Του Πα­να­γι­ώ­τη Πα­παν­τω­νί­ου*

Η ι­δέ­α για τη θέ­σπι­ση της Πο­λι­τι­στι­κής Πρω­τεύ­ου­σας της Ευ­ρώ­πης α­νή­κει στην Με­λί­να Μερ­κού­ρη, η ο­ποί­α θε­ω­ρεί­ται “μη­τέ­ρα” του θε­σμού α­πό το 1985. Λί­γους μή­νες αρ­γό­τε­ρα, η Α­θή­να α­πο­τέ­λε­σε την πρώ­τη Πο­λι­τι­στι­κή Πρω­τεύ­ου­σα της Ευ­ρώ­πης ε­νώ μέ­χρι σή­με­ρα άλ­λες δύ­ο Ελ­λη­νι­κές πό­λεις έ­χουν λά­βει τον τί­τλο, η Θεσ­σα­λο­νί­κη το 1997 και η Πά­τρα το 2006.

Τους τε­λευ­ταί­ους μή­νες έ­χει δι­αρ­ρεύ­σει η πρό­θε­ση της Δη­μο­τι­κής αρ­χής να δι­εκ­δι­κή­σει η Κα­λα­μά­τα τον τί­τλο της Πο­λι­τι­στι­κής Πρω­τεύ­ου­σας της Ευ­ρώ­πης για το 2021. Μια δι­α­δι­κα­σί­α σί­γου­ρα χρο­νο­βό­ρα και ε­πί­πο­νη, σύμ­φω­να με την ο­ποί­α οι εν­δι­α­φε­ρό­με­νες Ελ­λη­νι­κές πό­λεις (έ­χουν ή­δη εκ­δη­λώ­σει εν­δι­α­φέ­ρον αρ­κε­τές, α­νά­με­σα στις ο­ποί­ες ο Πει­ραι­άς, ο Βό­λος, η Σύ­ρος κ.α.) μπο­ρούν να υ­πο­βά­λουν ε­πί­ση­μα αί­τη­μα μέ­χρι το τέ­λος του 2015 και θα α­κο­λου­θή­σει α­ξι­ο­λό­γη­ση α­πό ε­πι­τρο­πή της Ευ­ρω­πα­ϊ­κής Έ­νω­σης.

Το κί­νη­τρο για μια τέ­τοι­α ε­πι­τυ­χί­α μοιά­ζει να εί­ναι οι­κο­νο­μι­κό, δε­δο­μέ­νου ό­τι κά­θε Ευ­ρω­πα­ϊ­κή Πο­λι­τι­στι­κή Πρω­τεύ­ου­σα ε­πι­βρα­βεύ­ε­ται με το έ­πα­θλο “Με­λί­να Μερ­κού­ρη”, που α­νέρ­χε­ται σε 1.500.000 € ε­νώ με­γά­λο μέ­ρος α­πό το κό­στος της συμ­με­το­χής κα­λύ­πτε­ται α­πό κοι­νο­τι­κά κον­δύ­λια. Ε­πι­πρό­σθε­τα, τε­ρά­στιο εί­ναι το οι­κο­νο­μι­κό ό­φε­λος α­πό την του­ρι­στι­κή προ­βο­λή της πό­λης κα­θώς η εμ­πει­ρί­α άλ­λων πό­λε­ων έ­χει δεί­ξει ό­τι κα­τά μέ­σο ό­ρο σε κά­θε Πο­λι­τι­στι­κή Πρω­τεύ­ου­σα για κά­θε έ­να ευ­ρώ που ξο­δεύ­ε­ται, ό­χι μό­νο για τη δι­εκ­δί­κη­ση αλ­λά και για τη δι­ορ­γά­νω­ση, ε­πι­στρέ­φουν πε­ρί­που 8 ευ­ρώ στην πό­λη με­τά τη φι­λο­ξε­νί­α του θε­σμού.

Το βα­σι­κό κί­νη­τρο ό­μως πρέ­πει να εί­ναι το τα­ξί­δι σε μια τέ­τοι­α εμ­πει­ρί­α και ό­χι α­πα­ραί­τη­τα ο προ­ο­ρι­σμός και ο τί­τλος της Πο­λι­τι­στι­κής Πρω­τεύ­ου­σας. Η πό­λη της Κα­λα­μά­τας θα εί­ναι α­ναμ­φί­βο­λα μό­νο κερ­δι­σμέ­νη αν κα­τα­φέ­ρει με συν­το­νι­σμέ­νες κι­νή­σεις να θέ­σει τους στό­χους για την Κα­λα­μά­τα του μέλ­λον­τος α­νε­ξάρ­τη­τα αν λά­βει ή δε λά­βει τον τί­τλο της Πο­λι­τι­στι­κής Πρω­τεύ­ου­σας. Α­πώ­τε­ρος στό­χος πρέ­πει να εί­ναι ο σχε­δια­σμός μιας σύγ­χρο­νης Ευ­ρω­πα­ϊ­κής πό­λης δί­χως κα­χυ­πο­ψί­ες, σκο­πι­μό­τη­τες και μι­κρο­αν­τα­γω­νι­σμούς που θα την πνί­γουν, με ευ­ρω­πα­ϊ­κή δι­ά­στα­ση και δι­ε­θνή προ­βο­λή. Μιας πό­λης που θα στη­ρί­ζε­ται στη βι­ώ­σι­μη κι­νη­τι­κό­τη­τα, φι­λι­κή προς το πε­ρι­βάλ­λον και τους αν­θρώ­πους, κέν­τρο του­ρι­σμού και πο­λι­τι­σμού. Μέ­σα α­πό αυ­τή τη δι­α­δι­κα­σί­α, πα­ρου­σι­ά­ζε­ται μια με­γά­λη ευ­και­ρί­α να τε­θούν οι βά­σεις για την α­να­βάθ­μι­ση των πο­λι­τι­στι­κών και του­ρι­στι­κών υ­πο­δο­μών, για την α­στι­κή α­νά­πλα­ση υ­πο­βαθ­μι­σμέ­νων πε­ρι­ο­χών της πό­λης και για την ε­νί­σχυ­ση της το­πι­κής πο­λι­τι­στι­κής πα­ρα­γω­γής.

Πολ­λοί εί­ναι οι λό­γοι που ε­νι­σχύ­ουν μια τέ­τοι­α υ­πο­ψη­φι­ό­τη­τα και θέ­τουν τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για έ­να εγ­χεί­ρη­μα αυ­τού του βε­λη­νε­κούς:

Η μα­κρο­χρό­νια εμ­πει­ρί­α στη δι­ορ­γά­νω­ση δι­ε­θνών πο­λι­τι­στι­κών εκ­δη­λώ­σε­ων ό­πως το Δι­ε­θνές Φε­στι­βάλ Χο­ρού της Κα­λα­μά­τας που δι­ορ­γα­νώ­νε­ται α­πό το 1995 στην πό­λη. Το κοι­νό εί­ναι ή­δη ευ­αι­σθη­το­ποι­η­μέ­νο στα πο­λι­τι­στι­κά δρώ­με­να με  ά­ξο­να τις πο­λι­τι­στι­κές δι­ορ­γα­νώ­σεις και δρα­στη­ρι­ό­τη­τες της ΦΑ­ΡΙΣ.

Οι υ­πό προ­ϋ­πο­θέ­σεις ε­παρ­κείς υ­πο­δο­μές για εύ­κο­λη πρό­σβα­ση α­πό ό­λη την Ευ­ρώ­πη: δι­ε­θνές α­ε­ρο­δρό­μιο, και­νούρ­γιος αυ­το­κι­νη­τό­δρο­μος, λι­μά­νι ό­που ελ­λι­με­νί­ζον­ται κρου­α­ζι­ε­ρό­πλοι­α και πλοί­α της γραμ­μής, μα­ρί­να για γιοτ και κα­τα­μα­ράν.

Η ο­λο­κλή­ρω­ση της κα­τα­σκευ­ή του Με­γά­ρου Χο­ρού, του τρί­του σε μέ­γε­θος κλει­στού συ­ναυ­λια­κού χώ­ρου στην Ελ­λά­δα, με­τά το Μέ­γα­ρο Μου­σι­κής στην Α­θή­να και στη Θεσ­σα­λο­νί­κη. Ε­πι­πλέ­ον, η Κα­λα­μά­τα έ­χει Λα­ο­γρα­φι­κό και Αρ­χαι­ο­λο­γι­κό Μου­σεί­ο, δι­ε­θνούς φή­μης Ω­δεί­ο του ο­ποί­ου οι μα­θη­τές έ­χουν α­πο­σπά­σει πολ­λά βρα­βεί­α παγ­κο­σμί­ως ε­νώ υ­πάρ­χουν πο­λυ­ά­ριθ­μα πο­λι­τι­στι­κά σχή­μα­τα στα ο­ποί­α συμ­με­τέ­χουν κά­τοι­κοι της πό­λης.

Το κα­τά πό­σο η δι­α­χεί­ρι­ση μια τέ­τοι­ας προ­σπά­θειας θα πραγ­μα­το­ποι­η­θεί α­πό έ­να δη­μο­τι­κό φο­ρέ­α ή μί­α α­νε­ξάρ­τη­τη ε­πι­τρο­πή εί­ναι θέ­μα προς δι­ε­ρεύ­νη­ση. Πρέ­πει ό­μως να πλη­ρούν­ται δύ­ο βα­σι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις:

Να υ­πάρ­χει δι­α­φά­νεια και οι­κο­νο­μι­κός έ­λεγ­χος σε ό­λες τις φά­σεις του εγ­χει­ρή­μα­τος.

Να υ­πάρ­χει η μέ­γι­στη κα­τά το δυ­να­τόν α­πο­δο­χή α­πό την το­πι­κή κοι­νω­νί­α ώ­στε να με­γι­στο­ποι­η­θεί η ε­θε­λον­τι­κή προ­σφο­ρά των πο­λι­τών της Κα­λα­μά­τας.

Συμ­πε­ρα­σμα­τι­κά, πα­ρου­σι­ά­ζε­ται μια με­γά­λη ευ­και­ρί­α να τε­θούν οι βά­σεις για το σχε­δια­σμό της Κα­λα­μά­τας των ε­πό­με­νων δε­κα­ε­τι­ών. Ά­παξ και η δη­μο­τι­κή αρ­χή α­να­λά­βει το βά­ρος της υ­λο­ποί­η­σης αυ­τής της προ­σπά­θειας, εί­ναι χρέ­ος ό­λων να συμ­βά­λουν ο­δη­γών­τας την Κα­λα­μά­τα εί­τε με τον τί­τλο εί­τε χω­ρίς, σε μια σύγ­χρο­νη Ευ­ρω­πα­ϊ­κή πρό­τυ­πη πό­λη.

*Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc Συγκοινωνιολόγος, Υπ. Διδάκτωρ