Γράφει ο Γιώργος Κανέλης

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα ασφαλιστικού φορέα, το 50% των εργαζομένων στη Γερμανία υποφέρουν από εργασιακό άγχος. Η λύση του προβλήματος μπορεί να βρίσκεται στη μείωση των ωρών εργασίας, απαντούν σκανδιναβικές έρευνες.

Η εταιρεία του Μαντς Μπλύχερ αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Ο Δανός είναι ιδιοκτήτης της μικρής εταιρείας μεταφράσεων «Translated By Us» που εδρεύει στην Κοπεγχάγη. Οι υπάλληλοί του εργάζονται μόλις 6 ώρες, εντούτοις πληρώνονται για ένα κανονικό 8ωρο. Οι δυο ώρες που «κόπηκαν» δεν λείπουν στην επιχείρησή του, όπως είπε προς τη Deutsche Welle. Αντιθέτως. Το συμπυκνωμένο ωράριο εργασίας επιτρέπει στην start-up επιχείρηση να επικεντρωθεί στα δέοντα και να γίνει έτσι πιο παραγωγική.

Κάθε πρωί πραγματοποιείται meeting κατά το οποίο ορίζονται οι στόχοι της ημέρας. «Αυτό λειτουργεί θετικά, διότι όλοι οι εργαζόμενοι γνωρίζουν τι περιμένουμε από αυτούς», εξηγεί ο Μπλύχερ. «Κάνεις τη δουλειά σου, είσαι ευχαριστημένος και μπορείς να πας σπίτι σου και να ασχοληθείς με ό,τι αγαπάς».

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα ασφαλιστικού φορέα, το 50% σχεδόν των εργαζομένων στη Γερμανία υποφέρουν από εργασιακό άγχος. Αυτό εκδηλώνεται με πονοκεφάλους, αϋπνίες και συναισθηματική εξάντληση και ενίοτε με κατάθλιψη και burnout.

H «Translated By Us» δεν είναι πρωτοπόρα του 6ωρου. Στη Σουηδία το μοντέλο αυτό εφαρμόζεται από επιχειρήσεις εδώ και χρόνια. Πολλές μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις το έχουν δοκιμάσει. Η Τογιότα, για παράδειγμα, μείωσε τις βάρδιες σε εργοστάσιο του Γκέτεμποργκ πριν από 10 χρόνια και έκτοτε τα κέρδη της έχουν αυξηθεί.

Το σουηδικό πείραμα

Στην ίδια πόλη της Σουηδίας τελείωσε πρόσφατα ένα διετές πείραμα που πραγματοποιήθηκε σε οίκο ευγηρίας. Το ωράριο των 68 εργαζομένων του νοσηλευτικού προσωπικού μειώθηκε από τις 8 στις 6 ώρες ενώ οι αποδοχές τους διατηρήθηκαν αμετάβλητες. Το πείραμα εκτόξευσε καταρχήν τα κόστη κατά 1,3 εκατομμύρια ευρώ, διότι ο δήμος αναγκάστηκε να προσλάβει άλλα 17 άτομα. Τα ποσά που εξοικονομήθηκαν από τα επιδόματα ανεργίας που καταβάλλονταν παλαιότερα στους 17 καθώς και από τα φορολογικά έσοδα που προέκυψαν από τις προσλήψεις τους, περιόρισαν σε σημαντικό βαθμό τις απώλειες, εντούτοις δεν κατάφεραν να τις εξισορροπήσουν.

Το πείραμα όμως μπορεί παρόλα αυτά να θεωρηθεί επιτυχημένο αφού οι υπάλληλοι έδειχναν πιο ικανοποιημένοι αλλά και υγιείς ενώ φρόντιζαν καλύτερα και τους ασθενείς. Το ερώτημα που τίθεται λοιπόν είναι απλό: θέλει κανείς πιο ευτυχείς και παραγωγικούς υπαλλήλους ή προτιμά να εξοικονομήσει κόστος; Μπορεί το 6ωρο να αλλάξει την εργασιακή κουλτούρα μιας ολόκληρης χώρας;

Πόσο βιώσιμα είναι τα ευέλικτα μοντέλα;

Όχι, απαντά ο Βέρνερ Άιχορστ από το Ινστιτούτο για το Μέλλον της Εργασίας στη Βόννη. «Δεν πρόκειται για πανάκεια και για μια γενική αρχή που μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα. Η δουλειά που γίνεται σήμερα υπό όρους ανταγωνισμού σε 8 ώρες δεν μπορεί να γίνει έτσι απλά σε 6», όπως λέει. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι συνέπειες ενδεχόμενης γενικής επιβολής 6ωρου θα ήταν ολέθριες για μια οικονομία. Διότι αίφνης θα χρειάζονταν περισσότεροι άνθρωποι για να φέρουν σε πέρας την ίδια δουλειά. Αυτό θα ανέβαζε το κόστος εργασίας και θα οδηγούσε πιθανότατα σε ελλείψεις προσωπικού διότι δεν υπάρχουν φυσικά ανεξάντλητες πηγές, όπως λέει. «Εγώ θα έβαζα ένα τεράστιο ερωτηματικό σε όλα αυτά». Το ίδιο έκανε εντέλει και το Γκέτεμποργκ, βάζοντας στο συρτάρι το πρότζεκτ, για οικονομικούς λόγους.

Γενικότερα όμως σε πολλές επιχειρήσεις αρχίζουν να κερδίζουν όλο και μεγαλύτερο έδαφος οι ευέλικτες μορφές εργασίας. Τουλάχιστον στη Γερμανία, όπως λέει ο ειδικός, το κλασσικό 8ωρο πνέει τα λοίσθια. Πολλές επιχειρήσεις προσφέρουν ευέλικτα ωράρια και επιτρέπουν στους υπαλλήλους να εργάζονται και από το σπίτι.

Όσον αφορά το 6ωρο είναι γεγονός ότι επιχειρήσεις όπως η «Translated By Us» προωθούν μοντέλα ελκυστικών και ευέλικτων ωραρίων φυσικά όχι μόνον επειδή νοιάζονται για την ψυχική υγεία των εργαζομένων τους. Με τον τρόπο αυτό επιχειρούν να προσελκύσουν νέους και ταλαντούχους ανθρώπους που θα τους βοηθήσουν να εξελίξουν την επιχείρησή τους και εντέλει να αυξήσουν την κερδοφορία. Η Τογιότα στο Γκέτεμποργκ διατήρησε εντέλει το 6ωρο επειδή έτσι είχε μεγαλύτερο κέρδος. Τα ευέλικτα εργασιακά μοντέλα λοιπόν πρέπει να είναι και επιχειρηματικά βιώσιμα. Τα επιτυχημένα αυτά παραδείγματα όμως ίσως δώσουν κάποια στιγμή το έναυσμα για μια γενικότερη και ουσιαστική συζήτηση για το μέλλον της εργασίας.

Ο Γιώργος Κανέλης είναι Γεν. Γραμματέας Εργατικού Κέντρου Καλαμάτας