Ο “κόφτης” δαπανών κατατέθηκε με τροπολογία στη Βουλή και προβλέπει ότι έκθεση του υπουργείου Οικονομικών που θα δημοσιεύεται σε ΦΕΚ, αλλά και θα αποστέλλεται στην Κομισιόν, θα ορίζει τις δαπάνες που θα περικοπούν (αν υπάρχει απόκλιση πάνω από 0,25% του ΑΕΠ) το αργότερο έως 31 Μαΐου με Προεδρικό Διάταγμα.
Διαφορετικά, θα έρχονται οριζόντιες περικοπές αυτοδικαίως την 1η Ιουνίου. Και για μεγαλύτερη “ασφάλεια” ορίζεται μία “κάβα” που θα κρατείται έως την 1η Ιουλίου με το 10% των κρατικών δαπανών.
Η τροπολογία ορίζει τις 10 κατηγορίες εξαιρέσεων από τον μηχανισμό, αλλά και ρήτρες εξαίρεσης για περιπτώσεις καταστροφών, ανωτέρας βίας και ύφεσης. Ορίζει και το δικαίωμα υποκατάστασης με μέτρα από την πλευρά των εσόδων.
Ο μηχανισμός
Η τροπολογία προβλέπει ότι θεσμοθετείται Αυτόματος Μηχανισμός Δημοσιονομικής Προσαρμογής του Προϋπολογισμού γενικής κυβέρνησης. Ο υπουργός Οικονομικών θα συντάξει έως τις 10 Μαΐου κάθε χρόνο έκθεση με την οποία μεταξύ άλλων:
– θα διαπιστώνει τυχόν αρνητική απόκλιση από την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων
– θα υποδεικνύει τα ενδεικνυόμενα μέτρα και θα αποτιμά το συνολικό ποσό κατά το οποίο η εκτέλεση του προϋπολογισμού πρέπει να περιοριστεί για το τρέχον οικονομικό έτος και
– θα πρέπει να αποτιμά σε ποσοστό επί του ΑΕΠ την δημοσιονομική επίδραση των μέτρων προσαρμογής που θα λαμβάνονται επί των εσόδων του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης.
Η έκθεση δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης και θα αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σε ειδικό παράρτημα της έκθεσης θα προσδιορίζονται όλες οι κατηγορίες των δαπανών του προϋπολογισμού επί των οποίων θα εφαρμόζεται η αυτόματη δημοσιονομική προσαρμογή καθώς και το επιβαλλόμενο ποσοστό περιορισμού των δαπανών.
Προβλέπεται μείωση του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης στο σκέλος των δαπανών έως 2% του ΑΕΠ (ή 3,6 δισ ευρώ).
Με προεδρικό διάταγμα έως 31/5 αλλιώς αυτοδικαίως
Ο μηχανισμός θα τεθεί σε εφαρμογή (αν υπάρχουν αποκλίσεις) κατόπιν πρότασης του υπουργού Οικονομικών με Προεδρικό Διάταγμα το οποίο θα πρέπει να δημοσιεύεται το αργότερο έως τις 31 Μαΐου και θα προσδιορίζεται το ανώτατο όριο προϋπολογισμού ανά κατηγορία δαπανών, όλα τα αναγκαία για την επίτευξη του παραπάνω στόχου μέτρα καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια προκειμένου να γίνει αυτόματη δημοσιονομική προσαρμογή.
Σε περίπτωση που η 31η Μαΐου παρέλθει χωρίς αποτέλεσμα, τότε η καθορισμένη στην έκθεση δημοσιονομική προσαρμογή της εκτέλεσης του προϋπολογισμού θα επέρχεται αυτοδικαίως και αυτομάτως από την 1η Ιουνίου του ίδιου έτους.
Σε αυτή την περίπτωση, η μείωση δαπανών θα είναι οριζόντια, σε όλους τους τομείς προτέρων προσδιοριστεί (στην έκθεση του ΥΠΟΙΚ).
Προβλέπεται επίσης συγκεκριμένο ποσοστό περικοπής δαπανών ανά ύψος απόκλισης:
– Αν η απόκλιση είναι μικρότερη ή ίση με το 0,25% του ΑΕΠ δεν θα λαμβάνονται μέτρα προσαρμογής.
– Αν είναι μεταξύ 0,26 και 0,75% του ΑΕΠ θα λαμβάνονται μέτρα ίσα με το 0,5% του ΑΕΠ.
– Αν είναι μεταξύ 0.76% και 1,25% η προσαρμογή θα είναι στο 1% του ΑΕΠ.
– Αν η απόκλιση είναι 1,26%- 1,75% τότε τα μέτρα προσαρμογής θα είναι ίσα με το 1,5% του ΑΕΠ.
– Αν η απόκλιση είναι από 1,76 έως 2,25% του ΑΕΠ τα μέτρα θα φτάνουν στο 2% του ΑΕΠ.
Ποσό “κάβα”
Ορίζεται ρητά ότι ποσό ίσο με το 10% του προϋπολογισμού μέχρι τις 30 Ιουνίου δεν θα διατίθεται. Θα μπορεί να ενεργοποιηθεί από την 1η Ιουλίου αν έχει εφαρμοσθεί ότι προβλέπεται στην διάταξη περί μηχανισμού και δεν υπάρχουν αποκλίσεις.
Εξαιρέσεις
Ορίζονται ρητά οι κατηγορίες δαπανών που εξαιρούνται από την περικοπή για λόγους κοινωνικής προστασίας, για την προστασία των δημοσίων επενδύσεων, αλλά και για τη βασική λειτουργία των φορέων γενικής κυβέρνησης.
Οι κατηγορίες αυτές είναι:
– όσες σχετίζεται με αξιώσεις ιδιωτών από την εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων
– δαπάνες ύδρευσης, ενέργειας και χρήσης φυσικού αερίου
– συντήρησης και επισκευής μεταφορικών μέσων ξηράς, πλωτών μέσων και αεροσκαφών
– το σύνολο των δαπανών της γενικής γραμματείας δημοσίων εσόδων
– το σύνολο των δαπανών υγείας
– δαπάνες για επιδόματα πολυτέκνων, ανεργίας και προνοιακά επιδόματα
– δαπάνες για ενίσχυση νοικοκυριών ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα και τέκνα, για υποχρεωτική εκπαίδευση μακριά του τόπου κατοικίας
– δαπάνες για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα
– δαπάνες για το πρόγραμμα βοήθεια στο σπίτι
– δαπάνες σχετικά με το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων
Υπάρχει, επίσης, ρήτρα εξαίρεσης για περιπτώσεις καταστροφών ή ανωτέρας βίας ύστερα από διαβούλευση με τους θεσμούς, αλλά και σε περιπτώσεις μείωσης του πραγματικού ρυθμού ΑΕΠ κατά 0,5% από τον στόχο του μνημονίου. Ορίζεται ότι στο σενάριο αυτό θα υπάρχει προσαρμογή των αναγκαίων μέτρων στο ήμισυ της διαφοράς που προκύπτει από την πρόβλεψη για το ΑΕΠ.
Ορίζεται επίσης ότι η απόκλιση προκύπτει από την επίσημη ανακοίνωση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., επικυρωμένη από την Eurostat για τις ετήσιες δημοσιονομικές επιδόσεις.
Αλλαγή με φορολογικά μέτρα
Ο μηχανισμός θα ισχύει για τα έτη 2017, 2018 και 2019. Θα παρέχει τη δυνατότητα λήψης μόνιμων διαρθρωτικών μέτρων σε αντικατάσταση αυτών που προβλέπει το προεδρικό διάταγμα που θα προέρχονται από την πλευρά των εσόδων, αλλά και την επανεξέταση της εφαρμογής του μηχανισμού αν αλλάξουν οι συνθήκες.
