητρώο αυτό. Γιατί διαφορετικά θα σήμαινε ότι θα ορίσετε εσείς δικούς σας ανθρώπους σε όλες τις θέσεις, όπως έχετε κάνει μέχρι τώρα, οι οποίο θα είναι οι μόνοι που θα έχουν αξιολογηθεί (απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει κανείς να επιλεγεί εν συνεχεία από το Μητρώο) και άρα θα υποχρεώσετε την επόμενη Κυβέρνηση να θέσει σε εφαρμογή το δικό σας μητρώο του οποίο στελέχη θα είναι αποκλειστικά αυτοί που θα έχουν οριστεί από εσάς.

Κύριε Υπουργέ, την προσοχή σας παρακαλώ: θα είμαι σαφής. Εμείς θέλουμε την αποπολιτικοποίηση της διοίκησης, θέλουμε την ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης. Και είμαστε διατεθειμένοι να επανεξετάσουμε τη στάση μας απέναντι στο σχέδιο αυτό νόμου υπό 3 προϋποθέσεις: πρώτη προϋπόθεση, την άμεση εφαρμογή του μητρώου για όλες τις θέσεις- αμεσότατη-, δεύτερη προϋπόθεση, τη δυνατότητα συμμετοχής στελεχών του ιδιωτικού τομέα στο μητρώο και τρίτη προϋπόθεση, -την οποία εκπληρώσατε, δεν αρκεί όμως-, ήταν η απόσυρση του προκλητικού- σκανδαλώδους θα έλεγα- άρθρου 48, για το οποίο θα μιλήσω σε λίγο.

2) Σύστημα αξιολόγησης- Στοχοθεσία
Κύριοι Συνάδελφοι, η εισαγωγή ενός δίκαιου και αντικειμενικού συστήματος αξιολόγησης και αποτελεσματικής στοχοθεσίας αποτελεί βασική μας επιδίωξη.
Ωστόσο, και σε αυτό το κεφάλαιο παρατηρούμε τη νομοθέτηση διατάξεων χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα. Εξηγούμαι:

▪ Πρώτον, για το σύστημα αξιολόγησης. Πρόκειται για ένα απαρχαιωμένο σύστημα που επαναφέρει τη λογική του συστήματος αξιολόγησης του Π.Δ. 318/1992. Μα περιμέναμε τόσο καιρό για να δούμε τελικά μια ρέπλικα συστήματος που ίσχυε πριν 24 χρόνια; Αυτός είναι ο εκσυγχρονισμός του συστήματος; Το πεδίο εφαρμογής και τα κριτήρια επί της ουσίας παραμένουν τα ίδια με αυτά του Π.Δ. του 1992. Τι αλλάζει; Κάποιες μόνο τροποποιήσεις στο λεκτικό και στην κλίμακα βαθμολόγησης- αντί να λέμε «στα δέκα» λέμε «στα εκατό».

ΑΛΛΑ η μεγαλύτερη αδυναμία του προτεινόμενου συστήματος είναι το γεγονός ότι δεν επιτυγχάνει να αντιμετωπίσει τις παθογένειες του προηγούμενου συστήματος. Ποια ήταν μεγαλύτερη παθογένεια του προηγούμενου συστήματος; Ότι παίρνανε όλοι άριστα. Το λύνετε αυτό το πρόβλημα; Όχι. Με το σύστημα που εισάγετε, είναι δυνατή και πάλι η αξιολόγηση όλων με άριστα. Και επιπλέον δεν υπάρχει και καμία απολύτως πρόβλεψη για την αντιμετώπιση του προβλήματος, λ.χ. εσωτερικός έλεγχος, ούτε για την ενίοτε πλημμελή εφαρμογή της αξιολόγησης.

▪ Δεύτερον, για τη στοχοθεσία. Δεν είναι η πρώτη φορά που προβλέπεται στο δημόσιο διαδικασία στοχοθεσίας. Η παρούσα διαδικασία αποτελεί πανομοιότυπη εκείνης που προβλεπόταν με το νόμο 3230/2004 και η οποία δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να προβλέπεται μια διαδικασία στοχοθεσίας όμως αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι να υπάρχουν μηχανισμοί παρακολούθησης του βαθμού επίτευξης των στόχων, μηχανισμοί διόρθωσης τυχόν αποκλίσεων προσαρμόζοντας τους στόχους στην αντικειμενική και διαρκώς τροποποιούμενη πραγματικότητα. Και εδώ δεν υπάρχει τίποτε από αυτά. Η στοχοθεσία καθίσταται λοιπόν κενό γράμμα.

3) Βαθμολογική διάρθρωση θέσεων- Σύστημα προαγωγών
Και εδώ δύο βασικές παρατηρήσεις:
– Πρώτον, η ιδιαίτερα ευνοϊκή μεταχείριση προς τους αποφοίτους της ΕΣΣΔΑ τόσο ως προς τον εισαγωγικό βαθμό όσο και ως προς τον απαιτούμενο χρόνο για την υπηρεσιακή τους εξέλιξη, δημιουργεί προκλητικές ανισότητες μέσα στο σώμα των δημοσίων υπαλλήλων.
– Δεύτερον, με το άρθρο 26, ενώ αναγνωρίζετε στα λόγια την προϋπηρεσία στον ιδιωτικό τομέα προ του διορισμού έως 7 έτη σε συναφές αντικείμενο, δεν αποδίδετε στην προϋπηρεσία αυτή κανένα μισθολογικό αντίκρισμα. Και ερωτώ: άρα ποια η σημασία της αναγνώρισης;

4) Σύστημα επιλογής προϊσταμένων
Δύο συνοπτικές παρατηρήσεις: Πρώτον, ενισχύετε μια αναχρονιστική αντίληψη συλλογής μορίων μέσα από τίτλους σπουδών και διαρκή επιμόρφωση και όχι τόσο μέσα από την εργασία. Δεύτερον, και πάλι πριμοδοτείτε «προκλητικά» τους απόφοιτους της ΕΣΔΔΑ με αποτέλεσμα να καθίσταται απαγορευτικό να διεκδικήσουν θέση ευθύνης έμπειροι υπάλληλοι με πολλά χρόνια προϋπηρεσίας.

5) Λοιπές διατάξεις
Και φτάνω στο περίφημο πέμπτο κεφάλαιο, το οποίο αποτελεί την μεγαλύτερη απόδειξη ότι το υπό ψήφιση σχέδιο νόμου συνιστά άλλη μια έκφανση της διγλωσσίας της Κυβέρνησης. Κάτω από τον τίτλο «Λοιπές διατάξεις» σωρεύονται άσχετες διατάξεις, ένα συμπίλημα ρυθμίσεων, κάποιων φωτογραφικών, απόσπασμα του παράλληλου προγράμματος, όπως εισήχθη στη Βουλή τον Δεκέμβριο και αποσύρθηκε εν συνεχεία.
Σκόπευα να αναφερθώ και στα άρθρα 32 και 48, τα οποία θεωρώ τα πιο κραυγαλέα. Και χαίρομαι ιδιαιτέρως, κύριε Υπουργέ, που τα αποσύρατε αυτά. Και χαίρομαι ιδιαιτέρως, γιατί πραγματικά επρόκειτο για πρωτοφανείς διατάξεις. Το 32 με το οποίο είχατε δικαίωμα να αποσπάσετε, διαθέσετε, τοποθετήσετε από το Υπουργείο και αντίστροφα προς νομικά πρόσωπα και θυγατρικές εταιρίες αυτών, υπαλλήλους, κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων, χωρίς γνώμη υπηρεσιακού συμβουλίου και πριν την πάροδο της δοκιμαστικής περιόδου. Και το 48 που ήταν πρωτοφανής διάταξη, τόσο λόγω της μονιμοποίησης υπαλλήλων από το παράθυρο, κατά παράβαση διατάξεων ΑΣΕΠ, όσο και λόγω της παρέμβασης του νομοθέτη σε εκκρεμείς δίκες.
Κύριε Υπουργέ, όμως, μια παράκληση. Ελπίζω να μην δούμε το άρθρο 48 σε άλλο νομοθέτημα. Γιατί σας θυμίζω ότι το άρθρο 48 αυτούσιο είχε εμφανιστεί στο παράλληλο πρόγραμμα, το οποίο αποσύρθηκε, όπως εμφανίστηκε και σε αυτό το νομοσχέδιο και αποσύρθηκε. Ελπίζω να μην το ξαναδούμε σε κανένα νομοθέτημα, ούτε τροπολογία.
Θα μιλήσω αναλυτικά αύριο για τα λοιπά άρθρα του Κεφαλαίου Ε΄, καθώς και για τις τροπολογίες οι οποίες αποδεικνύονται άκρως ενδιαφέρουσες.

Και κλείνω με το εξής:

Κύριε Υπουργέ, Κυρίες και κύριοι της Συγκυβέρνησης,

Θυμηθείτε την εντολή που έχετε λάβει: είστε η Κυβέρνηση του συνόλου των Ελλήνων πολιτών και με την πολιτική σας οφείλετε να διασφαλίζετε το συμφέρον ολόκληρης της κοινωνίας και όχι ορισμένων μόνο υποστηρικτών σας. Αν αποδείξετε έμπρακτα ότι θέλετε να θέσετε τέρμα στο κόμμα-κράτος, αν δεχθείτε για παράδειγμα το αυτονόητο, δηλ. να εφαρμόσετε αμέσως το μητρώο που εσείς οι ίδιοι θεσπίζετε και να επιτρέψετε το επίσης αυτονόητο, δηλ. τη συμμετοχή στελεχών του ιδιωτικού τομέα, εμείς θα επανεξετάσουμε τη στάση μας απέναντι στο νομοσχέδιο. Διαφορετικά, πολύ φοβάμαι ότι θα αποδειχθεί ότι για άλλη μια φορά βρισκόμαστε ενώπιον της διγλωσσίας της Κυβέρνησης, η οποία ντύνει με κομψές έννοιες/ «κράχτες» ευαισθησίας τα νομοθετήματά της για να μπορεί να θεσπίζει, επιτρέψτε μου την έκφραση, από την πίσω πόρτα, τις επιθυμίες της κομματικής της πελατείας. Πέρυσι τον Απρίλιο ήταν «αποκατάσταση αδικιών», την προηγούμενη εβδομάδα ήταν «επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου», σήμερα είναι «αξιοκρατία και διαφάνεια»”.