Στη Βουλή συζητήθηκε η χαμηλή τιμή του ελαιολάλου μετά από επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή Μεσσηνίας Γιάννη Λαμπρόπουλου.
Ακολουθεί η συζήτηση του θέματος:
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Απόστολος Αβδελάς): Και τώρα θα προχωρήσουμε στη συζήτηση της πρώτης, τη με αριθμό 427/ 27-1-2020 επίκαιρη ερώτηση του πρώτου κύκλου του Βουλευτή Μεσσηνίας της Νέας Δημοκρατίας κ. Ιωάννη Λαμπρόπουλου προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με θέμα: Την τιμή του Ελαιολάδου και τα προβλήματα των ελαιοπαραγωγών.
Ο κ. Λαμπρόπουλος έχει τον λόγο για δύο λεπτά.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κύριε Υπουργέ, οι τιμές φέτος του ελαιολάδου έχουν πέσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Αυτό βέβαια συνέβη και κατά την προηγούμενη ελαιοκομική περίοδο 2018-2019, αλλά τότε λόγω ποιότητας. Η φετινή χρονιά από πλευράς ποιότητας είναι εξαιρετική. Όμως, οι τιμές σας λέω και πάλι ότι είναι τραγικές. Ο παραγωγός, ο αγρότης δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί. Δεν καλύπτουν αυτές οι τιμές ούτε τα έξοδα, ούτε το κόστος παραγωγής. Δεν μπορεί ο αγρότης να επιβιώσει. Δεν μπορεί να ζήσει, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του να πληρώσει λογαριασμούς, να πληρώσει ασφαλιστικές εισφορές, να ζήσει τα παιδιά του και την οικογένειά του. Επαναλαμβάνω ότι η κατάσταση είναι τραγική παρότι έχουμε το καλύτερο ελαιόλαδο. Έχει τη φήμη, έχει την αναγνωσιμότητα, αλλά ό,τι εξαγωγές γίνονται, γίνονται χύμα, δεν είναι τυποποιημένες. Ο τομέας ο ελαιοκομικός είναι ανοργάνωτος. Η απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών της Κυβέρνησης, ύστερα από παρεμβάσεις της δικής μας Κυβέρνησης ήταν πάρα πολύ θετική. Μας εξαίρεσε από το εμπάργκο. Κάτι, όμως, πρέπει να γίνει. Κάτι πρέπει να αλλάξουμε. Πρέπει να εφαρμόσουμε καινούργιες πολιτικές. Πρέπει βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα να σχεδιάσουμε τα πράγματα, για να δούμε τι θα γίνει με το εθνικό μας προϊόν που είναι το ελαιόλαδο, να δούμε τι θα κάνουμε με τους αγρότες μας τους παραγωγούς, γιατί η ελιά καλλιεργείται σε όλη την Ελλάδα.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Απόστολος Αβδελάς): Ευχαριστούμε πολύ.
Τον λόγο έχει ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Κωνσταντίνος Σκρέκας για τρία λεπτά.
Κύριε Σκρέκα, ένα παράξενο, όποτε είμαι εδώ επάνω και είστε εσείς εκεί, μιλάμε για το λάδι.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΚΡΕΚΑΣ (Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων): Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.
Καταρχήν, κύριε Βουλευτά, κύριοι συνάδελφοι, κύριε πρώην Υπουργέ, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πολύ σημαντική ερώτηση την οποία έχετε καταθέσει, που δίνει την ευκαιρία να συζητήσουμε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο αυτό το σημαντικό θέμα, το οποίο αφορά το εθνικό μας, ένα από τα βασικά εθνικά προϊόντα, όπως είναι η παραγωγή ελαιολάδου, το ελαιόλαδο.
Να πούμε ότι όπως πολύ σωστά είπατε, η πραγματικότητα φέτος είναι πάρα πολύ σκληρή για τους Έλληνες αγρότες Ελαιοπαραγωγούς, καθώς όπως πραγματικά ισχύει, έχουν καταρρεύσει οι τιμές ελαιολάδου. Όχι, όμως, μόνο στην Ελλάδα. Διεθνώς οι τιμές του ελαιολάδου βρίσκονται στα κατώτατα επίπεδα των τελευταίων χρόνων και όντως σήμερα διαπραγματεύονται περίπου – το εξαιρετικά παρθένο, το καλής ποιότητας ελαιόλαδο- περίπου στην τάξη των 2 ευρώ ανά λίτρο.
Πού οφείλεται αυτό και τι μπορεί να κάνει η ελληνική πολιτεία; Το πού οφείλεται νομίζω ότι είναι σχεδόν αυτονόητο. Μιλάμε για ένα προϊόν, το οποίο κυκλοφορεί ελεύθερα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι μόνο. Οι τιμές διαμορφώνονται με τη διαδικασία της προσφοράς και της ζήτησης και δυστυχώς φέτος έχουμε την ατυχή –να το πω έτσι- περίπτωση να έχουμε πολύ μεγάλες παραγωγές από μεγάλους παραγωγούς του κλάδου, από άλλες χώρες παραγωγούς, όπως είναι η Ιταλία, όπως είναι η Τυνησία, όπως είναι το Μαρόκο όπως είναι η Τουρκία. Η Ισπανία δεν έχει αντίστοιχα τόσο μεγάλη αύξηση παραγωγής, αλλά από την άλλη είχε αποθεματοποιήσει σχεδόν το 30% της παραγωγής της της προηγούμενης περιόδου, με αποτέλεσμα να έρχεται και να προστίθεται και αυτό σε όλα αυτά τα οποία προ είπα και να προσπαθούν να το διαθέσουν κυρίως στην ευρωπαϊκή αγορά. Και γιατί λέω, κυρίως, στην Ευρωπαϊκή αγορά; Γιατί μετά την πρόθεση αυτή τη στιγμή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής να επιβάλει δασμούς εισαγωγής στο ελαιόλαδο και στις ελιές, αναγκαστικά, όλη η παραγωγή της Ισπανίας αυτή τη στιγμή, θα πρέπει να διατεθεί και αυτή μέσα στη μικρή αγορά, κυρίως της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποτέλεσμα να οδηγήσει αυτό στην κατάρρευση των τιμών.
Από την άλλη, η Ελλάδα και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ο Κυριάκος Μητσοτάκης πέτυχε μια πολύ σπουδαία επιτυχία, καθώς κατάφερε μέσα από διαπραγματεύσεις και μετά από συγκεκριμένα αιτήματα, να εξαιρεθεί η Ελλάδα από τους δασμούς που προτίθεται προς το παρόν να επιβάλουν οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και στο λάδι, αλλά και στη βρώσιμη ελιά.
Σε ό,τι αφορά, όμως, τη βρώσιμη ελιά να πούμε ότι η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα η οποία εξαιρέθηκε από αυτούς τους δασμούς. Αυτό βέβαια δεν ήταν αρκετό για να σταθεροποιήσει τις τιμές του ελαιολάδου στη χώρα μας σε ένα επίπεδο που να δίνει ένα αξιοπρεπές εισόδημα στον Έλληνα αγρότη για να ζήσει την οικογένειά του, για να συνεχίσει να επενδύει στη δουλειά του και να βλέπει το μέλλον με αισιοδοξία. Για ποιο λόγο; Γιατί όπως πολύ σωστά είπατε, υπάρχουν παθογένειες δεκαετιών που δεν έχουν αφήσει αυτό το σημαντικό εθνικό προϊόν, το εξαίρετης ποιότητας ελληνικό ελαιόλαδο, να μπορέσει να έχει το μερίδιο αγοράς που θα μπορούσε να έχει στις χώρες εκτός Ελλάδος, στις αγορές χωρών του εξωτερικού και στις ΗΠΑ.
Άρα, στις ΗΠΑ σήμερα εξάγουμε ελληνικό λάδι, μετά την επιτυχία του κυρίου Μητσοτάκη, χωρίς την επιβολή δασμών, αλλά δυστυχώς οι ποσότητες που εξάγονται είναι λίγες, γιατί ακόμα δεν έχουν καταφέρει οι συνεταιριστικές εταιρείες, οι ιδιωτικές εταιρείες, όσοι παραγωγοί έχουν την κρίσιμη μάζα –να το πω έτσι- να κερδίζουν ικανοποιητικό μερίδιο αγοράς απέναντι στα άλλα ανταγωνιστικά λάδια των άλλων χωρών που προέρχονται από την Ιταλία και από άλλες χώρες, στην Αμερική, έτσι ώστε αυτή η επιτυχία της ελληνικής Κυβέρνηση να φέρει αύξηση των πωλήσεων και με αυτόν τον τρόπο να ισοσκελίσει, -να το πω έτσι- τη μείωση, πιθανότατα, της ζήτησης που έχει το λάδι συνολικά στην Ευρώπη.
Από εκεί και πέρα η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης προτίθεται βέβαια να εξετάσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της για να δει τι μπορεί να κάνει, ώστε να συνεισφέρει, έστω από τη δική μας πλευρά και από την πλευρά του Υπουργείου, για να απαλύνουμε, αν μπορούμε, ή να διατηρήσουμε σε ένα επίπεδο τις τιμές του ελαιολάδου. Θα πω στη δευτερολογία μου τι προτιθέμεθα να κάνουμε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Απόστολος Αβδελάς): Ευχαριστούμε πολύ.
Κύριε Λαμπρόπουλε, έχετε τρία λεπτά στη διάθεσή σας.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Αγαπητέ μου Υπουργέ, το θέμα του ελαιολάδου είναι πλέον πολύ μεγάλο, το πρόβλημα είναι πλέον πολύ μεγάλο. Εγώ θα πρότεινα μήπως να τεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να γίνει εκεί μια μεγάλη συζήτηση. Είναι οι χώρες πολλές της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ενδιαφέρονται και καίγονται για το πρόβλημα αυτό, αλλά να τεθεί και να εξεταστεί και το ενδεχόμενο. Γνωρίζουμε -και έχουν γραφτεί πάρα πολλά- ότι η εμπορία του ελαιολάδου έχει περάσει σε λίγα, σε ορισμένα χέρια, τα οποία δεν ξέρουμε τι κρύβουν από πίσω. Μήπως λοιπόν έχουν αυτοί συμφωνήσει μεταξύ τους, οι μεγάλοι, πέντε-δέκα μεγάλοι, να αγοράζουν το λάδι σε πολύ χαμηλές τιμές από τον παραγωγό και να πουλάνε ανεξέλεγκτα στα μεγάλα μαγαζιά, σε όλα τα κράτη, σε όλα τα σούπερ μάρκετ; Και αυτό γίνεται. Γιατί σε πολλά κράτη οι τιμές είναι φαρμακείο, είναι τιμές φαρμακείου. Δεν είναι δυνατόν να παίρνουν το λάδι σε αυτήν την τιμή τώρα, το καλαματιανό, και να το πουλάνε σε εξωφρενικές τιμές. Να εξεταστεί και από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δεύτερον, πολύ σημαντικό, να δούμε τι άλλα μέτρα θα πάρουμε για τη στήριξη του αγροτικού εισοδήματος, γιατί επαναλαμβάνω ότι είναι δύο χρονιές συνεχόμενες που δεν εισέπραξαν οι αγρότες μας. Να το δούμε αυτό, να δούμε τι θα γίνει με το κόστος παραγωγής, να δούμε τι θα γίνει με τη μείωση του πετρελαίου για τους αγρότες μας. Είναι πράγματα τα οποία θα ελαφρύνουν, θα ανακουφίσουν κάπως την κατάσταση και θα δώσουν μια προοπτική. Σε πολλά ελαιοπερίβολα φέτος στη Μεσσηνία δεν προχώρησαν οι ιδιοκτήτες τους σε συγκομιδή, γιατί δεν συνέφερε. Όταν πλήρωναν 40 και 50 ευρώ το μεροκάματο, δεν τους έμενε απολύτως τίποτα. Μάζεψαν εκείνο που ήθελαν για φαγητό και το άλλο το παρατάνε. Εμ, πώς θα ζήσουν οι νέοι; Πώς θα δημιουργήσουν; Είναι μεγάλο το πρόβλημα. Θα πρέπει να εξετάσουμε καινούργιες πολιτικές γύρω από το ελαιόλαδο και βεβαίως και από την ελιά, που η υπουργική απόφαση που υπέγραψε ο πρώην Υπουργός Απόστολου το 2018 έχει καταστρέψει την ελιά και έχει δώσει τα δικαιώματα στην Τουρκία. Πήρε τα δικαιώματα, πήραν την ελιά τη δική μας και παρουσιάζεται και έχει κατακλύσει τις αγορές με φθηνές τιμές.
Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Απόστολος Αβδελάς): Κι εμείς ευχαριστούμε.
Κύριε Σκρέκα έχετε τρία λεπτά για τη δευτερολογία σας.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΚΡΕΚΑΣ (Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων): Νομίζω ότι έχετε θέσει πολύ καίρια σημεία, που αφορούν το αγροτικό εισόδημα και γενικά τη βιωσιμότητα των Ελλήνων αγροτών και του πρωτογενούς τομέα της χώρας. Οφείλω να σας πω, κύριε συνάδελφε, ότι στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σχεδιάζουμε και υλοποιούμε ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο ακριβώς για τη στήριξη του αγροτικού εισοδήματος, για την προσέλκυση νέων αγροτών στις καλλιέργειες και για την προστασία του περιβάλλοντος. Και είναι μία ευκαιρία, αυτή τη χρονική στιγμή, να αλλάξει η χώρα και ο πρωτογενής τομέας τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί, μιας και αυτή τη στιγμή στα σαλόνια της Ευρώπης συζητάμε και διαπραγματευόμαστε και τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική του 2021-2027. Οπότε, μέσα από αυτή τη διαδικασία και μέσα από αυτή την ευκαιρία που έχουμε αυτή τη στιγμή μπορούμε να αλλάξουμε πράγματα και καταστάσεις, θα μπορέσουμε πραγματικά να βάλουμε τον πρωτογενή τομέα της χώρας, της Ελλάδας, σε έναν δρόμο ελπίδας, σε έναν δρόμο βιωσιμότητας και σε έναν δρόμο όπου θα συνεχίσει να επιτελεί αυτόν το σημαντικό ρόλο για την εθνική οικονομία, για την κοινωνική συνοχή της χώρας αλλά και την επισιτιστική ασφάλεια της χώρας μας.
Από εκεί και πέρα, αναφερθήκατε σε πιθανές αθέμιτες πρακτικές οι οποίες μπορεί να κυριαρχούν στον κλάδο του ελαιολάδου, αναφέροντας ότι μπορεί κάποιοι μεγάλοι, λίγοι, να έχουν να έχουν κάνει «ολιγοψώνιο», ολιγοπώλιο με λίγα λόγια, και με αυτόν τον τρόπο να κρατάνε τις τιμές του ελαιολάδου χαμηλά. Εγώ θα σας πω ότι κατ’ αρχήν για αυτό αρμόδια είναι η Εθνική Επιτροπή Ανταγωνισμού, η Ανεξάρτητη Αρχή. Εμείς είμαστε σε συνεργασία, είμαστε και μαζί σας, είμαστε και με όποιον άλλον έχει κάποιες καταγγελίες που μπορεί να κάνει και στοιχειοθετούνται, ώστε να προσφύγουμε στην Επιτροπή και με αυτόν τον τρόπο να εξετάσουμε αν υπάρχουν πράγματι τέτοιες πρακτικές.
Αλλά θα σας πω όμως πολύ σύντομα ότι παρατηρείται το φαινόμενο, κάθε φορά που πέφτει η τιμή του ελαιολάδου στον παραγωγό, οι μεγάλες αγορές, οι οργανωμένες αλυσίδες υπεραγορών, κι αυτές να ζητάνε χαμηλότερες τιμές μετά από τους συσκευαστές και τους ενδιάμεσους, να το πω έτσι, εμπόρους, που σημαίνει τελικά ότι κανείς δεν βγάζει. Όταν δηλαδή παρατηρείται το φαινόμενο ότι όταν καταρρέει η τιμή ενός προϊόντος κανένας στην εφοδιαστική αλυσίδα δεν βγάζει, δεν ξέρουμε αν βγάζει το τελικό κατάστημα, που κι εκεί, το τελικό κατάστημα λιανικής που απευθύνεται στον τελικό καταναλωτή, όπου κι εκεί τελικά λόγω του ανταγωνισμού, κι εκεί καταρρέουν οι τιμές.
Άρα το θέμα είμαι πώς θα διατηρήσουμε υψηλές τιμές για την Ελλάδα, για το ελληνικό ελαιόλαδο. Εδώ έχετε απόλυτο δίκιο σε αυτό που είπατε, πρέπει να γίνει σοβαρή δουλειά, πρέπει τα χαρακτηριστικά του προϊόντος, του ελληνικού ελαιολάδου και του δικού σας, που προέρχεται ειδικά από τη Μεσσηνία -του διεθνώς γνωστού, αλλά όχι τόσο όσο χρειάζεται τελικά από ό,τι φαίνεται- να γίνουν αυτά τα χαρακτηριστικά γνωστά, οι ισχυρισμοί για το προϊόν, τα “claims” που λέμε, να γίνουν γνωστά στους καταναλωτές και αυτά να ταυτοποιηθούν στο προϊόν, ώστε πια να πουλάμε προϊόν με ταυτότητα, προϊόν με μάρκα, με “brand”, με υπεραξία, αυτό που λέγεται «προστιθέμενη αξία», ώστε να δίνει παραπάνω χρήματα ο καταναλωτής, με καλή διάθεση, γιατί ξέρει ότι αγοράζει ένα πολύ καλύτερο προϊόν από όλα τα άλλα που είναι στο ίδιο ράφι με το δικό μας προϊόν.
Αυτό το πράγμα δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει σε μία νύχτα, αυτό το πράγμα θέλει πολλή δουλειά -έχετε δίκιο- χρειάζεται εθνικό σχέδιο. Δεν πρέπει να μηδενίζουμε αυτά που έχουνε γίνει τις προηγούμενες δεκαετίες, γιατί κάτι έχει γίνει για να υπάρχει το ελληνικό ελαιόλαδο στις εξωτερικές αγορές. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να εφησυχάσουμε και ίσα-ίσα η κατάρρευση φέτος των τιμών δίνει μία ευκαιρία για προβληματισμό και να αναλογιστούμε τι πρέπει να κάνουμε, μαζί με τους ανθρώπους της αγοράς, μαζί με τους παραγωγούς, μαζί με όλους όσοι εμπλέκονται σε αυτό το προϊόν και σε αυτόν τον κλάδο, ώστε να χαράξουν μια εθνική στρατηγική η οποία θα έχει αποτέλεσμα.
Από την άλλη οφείλω να σας πω ότι γενικά αυτό αφορά και όλους τους αγρότες και τα υπόλοιπα προϊόντα, λίγο καλύτερα άλλα, λίγο χειρότερα κάποια άλλα, κι αυτά αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα. Δηλαδή πρέπει στην Ελλάδα επιτέλους να καταλάβουμε ότι πουλάμε προϊόντα αξίας και με χαρακτηριστικά που δεν υπάρχουν όμοιά τους στην Ευρώπη και στον κόσμο. Πάνω εκεί θα στηρίξουμε τη νέα εθνική στρατηγική.
Σας ευχαριστώ.
