Η… κορυφή του παγόβουνου είναι το θέμα των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, που συμπεριλαμβάνεται στις διαφωνίες με τους θεσμούς, αφού σύντομα ακολουθεί το συνολικό θέμα των «κόκκινων» δανείων που ζητούν λύση στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών,αφού πλέον υπολογίζονται σε 100 δισ. ευρώ. Ωστόσο, το θέμα των πλειστηριασμών είναι «καυτό» γιατί συνδέεται με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Της Μαρίνας Πρωτονοταρίου
Στο αυριανό (29/10/2015) EuroWorking Group θα γίνει η πρώτη επίσημη αναμέτρηση για το θέμα των πλειστηριασμών και εφόσον δεν υπάρξει και εκεί συμφωνία, το θέμα θα συζητηθεί σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών (Eurogroup), το οποίο δεν αποκλείεται να συγκληθεί εκτάκτως προκειμένου να εγκριθεί η αποδέσμευση της δόσης των 2 δισ. ευρώ. Η νομοθετική ρύθμιση που θα κατατεθεί για τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας ως εξειδίκευση του νόμου Κατσέλη, συνδέεται άμεσα με τη δόση καθώς αποτελεί προαπαιτούμενο του Οκτωβρίου.
Όμως, αν δεν βρεθεί λύση που να ικανοποιεί πολιτικά την κυβέρνηση, είναι πιθανό η «εμπλοκή» να παραμείνει, και όπως εκτιμούν κυβερνητικά στελέχη, η λύση να αναζητηθεί με πρωτοβουλία Τσίπρα σε επίπεδο ηγετών, με σύγκληση ακόμη και Συνόδου Κορυφής.
Η απόσταση που χωρίζει τις προτάσεις της κυβέρνησης από αυτές των δανειστών είναι σημαντική. Το εισοδηματικό κριτήριο των 35.000 ευρώ που προτείνει η κυβέρνηση να θεσπιστεί για την προστασία της πρώτης κατοικίας είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερο από την αντίστοιχη πρόταση του κουαρτέτου (έως 8.180 για άγαμο και έως 23.947 για πενταμελή οικογένεια), και το όριο προστασίας με βάση την αντικειμενική αξία (από 200.000 έως 320.000 για οικογένεια με τρία παιδιά προτείνει η κυβέρνηση) είναι μέχρι και τριπλάσιο από την πρόταση των δανειστών για προστασία σε σπίτια αντικειμενικής αξίας μέχρι 120.000 ευρώ.
Η αντίθεση Ελλάδας – δανειστών οξύνθηκε με τη στάση που κράτησε η εκπρόσωπος του ΔΝΤ, Ντέλια Βελκουλέσκου που επιμένει να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα το «μοντέλο Κύπρου» για τα «κόκκινα» δάνεια, το οποίο εκμηδένισε στην πράξη το «δίχτυ προστασίας» για την πρώτη κατοικία των δανειοληπτών.
Ο Γάλλος Πρόεδρος, Φρανσουά Ολάντ, κλήθηκε να υποστηρίξει τις ελληνικές θέσεις στο θέμα και θα στηρίξει τις ελληνικές θέσεις στο Eurogroup και σε πολιτικό επίπεδο, ώστε να μην καθυστερήσει περαιτέρω η διαδικασία για την 1η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, καθώς παραμένουν ανοικτά βασικά προαπαιτούμενα της συμφωνίας.
Πέρα, όμως, από το θέμα των πλειστηριασμών που μένει να διευθετηθεί με τους θεσμούς, μέχρι το τέλος του χρόνου η κυβέρνηση θα πρέπει να επιμεληθεί τη δημιουργία του νέου πλαισίου, για όλα τα «κόκκινα» δάνεια (στεγαστικά, επιχειρηματικά, καταναλωτικά), προσδιορίζοντας τα κοινωνικά κριτήρια που θα καθορίζουν ποιοι δεν θα θιγούν, αλλά και εξασφαλίζοντας την αποτελεσματική διαχείριση των καθυστερημένων δανείων.
Το πρόβλημα των καθυστερήσεων έχει πάρει δραματικές διαστάσεις, καθώς πλέον εκτιμάται ότι ένα στα δύο δάνεια είναι σήμερα σε καθυστέρηση, δηλαδή περισσότερα από τα 100 σε σύνολο 212 δισ. ευρώ δανειακών χαρτοφυλακίων.
Εν μέσω ύφεσης και capital controls, ο ρυθμός αύξησης των δανείων σε καθυστέρηση αυξάνεται. Ειδικά σε συγκεκριμένες κατηγορίες δανείων οι καθυστερήσεις άνω των 90 ημερών είναι εκτός ελέγχου, με τα περισσότερα προβλήματα να παρουσιάζονται στα δάνεια που έχουν δοθεί προς τους μικρομεσαίους, οι οποίοι και πλήγονται περισσότερο από την ύφεση.
Σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις από τράπεζες, το 65% – 70% των δανείων προς μικρομεσαίους παρουσιάζει σήμερα καθυστέρηση μεγαλύτερη των τεσσάρων δόσεων. Στα καταναλωτικά δάνεια η εικόνα δεν είναι καλύτερη και τα στελέχη των τραπεζών εκτιμούν ότι είναι σε καθυστέρηση περίπου το 60% των δανείων, ενώ στα στεγαστικά φτάνει το 35%.
Το σχέδιο για τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (NPL)
Τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (NPL) που φτάνουν τα 100 δισ. είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα για τις τράπεζες και από την επίλυσή του εξαρτάται η ανάπτυξη του τραπεζικού συστήματος. Τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια ανήκουν σε 180 επιχειρήσεις και το ΤΧΣ σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδας καλείται να αποτυπώσει τις δυσκολίες που υπάρχουν ώστε να αναπτυχθεί μια δυναμική και ευέλικτη αγορά διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων, να θέσει κριτήρια αποδοτικότητας στη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων και να υιοθετήσει σχέδιο δράσης για τα δάνεια μεγάλων επιχειρήσεων.
Το ΤΧΣ και η ΤτΕ σε συνεργασία με τις τράπεζες προετοιμάζουν ένα ευρύτατης κλίμακας σχέδιο για την αξιοποίηση των NPLs και των «κόκκινων» δανείων με στόχο σε βάθος 5ετίας να έχουν αντλήσει έως 10-12 δισεκατ. ευρώ κέρδη. Τα προβληματικά δάνεια είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των τραπεζών και ταυτόχρονα η σωτηρία των τραπεζών αν καταφέρουν να το ελέγξουν, αφού συνεργαστούν με τις κατάλληλες διεθνείς εταιρείες. Η λύση που αναζητείται είναι χωρίς το μοντέλο μιας bad bank και χωρίς πώληση των προβληματικών δανείων σε distress funds, δηλαδή σε hedge funds που θα αγόραζαν προβληματικά δάνεια με μεγάλο discount.
Το πρώτο βήμα θα είναι η κατηγοριοποίησή τους σε α) στεγαστικά με τις εμπράγματες εξασφαλίσεις τους, β) δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις με τις εξασφαλίσεις τους, γ) μεγάλα επιχειρηματικά δάνεια, τα οποία κατά βάση είναι κοινοπρακτικά και δ) καταναλωτικά και πιστωτικές κάρτες.
Από τα στεγαστικά και τα δάνεια προς μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις θεωρούν ότι, δημιουργώντας κίνητρα και ενισχύοντας την αγορά, μπορούν να πετύχουν ισχυρά έσοδα.
Όμως, από τα καταναλωτικά και κάρτες θεωρούν ότι 8 στα 10 προβληματικά καταναλωτικά δάνεια δεν θα αποφέρουν κανένα κέρδος, και θα είναι η ζημία των τραπεζών.
