Ο πρωθυπουργός του Καναδά και οι επικεφαλής της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου υπέγραψαν την εμπορική και επενδυτική συμφωνία Ε.Ε.- Καναδά, CETA καθώς και μια χωριστή συμφωνία Στρατηγικής Συνεργασίας ΕΕ-Καναδά.
Το κείμενο των 1600 σελίδων περνά στο ευρωκοινοβούλιο για συζήτηση και ψήφιση στο τέλος του χρόνου ή το αργότερο τον Ιανουάριο του 2017. Μόνο αν συμφωνήσει και το ευρωκοινοβούλιο, η CETA θα τεθεί σε προσωρινή εφαρμογή από τις 16 Φεβρουαρίου 2017.
Τι σημαίνει η CETA θα τεθεί σε εφαρμογή «προσωρινά»;
Σημαίνει ότι οι οπαδοί της συμφωνίας έχουν μεγάλες αμφιβολίες για το αν θα εγκριθεί από τα κοινοβούλια όλων των χωρών της Ε.Ε. και πόσα χρόνια μπορεί να χρειαστούν. Για το λόγο αυτό, χρησιμοποιούν ένα παραθυράκι που επιτρέπει την άμεση εφαρμογή μιας διεθνούς συνθήκης χωρίς να έχει ψηφιστεί από τα εθνικά κοινοβούλια, εφόσον πρόκειται για κάτι πραγματικά επείγον.
Και τι είναι τόσο επείγον;
Οι γιγάντιες καναδέζικες αγροτοκτηνοτροφικές μονάδες επείγονται να αυξήσουν τις εξαγωγές κρέατος στην Ε.Ε. και οι μεγάλες επιχειρήσεις της Ε.Ε. βιάζονται να «χτυπήσουν» τις δημόσιες προμήθειες του Καναδά. Τα ισχυρά λόμπι και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού ανυπομονούν να λάβουν επισήμως μέρος στη συγγραφή των ρυθμίσεων , μέσω της συμμετοχής τους στα όργανα που δημιουργεί η CETA για την «εθελοντική εναρμόνιση» των νόμων και κανονισμών (κοινές επιτροπές). Και η Κομισιόν πιέζεται να αποδείξει ότι η εμπορική πολιτική της συνεχίζει να αναπνέει.
Τι έγινε με τους Βέλγους που αντιδρούσαν;
Οι Βαλόνοι (γαλλόφωνοι Βέλγοι) υποχώρησαν μετά από τεράστιες πιέσεις, αλλά πούλησαν ακριβά την υπογραφή τους. Πέτυχαν να βγάλουν εκτός προσωρινής εφαρμογής το πιο επικίνδυνο κομμάτι της CETA, που είναι οι επιτροπές διαιτησίας (πρώην ISDS, νυν ICS). Να μην λειτουργήσουν οι επιτροπές διαιτησίας ζήτησε και το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο προκειμένου να επιτρέψει στη γερμανική κυβέρνηση να πει να στην προσωρινή εφαρμογή της CETA. Επίσης, οι Βαλόνοι υποχρέωσαν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Βελγίου να προσφύγει στο ευρωπαϊκό δικαστήριο με το ερώτημα αν οι επιτροπές διαιτησίας συμβαδίζουν με την ευρωπαϊκή έννομη τάξη. Δεν πρόκειται για ακαδημαϊκό θέμα, αλλά για ζήτημα με δυνητικά δραματικές επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά. Ένα από τα εκατοντάδες παραδείγματα: Η καναδική εταιρεία TransCanada έχει προσφύγει σε επιτροπή διαιτησίας κατά της αμερικανικής κυβέρνησης ζητώντας 15 δισεκατομμύρια (όχι εκατομμύρια!) δολάρια επειδή η κυβέρνηση των ΗΠΑ άκουσε τις διαμαρτυρίες των πολιτών και ακύρωσε σχεδιαζόμενο αγωγό πετρελαίου.
Τι θα γίνει στο ευρωκοινοβούλιο;
Οι συσχετισμοί στο ευρωκοινοβούλιο είναι μέχρι στιγμής υπέρ της CETA. Από τους Έλληνες ευρωβουλευτές, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι δηλώνουν αποφασισμένοι ότι θα την ψηφίσουν, οι ευρωβουλευτές του Σύριζα θα καταψηφίσουν παρότι η ελληνική κυβέρνηση την υπέγραψε, ενώ οι ευρωβουλευτές της Νέας Δημοκρατίας έκαναν την έκπληξη, με τον Μανόλη Κεφαλογιάννη να ανακοινώνει ότι θα καταψηφίσουν, παρά την στάση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος υπέρ της CETA.
Μετά από πέντε χρόνια διαπραγματεύσεων και δύο χρόνια μεταφράσεων/νομικής επεξεργασίας, τι νόημα έχουν οι αντιδράσεις τώρα;
Όταν ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις για την CETA, το 2009, κρατήθηκε μυστική ακόμη και η εντολή διαπραγμάτευσης που έδωσαν τα κράτη-μέλη στην Κομισιόν. Το κείμενο της συνθήκης διαμορφώθηκε μακριά από τα κοινοβούλια, μακριά από τον δημόσιο έλεγχο αλλά σε στενή συνεργασία με συγκεκριμένες ομάδες συμφερόντων, ενώ το επιχείρημα προς τους πολίτες εξ αρχής ήταν ότι «μόλις ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις, θα έχετε όλο το χρόνο να πείτε τη γνώμη σας». Αν οι στόχοι της εμπορικής πολιτικής καθορίζονταν με πιο δημοκρατικό τρόπο και αν οι κοινωνίες μπορούσαν να επηρεάσουν ουσιαστικά τις διαπραγματεύσεις, κανείς δεν θα ανησυχούσε στο τέλος για την επικύρωση. Εξάλλου, όταν μία περιοχή φθάσει να αντιδράσει, όπως έκαναν οι Βαλόνοι, συνήθως αυτό συνοδεύεται από ευρύτερες αντιστάσεις παντού. Στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αυστρία και αλλού, η πλειοψηφία των πολιτών τάσσεται κατά των εμπορικών συμφωνιών – και όσο τα κεντρώα κόμματα υποτιμούν τις αιτίες των αντιδράσεων αυτών και υπερτιμούν τα οφέλη της συμφωνίας, τόσο πιο απροστάτευτα μένουν στις επιθέσεις από τα δεξιά και από τα αριστερά.
Οι παραχωρήσεις που απέσπασε η Βαλoνία (γαλλικά, φλαμανδικά)
