Του  Βα­σί­λη Δι­α­μαν­τό­που­λου*
Ο αι­μορ­ρα­γι­κός πυ­ρε­τός E­b­o­la εί­ναι μια σπά­νια, σο­βα­ρή, συ­χνά θα­να­τη­φό­ρα ι­ο­γε­νής λοί­μω­ξη. Η νό­σος προ­σβάλ­λει αν­θρώ­πους και αλ­λά πρω­τεύ­ον­τα θη­λα­στι­κά (π.χ. πι­θή­κους, γο­ρί­λες, χιμ­πα­τζή­δες). Ο ι­ός εμ­φα­νί­στη­κε για πρώ­τη φο­ρά το 1976, σε έ­να χω­ριό κον­τά στον πο­τα­μό E­b­o­la στη Λα­ϊ­κή Δη­μο­κρα­τί­α του Κον­γκό και συγ­χρό­νως στο Σου­δάν. Η προ­έ­λευ­ση του ι­ού εί­ναι ά­γνω­στη, ω­στό­σο α­πο­θή­κη του ι­ού στη φύ­ση θε­ω­ρούν­ται ο­ρι­σμέ­να εί­δη φρου­το­φά­γων νυ­χτε­ρί­δων που εν­δη­μούν στην Α­φρι­κή.

Πώς με­τα­δί­δε­ται;
Ο ι­ός E­b­o­la με­τα­δί­δε­ται α­πό ά­το­μο σε ά­το­μο, με την ά­με­ση ε­πα­φή (μέ­σω α­μυ­χών του δέρ­μα­τος ή βλεν­νο­γό­νων) με αί­μα, εκ­κρί­σεις, όρ­γα­να, ι­στούς, ή άλ­λα σω­μα­τι­κά υ­γρά (π.χ. σά­λιο, ού­ρα, κό­πρα­να, σπέρ­μα κλπ.) μο­λυ­σμέ­νων α­τό­μων, νε­κρών ή ζων­τα­νών, κα­θώς και με την έμ­με­ση ε­πα­φή με αν­τι­κεί­με­να (ό­πως ρού­χα, σεν­τό­νια, χρη­σι­μο­ποι­η­μέ­νες βε­λό­νες) που έ­χουν μο­λυν­θεί α­πό σω­μα­τι­κά υ­γρά α­σθε­νών. Στους τρό­πους με­τά­δο­σης πε­ρι­λαμ­βά­νε­ται και η χω­ρίς προ­φυ­λά­ξεις σε­ξου­α­λι­κή ε­πα­φή με α­σθε­νείς, έ­ως και ε­φτά ε­βδο­μά­δες (πε­ρί­που 2 μή­νες) με­τά την α­νάρ­ρω­σή τους. Η με­τά­δο­ση στο πε­ρι­βάλ­λον του νο­σο­κο­μεί­ου Εί­ναι συ­χνή, με την έκ­θε­ση ε­παγ­γελ­μα­τι­ών υ­γεί­ας και άλ­λων α­τό­μων που φρον­τί­ζουν α­σθε­νείς χω­ρίς να λαμ­βά­νουν τις α­πα­ραί­τη­τες προ­φυ­λά­ξεις. Οι α­σθε­νείς θε­ω­ρούν­ται μο­λυ­σμα­τι­κοί α­πό τη στιγ­μή που πα­ρου­σιά­ζουν συμ­πτώ­μα­τα.
Η α­σθέ­νεια με­τα­δί­δε­ται, ε­πί­σης, μέ­σω της ά­με­σης ε­πα­φής με αί­μα και άλ­λα σω­μα­τι­κά υ­γρά α­πό μο­λυ­σμέ­να ά­γρια ζώ­α, νε­κρά ή ζων­τα­νά, ό­πως π.χ. πι­θή­κους, γο­ρί­λες, αν­τι­λό­πες και νυ­χτε­ρί­δες.

Με­τα­δί­δε­ται με τον α­έ­ρα ο ι­ός;
Ο ι­ός E­b­o­la δεν με­τα­δί­δε­ται μέ­σω του α­έ­ρα, ό­πως η γρί­πη ή η φυ­μα­τί­ω­ση.

Α­πό τη στιγ­μή που θα μο­λυν­θώ σε πό­σο χρό­νο θα εκ­δη­λώ­σω τα συμ­πτώ­μα­τα;
Τα συμ­πτώ­μα­τα εκ­δη­λώ­νον­ται α­πό 2 έ­ως και 21 η­μέ­ρες με­τά την έκ­θε­ση στον ι­ό, συ­νή­θως μέ­σα σε 8-10 η­μέ­ρες.

Ποι­α εί­ναι τα συμ­πτώ­μα­τα της νό­σου;
Η νό­σος μπο­ρεί να εκ­δη­λω­θεί ξαφ­νι­κά με πυ­ρε­τό, έν­το­νους μυ­ϊ­κούς πό­νους, αί­σθη­ση α­δυ­να­μί­ας, πο­νο­κέ­φα­λο και πο­νό­λαι­μο. Το ε­πό­με­νο στά­διο της α­σθέ­νειας πε­ρι­λαμ­βά­νει έ­με­το, ναυ­τί­α, δι­άρ­ροι­α, α­νο­ρε­ξί­α, κοι­λια­κό πό­νο, ε­ξάν­θη­μα και δυσ­λει­τουρ­γί­α του ή­πα­τος και των νε­φρών. Με­ρι­κοί α­σθε­νείς εμ­φα­νί­ζουν, ε­πί­σης, αι­μορ­ρα­γι­κές εκ­δη­λώ­σεις ε­σω­τε­ρι­κών και ε­ξω­τε­ρι­κών ορ­γά­νων (π.χ. αι­μορ­ρα­γί­ες α­πό τη μύ­τη, τα ού­λα, το δέρ­μα (π.χ. με­λα­νι­ές), αί­μα στα ε­μέ­σμα­τα ή/και στα κό­πρα­να, αι­μορ­ρα­γί­ες στο ση­μεί­ο ε­νέ­σε­ων) και πο­λυ­ορ­γα­νι­κή α­νε­πάρ­κεια. Η θνη­τό­τη­τα της νό­σου κυ­μαί­νε­ται α­πό 25% έ­ως 90%, α­νά­λο­γα με το εί­δος του ι­ού.
Υ­πάρ­χει θε­ρα­πεί­α ή εμ­βό­λιο για τον ι­ό E­b­o­la;
Δεν υ­πάρ­χει ει­δι­κό εμ­βό­λιο ή θε­ρα­πεί­α για αυ­τή την α­σθέ­νεια. Η θε­ρα­πεί­α εί­ναι υ­πο­στη­ρι­κτι­κή και συμ­πτω­μα­τι­κή.

Ποι­ός εί­ναι ο κίν­δυ­νος να μο­λυν­θώ α­πό τον ι­ό E­b­o­la και πως μπο­ρώ να προ­φυ­λα­χθώ;
Α­κό­μα και αν ζεί­τε ή έ­χε­τε τα­ξι­δέ­ψει σε πε­ρι­ο­χές που έ­χουν πλη­γεί στην τρέ­χου­σα ε­πι­δη­μί­α στη Δυ­τι­κή Α­φρι­κή1, ο κίν­δυ­νος μό­λυν­σης α­πό τον ι­ό E­b­o­la εί­ναι ε­ξαι­ρε­τι­κά χα­μη­λός, ε­κτός ε­άν έ­χε­τε ε­κτε­θεί σε αί­μα ή σε άλ­λα σω­μα­τι­κά υ­γρά ε­νός νε­κρού ή ζων­τα­νού μο­λυ­σμέ­νου α­τό­μου ή ζώ­ου.
Η συ­νή­θης κοι­νω­νι­κή ε­πα­φή σε δη­μό­σιους χώ­ρους με ά­το­μα που δεν φαί­νε­ται να εί­ναι άρ­ρω­στα δεν ε­νέ­χει κίν­δυ­νο με­τά­δο­σης του ι­ού E­b­o­la. Δεν κιν­δυ­νεύ­ε­τε να μο­λυν­θεί­τε με τον ι­ό E­b­o­la αν­ταλ­λάσ­σον­τας χρή­μα­τα ή α­γα­θά ή κο­λυμ­πών­τας σε πι­σί­να. Ο ι­ός E­b­o­la δεν με­τα­δί­δε­ται με το τσίμ­πη­μα κου­νου­πι­ών .

Ο ι­ός E­b­o­la σκο­τώ­νε­ται εύ­κο­λα με κα­λό πλύ­σι­μο με σα­πού­νι, χλω­ρί­νη (α­ραί­ω­ση 1:10), τα συ­νή­θη αν­τι­ση­πτι­κά / α­πο­λυ­μαν­τι­κά ή το στέ­γνω­μα κά­τω α­πό τον ή­λιο. Το πλύ­σι­μο των ρού­χων που έ­χουν μο­λυν­θεί με βι­ο­λο­γι­κά υ­γρά σε πλυν­τή­ριο με α­πορ­ρυ­παν­τι­κό σε υ­ψη­λή θερ­μο­κρα­σί­α μπο­ρεί να ε­ξου­δε­τε­ρώ­σει τον ι­ό E­b­o­la. Ο ι­ός δεν ε­πι­ζεί για με­γά­λο χρο­νι­κό δι­ά­στη­μα σε ε­πι­φά­νει­ες που εί­ναι ε­κτε­θει­μέ­νες στον ή­λιο ή έ­χουν στε­γνώ­σει.

Έ­χω τα­ξι­δέ­ψει πρό­σφα­τα σε χώ­ρα1 ό­που πα­ρου­σι­ά­σθη­καν κρού­σμα­τα της νό­σου. Τι πρέ­πει να προ­σέ­ξω;
Ο κίν­δυ­νος να έ­χε­τε ε­κτε­θεί στον ι­ό E­b­o­la εί­ναι ε­ξαι­ρε­τι­κά χα­μη­λός. Ω­στό­σο:
Σε πε­ρί­πτω­ση που
• εμ­φα­νί­σε­τε πυ­ρε­τό, α­νε­ξή­γη­το αί­σθη­μα κό­πω­σης, πό­νους στους μυς και τις αρ­θρώ­σεις, δι­άρ­ροι­α ή άλ­λα σο­βα­ρά συμ­πτώ­μα­τα με­τά την ε­πι­στρο­φή σας α­πό τις χώ­ρες/πε­ρι­ο­χές που α­να­φέ­ρουν κρού­σμα­τα1, Ή
• έ­χε­τε ε­κτε­θεί ά­με­σα σε σω­μα­τι­κά υ­γρά νε­κρού ή ζων­τα­νού μο­λυ­σμέ­νου α­τό­μου ή ζώ­ου, κα­θώς και αν εί­χα­τε χω­ρίς προ­φυ­λά­ξεις σε­ξου­α­λι­κή ε­πα­φή με α­σθε­νή που έ­χει α­ναρ­ρώ­σει α­πό αι­μορ­ρα­γι­κό πυ­ρε­τό:

Α­να­ζη­τεί­στε α­μέ­σως ι­α­τρι­κή ε­κτί­μη­ση και φρον­τί­δα, α­να­φέ­ρον­τας το ι­στο­ρι­κό των τα­ξι­δι­ών σας. Το­νί­ζου­με ό­τι τα συμ­πτώ­μα­τα αυ­τά μπο­ρεί να ο­φεί­λον­ται σε άλ­λη α­σθέ­νεια, ό­πως π.χ. η ε­λο­νο­σί­α, η ο­ποί­α α­παι­τεί ά­με­ση δι­ά­γνω­ση και θε­ρα­πεί­α.
Πριν την ε­πί­σκε­ψή σας σε υ­πη­ρε­σί­α υ­γεί­ας ε­πι­κοι­νω­νή­στε τη­λε­φω­νι­κά με το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. (τηλ. 210-5212054). Θα χρεια­στεί να α­παν­τή­σε­τε σε λί­γες ε­ρω­τή­σεις που θα μας βο­η­θή­σουν να α­ξι­ο­λο­γή­σου­με τον κίν­δυ­νο που δι­α­τρέ­χε­τε και θα σας δο­θούν ο­δη­γί­ες που να α­πευ­θυν­θεί­τε, ε­νώ πα­ράλ­λη­λα θα ει­δο­ποι­η­θεί το ι­α­τρι­κό προ­σω­πι­κό να λά­βει τα α­πα­ραί­τη­τα μέ­τρα προ­φύ­λα­ξης.

* Ι­α­τρός δη­μό­σιας υ­γεί­ας Ε­ΣΥ