Του Θωμά Ψύρρα*

-Με α­φορ­μή μια τρο­πο­λο­γί­α που α­φο­ρού­σε τον Α­γρο­του­ρι­σμό-
Ε­πει­δή το θέ­μα του α­γρο­του­ρι­σμού εί­ναι ση­μαν­τι­κό το πρώ­το πράγ­μα που έ­πρε­πε να γί­νει πριν α­πό ό­ποι­α νο­μο­θε­τι­κή προ­σπά­θεια εί­ναι να α­ξι­ο­λο­γη­θεί το εγ­χεί­ρη­μα των L­e­a­d­er, να ε­λεγ­χθεί κα­τά πό­σο η κά­θε μο­νά­δα που μπή­κε στο L­E­A­D­ER εκ­πλή­ρω­σε τους δι­α­κη­ρυγ­μέ­νους στό­χους του προ­γράμ­μα­τος (α­νά­πτυ­ξη μι­κρών ε­πι­χει­ρή­σε­ων, εν­θάρ­ρυν­ση του­ρι­στι­κών δρα­στη­ρι­ο­τή­των, α­να­καί­νι­ση και α­νά­πτυ­ξη χω­ρι­ών, δι­α­τή­ρη­ση και α­να­βάθ­μι­ση της α­γρο­τι­κής κλη­ρο­νο­μιάς…­).
Πρέ­πει ε­πί­σης να α­πο­τι­μη­θεί το έρ­γο της Α­γρο­του­ρι­στι­κής Α­Ε και του Ελ­λη­νι­κού Κέν­τρου Α­γρο­του­ρι­σμού, να ε­κτι­μη­θεί πό­σο κό­στι­σε η έλ­λει­ψη συμ­βου­λευ­τι­κού σώ­μα­τος που μπο­ρού­σε να βο­η­θή­σει τους α­γρό­τες στη δι­α­χεί­ρι­ση των μο­νά­δων, στην προ­ώ­θη­ση των προ­ϊ­όν­των και υ­πη­ρε­σι­ών και στη δη­μι­ουρ­γί­α ε­πα­φών με άλ­λες μο­νά­δες.
Πολ­λές φο­ρές η ΔΗ­ΜΑΡ τό­νι­σε την α­νάγ­κη ε­νός στρα­τη­γι­κού σχε­δί­ου για τον του­ρι­σμό και ε­νός σύ­στοι­χου πλαι­σί­ου για τον “μη συμ­βα­τι­κό” του­ρι­σμό. Ό­μως α­παι­τεί­ται ο­λι­στι­κή μα­τιά κι ό­χι α­πο­σπα­σμα­τι­κές ρυθ­μί­σεις.
Με ευ­και­ρί­α την τρο­πο­λο­γί­α που κα­τα­τέ­θη­κε πρό­σφα­τα στη Βου­λή θα α­να­φερ­θού­με στις τρεις “κα­θα­ρές” μορ­φές του “μη συμ­βα­τι­κού” του­ρι­σμού (αν και τα με­τα­ξύ τους ό­ρια αλ­λη­λο­ε­πι­κα­λύ­πτον­ται): τον οι­κο­του­ρι­σμό, τον γε­ω­του­ρι­σμό και τον α­γρο­του­ρι­σμό.
α) Ο Οι­κο­του­ρι­σμός συν­δέ­ε­ται με την κοι­νω­νι­κή ευ­θύ­νη και την οι­κο­λο­γι­κή συ­νεί­δη­ση του ε­πι­σκέ­πτη, έ­χει ως στό­χο να προ­σφέ­ρει στους ε­πι­σκέ­πτες μια ει­κό­να για την ε­πί­δρα­ση του αν­θρώ­που στο πε­ρι­βάλ­λον και να προ­ω­θή­σει την ε­κτί­μη­ση των οι­κο­τό­πων.
Για να λει­τουρ­γή­σει χρει­ά­ζε­ται ά­με­σα να δη­μι­ουρ­γη­θούν:
1) προ­γράμ­μα­τα πι­στο­ποί­η­σης που να δι­α­φο­ρο­ποι­ούν τις μο­νά­δες οι­κο­του­ρι­σμού με βά­ση το ε­πί­πε­δο της πε­ρι­βαλ­λον­τι­κής δέ­σμευ­σης.
2) δι­α­δι­κα­σί­ες δι­α­πί­στευ­σης α­πό έ­να ε­θνι­κό κα­νο­νι­στι­κό συμ­βού­λιο.
3) έ­να σύ­στη­μα Πρά­σι­νων Α­στέ­ρων βά­σει κρι­τη­ρί­ων που να πε­ρι­λαμ­βά­νουν: σχέ­διο δι­α­χεί­ρι­σης, ε­κτι­μή­σεις πε­ρι­βαλ­λον­τι­κών ε­πι­πτώ­σε­ων, ο­φέ­λη για την το­πι­κή κοι­νω­νί­α, κα­τάρ­τι­ση του προ­σω­πι­κού…
4) έ­να σύ­στη­μα α­ξι­ο­λό­γη­σης που να κα­τη­γο­ρι­ο­ποι­εί μια μο­νά­δα με βά­ση το πό­σο βι­ώ­σι­μες εί­ναι οι λει­τουρ­γί­ες της, να α­ξι­ο­λο­γεί την αλ­λη­λε­πί­δρα­ση με­τα­ξύ της μο­νά­δας και των γύ­ρω εν­δι­αι­τη­μά­των, να ε­κτι­μά τις πο­λι­τι­κές δι­α­χεί­ρι­σης και τα συ­στή­μα­τα λει­τουρ­γί­ας εν­τός της μο­νά­δας, να ε­κτι­μά το πώς η μο­νά­δα εν­θαρ­ρύ­νει τους πε­λά­τες της ώ­στε να έ­χουν ε­νερ­γό συμ­βο­λή προς την κα­τεύ­θυν­ση βι­ώ­σι­μων πο­λι­τι­κών, να α­ξι­ο­λο­γεί την αλ­λη­λε­πί­δρα­ση με­τα­ξύ της μο­νά­δας και των το­πι­κών κοι­νο­τή­των.
β) Ο Γε­ω­του­ρι­σμός ε­στιά­ζει στην του­ρι­στι­κή έλ­ξη που βα­σί­ζε­ται στη γε­ω­λο­γι­κή κλη­ρο­νο­μιά. Σχε­τί­ζε­ται με πε­ρι­ο­χές με ι­δι­αί­τε­ρες γε­ω­μορ­φές (η­φαί­στεια, σπή­λαι­α κλπ), με χρή­ση μο­νο­πα­τι­ών, με ξε­να­γή­σεις και γε­ω-δρα­στη­ρι­ό­τη­τες (α­ναρ­ρι­χή­σεις, κα­τα­δύ­σεις κλπ). Στον γε­ω­του­ρι­σμό ε­νυ­πάρ­χει η πα­νί­δα και η χλω­ρί­δα αλ­λά και το εν­σω­μα­τω­μέ­νο στη φύ­ση πο­λι­τι­στι­κό και αν­θρω­πο­γε­νές πε­ρι­βάλ­λον. Η “Χάρ­τα του γε­ω­του­ρι­σμού” πε­ρι­γρά­φει 13 αρ­χές ορ­γά­νω­σης και λει­τουρ­γί­ας, και προ­βλέ­πει: την κοι­νο­τι­κή συμ­με­το­χή, το ό­φε­λος της κοι­νό­τη­τας, την δι­α­τή­ρη­ση των φυ­σι­κών οι­κο­τό­πων και των χώ­ρων πο­λι­τι­στι­κής κλη­ρο­νο­μιάς, της αι­σθη­τι­κής και του το­πι­κού πο­λι­τι­σμού, την πρό­λη­ψη της υ­πο­βάθ­μι­σης α­πό τη δι­α­τή­ρη­ση του όγ­κου των του­ρι­στών, την α­πο­φυ­γή α­νε­πι­θύ­μη­της υ­πε­ρα­νά­πτυ­ξης, τον πε­ρι­ο­ρι­σμό πρα­κτι­κών που εί­ναι α­συμ­βί­βα­στες με το γε­ω­του­ρι­σμό, την α­ξι­ο­λό­γη­ση και τη δη­μο­σι­ο­ποί­η­ση των α­πο­τε­λε­σμά­των της α­ξι­ο­λό­γη­σης…
γ) Ο Α­γρο­του­ρι­σμός ι­δί­ως στις με­σο­γεια­κές χώ­ρες κα­θο­ρί­ζε­ται α­πό χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά που πε­ρι­λαμ­βά­νον­ται στον ό­ρο «α­γρο­ψυ­χα­γω­γί­α». Θα α­να­φέ­ρω μό­νο πέν­τε βα­σι­κές μορ­φές του:
1. δι­α­μο­νή σε α­γρό­κτη­μα (f­a­r­m­s­t­ay). Τέ­τοι­α α­γρο­κτή­μα­τα εί­ναι ε­πι­κεν­τρω­μέ­να στην οι­κο­γέ­νεια ή προ­σφέ­ρουν έ­να ή­συ­χο κα­τα­φύ­γιο για τους ε­νή­λι­κες, η α­φο­ρούν μια συμ­φω­νί­α αν­ταλ­λα­γής ερ­γα­σί­ας (ο ε­πι­σκέ­πτης ερ­γά­ζε­ται κα­θο­ρι­σμέ­νο α­ριθ­μό ω­ρών α­νά ε­βδο­μά­δα σε α­γρο­τι­κές δρα­στη­ρι­ό­τη­τες με αν­τάλ­λαγ­μα δω­ρε­άν ή οι­κο­νο­μι­κά προ­σι­τή στέ­γα­ση).
2. α­γο­ρά οι­κο­τε­χνι­κών προ­ϊ­όν­των (d­i­r­e­ct m­a­r­k­e­t­i­ng).
3.εκ­παί­δευ­ση των ε­πι­σκε­πτών σε γε­ωρ­γι­κές πρα­κτι­κές (μα­γει­ρι­κή, γευ­σι­γνω­σί­α, α­πό­στα­ξη, οι­νο­ποί­η­ση, τυ­ρο­κό­μη­ση).
4. προ­σφο­ρά δρά­σε­ων (ιπ­πα­σί­α, πε­ρι­η­γή­σεις, ά­θλη­ση).
5. α­γρό­κτη­μα παι­δό­το­πος με θέ­μα τη ζω­ή στο α­γρό­κτη­μα.
Φυ­σι­κά ο α­γρο­του­ρι­σμός συν­δέ­ε­ται με δρα­στη­ρι­ό­τη­τες και πέ­ραν των ο­ρί­ων του α­γρο­κτή­μα­τος. Ε­πι­τυ­χη­μέ­να πα­ρα­δείγ­μα­τα: τα «a­g­r­i­t­u­r­i­s­mo» στην Ι­τα­λί­α, ή το «s­a­l­aš» στη Βο­ϊ­βον­τί­να.
Α­πα­ραί­τη­τη προ­ϋ­πό­θε­ση ό­μως για την α­νά­πτυ­ξη του α­γρο­του­ρι­σμού εί­ναι:
1.Η κα­τα­γρα­φή των βέλ­τι­στων πρα­κτι­κών στον α­γρο­του­ρι­σμό έ­ως σή­με­ρα.
2. Δη­μι­ουρ­γί­α Έ­νω­σης Με­λών Α­γρο­του­ρι­σμού.
3. Πα­ρα­γω­γή ερ­γα­λεί­ων η­λε­κτρο­νι­κής μά­θη­σης για τη στή­ρι­ξη της ε­παγ­γελ­μα­τι­κής κα­τάρ­τι­σης στον α­γρο­του­ρι­σμό.
4. Α­νά­πτυ­ξη συ­στή­μα­τος πι­στο­ποί­η­σης δε­ξι­ο­τή­των.
5. Συγ­κρό­τη­ση βά­σης δε­δο­μέ­νων που να πα­ρέ­χει στους ε­πι­σκέ­πτες και στους εν δυ­νά­μει ε­πι­χει­ρη­μα­τί­ες πλη­ρο­φο­ρί­ες για υ­πάρ­χου­σες θέ­σεις α­γρο­του­ρι­σμού στη χώ­ρα.
6. Α­νά­πτυ­ξη η­λε­κτρο­νι­κού συ­στή­μα­τος για την on-l­i­ne δι­α­χεί­ρι­ση του πε­λά­τη.
7. Α­πο­σα­φή­νι­ση του νο­μο­θε­τι­κού πλαι­σί­ου και o­ne s­h­op s­t­ay ε­ξυ­πη­ρέ­τη­ση.
8.Δη­μι­ουρ­γί­α σχο­λών για α­γρο­του­ρι­στι­κή εκ­παί­δευ­ση
9. Ορ­γά­νω­ση ε­λέγ­χου και α­ξι­ο­λό­γη­σης α­γρο­του­ρι­στι­κών μο­νά­δων.
10. Πρό­γραμ­μα α­πο­κα­τά­στα­σης των πα­ρα­δο­σια­κών σπι­τι­ών και ε­νί­σχυ­ση του πα­ρα­δο­σια­κού στοι­χεί­ου στα χω­ριά.
11 Να ξε­κα­θα­ρί­σει το φο­ρο­λο­γι­κό κα­θε­στώς στις συ­ναλ­λα­γές του α­γρο­του­ρι­σμού.
12. Τα­ξι­νό­μη­ση των ορ­γα­νω­μέ­νων α­γρο­του­ρι­στι­κών μο­νά­δων σε ε­πί­πε­δα α­νά­λο­γα με τις υ­πη­ρε­σί­ες που προ­σφέ­ρουν.
Α­πό ό­σα α­νέ­φε­ρα υ­πάρ­χουν ε­λά­χι­στα ή και τί­πο­τα στην συγ­κε­κρι­μέ­νη τρο­πο­λο­γί­α. Α­πο­σπα­σμα­τι­κά, βι­α­στι­κά, δί­χως με­λέ­τη και σχέ­διο, δί­χως ο­λι­στι­κή μα­τιά δεν θα υ­πάρ­ξει α­νά­πτυ­ξη –ού­τε του­ρι­στι­κή ού­τε α­γρο­τι­κή. Δυ­στυ­χώς.
* Ο Ψύρ­ρας Θω­μάς εί­ναι βου­λευ­τής Λά­ρι­σας της ΔΗΜΑΡ