Του Ο­δυσ­σέ­α Βου­δού­ρη

Μέ­χρι τώ­ρα γνω­ρί­ζα­με ό­τι ο κα­πι­τα­λι­σμός εί­ναι το σύ­στη­μα στο ο­ποί­ο ό­ποι­ος δι­α­θέ­τει έ­να κε­φά­λαι­ο (δη­λα­δή ο ε­πι­χει­ρη­μα­τί­ας), έ­χει την δυ­να­τό­τη­τα να το ε­πεν­δύ­σει, δη­μι­ουρ­γών­τας μια ε­πι­χεί­ρη­ση ή α­να­λαμ­βά­νον­τας έ­να έρ­γο, με την προσ­δο­κί­α ε­νός κέρ­δους, ε­νί­ο­τε ι­δι­αί­τε­ρα με­γά­λο, μέ­σω της εκ­με­τάλ­λευ­σης της αν­θρώ­πι­νης ερ­γα­σί­ας. Μέ­χρι τώ­ρα πι­στεύ­α­με ό­τι αυ­τό το σύ­στη­μα έ­χει δυ­ο κα­νό­νες. Κα­νό­νας πρώ­τος: ο ε­πι­χει­ρη­μα­τί­ας δι­α­θέ­τει κε­φά­λαι­ο. Κα­νό­νας δεύ­τε­ρος: ο ε­πι­χει­ρη­μα­τί­ας α­να­λαμ­βά­νει έ­να ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κό ρί­σκο, α­νά­λο­γα και με το κέρ­δος που προσ­δο­κά.

Μέ­χρι ε­δώ ό­λα κα­λά. Εί­τε υ­πο­στη­ρί­ζου­με αυ­τό το σύ­στη­μα, εί­τε το κα­τα­πο­λε­μά­με, α­να­γνω­ρί­ζου­με πως έ­χει μια λο­γι­κή. Στο κά­τω-κά­τω ο ρό­λος του «κα­πι­τα­λι­στή» έ­χει τα συν και τα πλην. Στο παι­χνί­δι της κερ­δο­σκο­πί­ας, α­φε­νός κά­τι πρέ­πει να βά­λει α­πό την τσέ­πη του και, α­φε­τέ­ρου, για να κερ­δί­σει πρέ­πει να ρι­σκά­ρει να χά­σει.

Και ε­δώ ε­πεμ­βαί­νει η δαι­μό­νια ελ­λη­νι­κή με­γα­λο­φυ­ΐ­α! Α­ξι­ο­ποι­ών­τας και την κρί­ση, έ­χου­με ε­φεύ­ρει στην Ελ­λά­δα τον κα­πι­τα­λι­σμό χω­ρίς ε­πεν­δυ­τι­κό κε­φά­λαι­ο και χω­ρίς α­πο­λύ­τως κα­νέ­να ρί­σκο! Πως;

Ας ξε­κι­νή­σου­με με το θέ­μα «ε­πέν­δυ­ση χω­ρίς ρί­σκο», α­να­φέ­ρον­τας πραγ­μα­τι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα. Θέ­λε­τε πχ να ε­πεν­δύ­σε­τε σε μια μο­νά­δα δι­α­χεί­ρι­σης α­πορ­ριμ­μά­των, ας πού­με στην Πε­λο­πόν­νη­σο. Αλ­λά α­νη­συ­χεί­τε για το μέλ­λον της συγ­κε­κρι­μέ­νης τε­χνο­λο­γί­ας. Φο­βά­στε ό­τι μπο­ρεί να α­να­πτυ­χτούν άλ­λες μέ­θο­δοι δι­α­χεί­ρι­σης και να βρε­θεί­τε χω­ρίς πε­λά­τη. Η λύ­ση εί­ναι α­πλή. Στη σύμ­βα­ση που προ­τεί­νε­τε στον πε­λά­τη, θα συμ­πε­ρι­λά­βε­τε ρή­τρα βά­σει της ο­ποί­ας, α­νε­ξάρ­τη­τα α­πό τις α­νάγ­κες του (πό­σα α­πορ­ρίμ­μα­τα πα­ρά­γει) και α­νε­ξάρ­τη­τα α­πό τις υ­πη­ρε­σί­ες που του προ­σφέ­ρε­τε, θα σας πλη­ρώ­νει για μια δο­σμέ­νη ε­λά­χι­στη πο­σό­τη­τα, ας πού­με για… τα ε­πό­με­να 30 χρό­νια. Πά­ει το ρί­σκο! Εύ­λο­γα ό­μως θα ρω­τή­σε­τε: ποι­ος τρε­λός πε­λά­της θα υ­πο­γρά­ψει τέ­τοι­α σύμ­βα­ση; Και ό­μως, στην Ελ­λά­δα του υ­παρ­κτού κα­πι­τα­λι­σμού αυ­τό γί­νε­ται. Αρ­κεί να έ­χεις τις κα­τάλ­λη­λες πο­λι­τι­κές δι­α­συν­δέ­σεις…

Έ­χε­τε α­κό­μα αμ­φι­βο­λί­ες για την «ε­πέν­δυ­ση χω­ρίς ρί­σκο»; Α­πό­δει­ξη λοι­πόν ό­τι γί­νε­ται: έ­γι­νε μό­λις πριν λί­γες μέ­ρες! Το Υ­πουρ­γεί­ο Υ­πο­δο­μών α­να­κοί­νω­σε ό­τι θα προ­χω­ρή­σει σε κα­τα­βο­λή 350 εκ. ευ­ρώ στους ερ­γο­λά­βους του αυ­το­κι­νη­τό­δρο­μου Κο­ρίν­θου-Τρί­πο­λης-Κα­λα­μά­τας, κα­τα­βο­λή η ο­ποί­α θα θε­σμο­θε­τη­θεί με συμ­πλη­ρω­μα­τι­κή σύμ­βα­ση που θα κα­τα­τε­θεί στη Βου­λή. Οι ερ­γο­λά­βοι α­παι­τούν τα χρή­μα­τα αυ­τά ως α­να­πλή­ρω­ση της α­πώ­λειας κερ­δών α­πό τις ει­σπρά­ξεις δι­ο­δί­ων της τε­λευ­ταί­ας τρι­ε­τί­ας, α­πώ­λεια που προ­ήλ­θε α­πό τη μεί­ω­ση της κυ­κλο­φο­ρί­ας λό­γω οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης! Με α­πλά λό­για: εί­ναι ε­πι­χει­ρη­μα­τί­ες και παίρ­νουν ρί­σκο, αλ­λά μό­νο το ρί­σκο να κερ­δί­σουν. Αν χά­σουν, στον ελ­λη­νι­κό υ­παρ­κτό κα­πι­τα­λι­σμό πλη­ρώ­νει… ο φο­ρο­λο­γού­με­νος! Ρη­το­ρι­κή ε­ρώ­τη­ση: αν τα κέρ­δη τους ή­ταν με­γα­λύ­τε­ρα α­πό τα α­να­με­νό­με­να, θα τα α­πέ­δι­δαν στον φο­ρο­λο­γού­με­νο;

Ας δού­με τώ­ρα την ε­πέν­δυ­ση χω­ρίς κε­φά­λαι­ο και ας μεί­νου­με στην Πε­λο­πόν­νη­σο μιας και αρ­χί­σα­με α­πό κει, πάν­τα με πραγ­μα­τι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα. Θέ­λε­τε πχ να χτί­σε­τε μια ι­δι­ω­τι­κή κλι­νι­κή αλ­λά δεν δι­α­θέ­τε­τε τα α­παι­τού­με­να κε­φά­λαι­α. Ευ­τυ­χώς υ­πάρ­χουν προ­γράμ­μα­τα «συγ­χρη­μα­το­δό­τη­σης». Δη­λα­δή θα κα­τα­βά­λε­τε έ­να μέ­ρος των χρη­μά­των ε­σείς και θα συμ­πλη­ρώ­σει τα υ­πό­λοι­πα μια δη­μό­σια ε­πι­χο­ρή­γη­ση. Σε άλ­λες κα­πι­τα­λι­στι­κές χώ­ρες, το κρά­τος ζη­τά­ει σε αυ­τές τις πε­ρι­πτώ­σεις, ο «ε­πεν­δυ­τής» να δε­σμεύ­σει σε έ­ναν τρα­πε­ζι­κό λο­γα­ρια­σμό το πο­σό που του α­να­λο­γεί. Αυ­τές οι «αγ­κυ­λώ­σεις» ευ­τυ­χώς δεν υ­πάρ­χουν στη χώ­ρα μας. Αρ­κεί να δη­λώ­σει ο ε­πεν­δυ­τής ό­τι «θα» δι­α­θέ­σει τα χρή­μα­τα και το δη­μό­σιο ε­κτα­μι­εύ­ει… Το πλού­σιο ελ­λη­νι­κό κρά­τος μπο­ρεί να σας χρη­μα­το­δο­τή­σει μέ­χρι και 60% του έρ­γου σας. Βέ­βαι­α, για την έγ­κρι­ση της πρό­τα­σής σας, εν­δε­χο­μέ­νως θα βο­η­θή­σουν οι δι­α­συν­δέ­σεις που έ­χε­τε σε πο­λι­τι­κό ε­πί­πε­δο. Ε­πι­πλέ­ον, εί­ναι κα­λό να προ­βλέ­ψε­τε οι ερ­γο­λα­βι­κές ε­ται­ρεί­ες που θα υ­λο­ποι­ή­σουν το έρ­γο να εί­ναι οι­κο­γε­νεια­κών συμ­φε­ρόν­των. Η «ε­λα­στι­κό­τη­τα» των (υ­περ)τι­μο­λο­γή­σε­ων εν­δέ­χε­ται να βο­η­θή­σει… Α­πο­τέ­λε­σμα; Αν πά­ρε­τε και έ­να σχε­τι­κά μι­κρό τρα­πε­ζι­κό δά­νει­ο (και ε­δώ οι κα­λές σχέ­σεις με­τρούν), μπο­ρεί να βρε­θεί­τε ι­δι­ο­κτή­της της κλι­νι­κής σας χω­ρίς να έ­χε­τε δα­πα­νή­σει ού­τε έ­να ευ­ρώ.

Πως κα­τα­φέρ­νει τε­λι­κά ο κα­πι­τα­λι­σμός α­λά ελ­λη­νι­κά να α­πα­λεί­ψει τό­σο την α­νάγ­κη για τον κα­πι­τα­λι­στή να δι­α­θέ­τει κε­φά­λαι­ο, ό­σο και να α­να­λαμ­βά­νει ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κό ρί­σκο; Πο­λύ α­πλά με­τα­θέ­τον­τας αυ­τές τις δυ­ο ευ­θύ­νες του στον… έλ­λη­να φο­ρο­λο­γού­με­νο. Και αυ­τό το ε­πι­τυγ­χά­νει μό­νο χά­ρη στο υ­πάρ­χον πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα πε­λα­το­κρα­τί­ας και δι­α­πλο­κής, κα­θώς και στα κόμ­μα­τα που τρέ­φουν και τρέ­φον­ται α­π’ αυ­τό το σύ­στη­μα.
Ά­κου­σα σε μια εκ­πομ­πή, ό­που συμ­με­τεί­χα πρό­σφα­τα, κυ­βερ­νη­τι­κό εκ­πρό­σω­πο να λέ­ει ό­τι η «κυ­βέρ­νη­ση συγ­κρού­ε­ται με τα με­γά­λα συμ­φέ­ρον­τα». Η μό­νη μου α­πο­ρί­α ή­ταν πως κα­τά­φε­ρε να το πει χω­ρίς να γε­λά­σει ο ί­διος.