Την Έκθεση του σχετικά με την ευθύνη για τις υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης φυσικών πόρων παρουσίασε στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο Κώστας Χρυσόγονος. Ο Ευρωβουλευτής αναφέρθηκε στους κινδύνους που απειλούν επιχειρήσεις και περιβάλλον λόγω της φύσης των υπεράκτιων δραστηριοτήτων και υπογράμμισε πως πρέπει να θεσπιστούν κανόνες για περιπτώσεις αποζημιώσεων για ζημίες που προκαλούνται από τις δραστηριότητεςαυτές, καθώς και για την αποκατάσταση οικοσυστημάτων σε περίπτωση ατυχημάτων.
Παράλληλα επεσήμανε τη σημασία διευκόλυνσης της πρόσβασης των θυμάτων στη δικαιοσύνη, ενώ αναφέρθηκε στην προοπτική δημιουργίας ενός ταμείου με βάση τα τέλη που θα καταβάλλονται από βιομηχανίες υπεράκτιων δραστηριοτήτων, αλλά και στην ύπαρξη ενός σχεδίου δράσης της ΕΕ για την πρόληψη και την καταπολέμηση των συνεπειών ατυχημάτων που σχετίζονται με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Έκλεισε την ομιλία του τονίζοντας την ανάγκη περαιτέρω συνεργασίας των κρατών-μελών της ΕΕ με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ υπογράμμισε πως η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία και η θεσμοθέτηση ποινικών ευθυνών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο θα οδηγήσει σε καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος και των πολιτών.
Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας:
Η έκθεση σχετικά με την ευθύνη για τις υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι το αποτέλεσμα μιας μακράς προσπάθειας να κάνουμε αλλαγές προς όφελος της Ευρώπης και των πολιτών της. Οι προτάσεις της έκθεσης αυτής δεν επηρεάζουν μόνο οικονομικές δραστηριότητες, αλλά έχουν επίσης ως στόχο να υποστηρίξουν τις περιβαλλοντικές ανάγκες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Οι εργασίες που σχετίζονται με την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν σημαντικό οικονομικό αντίκρισμα αλλά και υψηλή περιβαλλοντική επικινδυνότητα. Το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου πραγματοποιείται στη Βόρεια Θάλασσα και τη Μεσόγειο. Λόγω της φύσης των εργασιών αυτών, είναι εξαιρετικά σημαντικό να εξασφαλιστεί η προστασία των επιχειρήσεων οι οποίες συνδέονται άμεσα με το περιβάλλον. Ο τομέας της εμπορικής αλιείας και οι άνθρωποι που εμπλέκονται στον τομέα της ιχθυοκαλλιέργειας μπορεί να υποστούν σημαντικές οικονομικές απώλειες από ατυχήματα ή λανθασμένη χρήση χημικών ουσιών. Οι επιχειρήσεις στον τομέα του τουρισμού θα μπορούσαν επίσης να έχουν οικονομικές απώλειες από τη μείωση των πελατών, λόγω πιθανών σχετικών ατυχημάτων.
Συνεπώς, είναι προφανές ότι πρέπει να θέσουμε ορισμένους κανόνες, για την προστασία όλων αυτών των οικονομικών δραστηριοτήτων που είναι τοποθετημένες κοντά σε υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, δεδομένου μάλιστα ότι πάνω από το 90% του πετρελαίου και το 60% του φυσικού αερίου που παράγεται στην Ευρώπη, προέρχεται από αυτές. Επίσης, είναι υψίστης σημασίας να υπάρχουν μηχανισμοί αποζημίωσης για ζημίες που προκαλούνται από υπεράκτιες δραστηριότητες, αλλά και αντίστοιχοι που θα στοχεύουν στην αποκατάσταση των οικοσυστημάτων.
Η ισχύουσα ευρωπαϊκή οδηγία καθιστά τους κατόχους αδειών υπεράκτιων δραστηριοτήτων υπεύθυνους για την πρόληψη και την αποκατάσταση κάθε περιβαλλοντικής ζημίας που προκύπτει από τις δραστηριότητές τους. Απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν διαδικασίες για το χειρισμό των αξιώσεων αποζημίωσης. Ωστόσο, η οδηγία δεν ασχολείται με θέματα ευθύνης για την ζημία σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, όσον αφορά τραυματισμούς ή οικονομική ζημία, ούτε με την ποινική ευθύνη για υπεράκτια ατυχήματα. Επιβάλλεται λοιπόν να εκτιμηθεί η σημασία της θέσπισης περαιτέρω εναρμονισμένων κανόνων καθώς και ενός μηχανισμού αποζημίωσης για υπεράκτια ατυχήματα, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση στη δικαιοσύνη για τα θύματα. Για να προωθηθεί αυτή η εναρμόνιση, θα μπορούσε επίσης να αξιολογηθεί η δημιουργία ενός ταμείου με βάση τα τέλη που καταβάλλονται από βιομηχανίες υπεράκτιων δραστηριοτήτων.
Χρειαζόμαστε εξάλλου ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την πρόληψη και την καταπολέμηση των συνεπειών ατυχημάτων που σχετίζονται με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Ο αντίκτυπός τους έχει σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις για το θαλάσσιο περιβάλλον και τούτο θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην οδηγία.
Η Επιτροπή πρέπει να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη, προκειμένου να επιταχυνθούν οι σχετικές διαδικασίες. Θα μπορούσε επίσης να δημοσιεύεται τακτικά ανάλυση κινδύνων και εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για υπεράκτιες δραστηριότητες, σύμφωνα με παραμέτρους, όπως η βιοποικιλότητα, η κλιματική αλλαγή, η βιώσιμη χρήση του εδάφους, η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και η κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού πριν από οποιαδήποτε αδειοδότηση των επιχειρήσεων.
Αποτελεί προσωπική μου πεποίθηση ότι η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία και η θεσμοθέτηση ποινικών ευθυνών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο θα μπορούσε να αποτελέσει έναν λόγο επιπλέον αποτροπής πέραν των υφιστάμενων αστικών κυρώσεων, οδηγώντας έτσι σε καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και των πολιτών.
