Η Δημοτική Πινακοθήκη Καλαμάτας παρουσιάζει έκθεση ζωγραφικών έργων του σημαντικότατου Νεοέλληνα συγγραφέα και ζωγράφου Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη. Όπως αναφέρθηκε σε συνέντευξη Τύπου σήμερα, τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν αύριο 15 Δεκεμβρίου 2015, ημέρα Τρίτη και ώρα 20.00. Η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο των ετήσιων εκθέσεων της Πινακοθήκης, που έχουν στόχο την προώθηση και προβολή του έργου σημαντικών εκπροσώπων της ελληνικής τέχνης.

Η έκθεση περιλαμβάνει 47 ζωγραφικά έργα του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, που προέρχονται από μουσεία και συλλογές απ’ όλη την Ελλάδα και συνοδεύεται από έκδοση καταλόγου.
Την έκθεση θα εγκαινιάσει ο Δήμαρχος Καλαμάτας Παναγιώτης Ε. Νίκας.
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Παναγιώτης Λαμπρινίδης, Διευθυντής Εικαστικού Εργαστηρίου ΚΕ «Φάρις»

Διάρκεια έκθεσης: 15/12/2015 έως 10/2/2016
Ώρες λειτουργίας : Δευτέρα και Τρίτη: 9.00-14.00, Πέμπτη και Παρασκευή 17.30 – 20.30

Δημοτική Πινακοθήκη Καλαμάτας «Α. Τάσσος»
Παπάζογλου 5, Ιστορικό Κέντρο Καλαμάτας, τηλ. 27210 88991, 27210 95611, 27210 28864

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Για το δανεισμό των έργων με σκοπό την πραγματοποίηση της έκθεσης του Ν.Γ. Πεντζίκη, η Δημοτική Πινακοθήκη Καλαμάτας ευχαριστεί τις Kalfayan Galleries, Αθήνα-Θεσσαλονίκη για τη μεσολάβηση στο δανεισμό των έργων, το Γρηγόρη Τσαούτο για την πολύτιμη βοήθεια του, τον Ερρίκο Σοφρά για τη συγγραφή και παραχώρηση του κειμένου, τους Σοφία Ανυπαρίδου, Παναγιώτα Καρατσίκη, Μιχάλη Κυριακίδη, Βίκη Πολίτη για τη βοήθεια στην οργάνωση της έκθεσης, Γιώργο Κωστόπουλο, Αντώνη Παρίση, Δημήτριο Τόλη και τους υπόλοιπους συλλέκτες, που θέλησαν να παραμείνουν ανώνυμοι, για την παραχώρηση των έργων τους.

ΝΙΚΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΕΝΤΖΙΚΗΣ

Κείμενο έκθεσης: Ερρίκος Σοφράς

Ζωγράφος αυτοδίδακτος («μα κάθε άλλο παρά απλοϊκός και άτσαλος») ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης (1908-1993), πλούτισε τη νεοελληνική ζωγραφική με καινούρια πρωτοφανέρωτα χαρακτηριστικά. Aναθρεμμένος στη βυζαντινή Θεσσαλονίκη, βαθύς γνώστης της βυζαντινής γραμματείας και τέχνης, αλλά και κάτοχος, από πολύ νωρίς, όλων των ρευμάτων και των τάσεων του ευρωπαϊκoύ μοντερνισμού και της avant-garde, συνδύασε στα έργα του την παράδοση με στοιχεία των μετα-ιμπρεσιονιστών (Seurat), φτάνοντας σε εντελώς προσωπικές διατυπώσεις. Η ζωγραφική του Πεντζίκη είναι σε άμεση συνάρτηση με τον πνευματικό του κόσμο, τον ιδιαίτερο ψυχισμό του, τα νεωτερικά, τόσο τολμηρά πεζογραφήματά του. Όπως τόσες φορές είχε πει, το κέντρο αλλά και το έναυσμα της καλλιτεχνικής του παραγωγής ήταν η ορθόδοξη πίστη και τα πατερικά κείμενα.
Έζησε και πέθανε στη «Μητέρα Θεσσαλονίκη». Σπούδασε εφηρμοσμένη οπτική, φαρμακευτική και βοτανική στοΣτρασβούργο και στο Παρίσι (1926-1929). Τα χρόνια 1930-1955 διηύθυνε το φαρμακείο που κληρονόμησε από τον πατέρα του στην οδό Εγνατία και το διάστημα 1955-1968 εργάστηκε σε φαρμακευτική εταιρεία. Πρωτοπαρουσίασε ζωγραφική του το 1944, έχοντας ήδη βρει τη φωνή του στην πεζογραφία και την ποίηση, έχοντας εκδώσει δηλαδή τα πεζογραφήματα Ανδρέας Δημακούδης και Ο Πεθαμένος και η Ανάσταση, καθώς και την ποιητική συλλογή Εικόνες. Η ουσιαστική εικαστική του παιδεία τον ώθησε στη συγγραφή τεχνοκριτικών σημειωμάτων και μελετών (για τον Παπαλουκά, για τον Γκίκα).
Τα πρώτα χρόνια ζωγραφίζει με μολύβια και λάδια, όμως πολύ νωρίς στρέφεται στην τέμπερα, που θα χρησιμοποιήσει ως το τέλος, γιατί θεωρεί το λάδι αισθησιακό. Αυτή την πρώτη περίοδο (1950-1967) αποτυπώνει το μακεδονίτικο τοπίο και τη βλάστησή του, αλλά και τη γενέθλια πόλη με τα λαϊκά σπίτια και τις βυζαντινές εκκλησιές. Yιοθετώντας τις λύσεις του pointillisme, διαρθρώνει συνθέσεις μεταϊμπρεσιονιστικής αντίληψης, στις οποίες το χρώμα παίζει τον πρωτεύοντα ρόλο. Κυριαρχεί η μικρή κοφτή πινελιά σε αλλεπάλληλα στρώματα, σε έργα λυρικά, όλο χρωματικές αρμονίες, δίχως προοπτική και φωτοσκιάσεις.
Στη δεύτερη περίοδο της ζωγραφικής του (1967-1993) χρησιμοποιεί την αυτοσχέδια, εξαντλητική μέθοδο της ψηφαρίθμησης. Σελίδες από το Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη (αλλά και ερωτικές επιστολές, καρτ-ποστάλ, τοπωνύμια) δίνουν καθημερινά, μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του, την πρώτη ύλη της εργασίας, και ο Πεντζίκης προσπαθεί να «μεταγλωττίσει» σε χρώματα την αρμονία και το πνεύμα του ιερού βιβλίου που χρησιμοποιεί. Το συναξάρι της κάθε μέρας (μπολιασμένο με αυτά τα άλλα κείμενα) αποδομείται σε λέξεις, η κάθε λέξη σε γράμματα, κάθε γράμμα σε αριθμό, που ο καθένας αντιστοιχεί σε ένα χρώμα: 1=μπλε, 2=κίτρινο, 5=πορτοκαλί κ.λπ. Τα θρησκευτικά θέματα, αναγκαστικά, πληθαίνουν και τα χρώματα γίνονται πιο υποβλητικά, σκουραίνουν.
Βυζαντινός και Ευρωπαίος, πολύπλοκος και αθώος, Ορθόδοξος και μοντέρνος, ο Πεντζίκης κέντησε με αναρίθμητες πινελιές, με απέραντη αγάπη και υπομονή, ένα μυστικό τοπίο όπου αναδύονται οι σχέσεις του ανθρώπου με το απόλυτο – όπου όμως ο ερμητισμός και η συμβολική προέκταση δεν θαμπώνουν τα ακριβά υλικά της ζωής, την ανήσυχη πραγματογνωσία μιας σύγχρονης ζωγραφικής συνείδησης.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ Ν. Γ. ΠΕΝΤΖΙΚΗ

1908 Γέννηση στη Θεσσαλονίκη (17/30 Οκτωβρίου), από πατέρα φαρμακοποιό και μητέρα δασκάλα, μετά από τρεις κόρες (πρώτη, η μετέπειτα ποιήτρια Ζωή Καρέλλη).

1926-1929 Σπουδές στο Παρίσι (Οπτική Φυσιολογία) και στο Στρασβούργο (Φαρμακευτική και Βοτανική)

1930 Διαδέχεται τον πατέρα στο ιδιόκτητο φαρμακείο (Εγνατία 112, σήμερα 106), που για μια εικοσαετία θα αποτελέσει το κατεξοχήν λογοτεχνικό στέκι και φυτώριο λογοτεχνών

1933 Πρώτη επίσκεψη στο Άγιον Όρος (θα το επισκεφτεί 94 φορές). Αρχίζει να ζωγραφίζει

1934 Έκδοση του μυθιστορήματος «Ανδρέας Δημακούδης (ένας νέος μονάχος» με το ψευδώνυμο Σταυράκιος Κοσμάς

1935-1938 Συνεργασία με τα περιοδικά «Το 3ο Μάτι» και «Μακεδονικές ημέρες»

1944 Παρουσιάζει για πρώτη φορά ζωγραφική του εργασία (μαζί με άλλους Θεσσαλονικείς καλλιτέχνες) στο ανθοπωλείο Ευρυβιάδη Κωνσταντινίδη. Έκδοση του μυθιστορήματος «Ο πεθαμένος και η ανάσταση» και της ποιητικής συλλογής «Εικόνες»

1944-1948 Κυκλοφορεί στη Θεσσαλονίκη το περιοδικό «Κοχλίας», όπου θα είναι βασικός συνεργάτης (δημοσιεύει σχέδια, πεζογραφία, τεχνοκριτικά σημειώματα, μεταφράσεις)

1948 Γάμος με τη Νίκη Λαζαρίδου

1949 Εγκαταλείπει τη ζωγραφική με λάδι και ζωγραφίζει μόνο με τέμπερες

1951 Πρώτη ατομική έκθεση, στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης

1952 Ατομική έκθεση στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης. Γέννηση του γιου του Γαβριήλ

1958 Δημοσιεύεται στο περιοδικό «Διαγώνιος» του Ντίνου Χριστιανόπουλου (με το οποίο συνεργάζεται στενά) η πρώτη μελέτη για το ζωγραφικό του έργο από τον Ηλία Πετρόπουλο. Πρώτη ατομική έκθεση στην Αθήνα, γκαλερί «Ζυγός»

1963 Έκδοση του μυθιστορήματος «Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής»

1965 Συμμετέχει στην 8η Πανελλήνια Έκθεση

1966 Έκδοση του μυθιστορήματος «Το μυθιστόρημα της Κυρίας Έρσης»

1967 Αρχίζει η καθημερινή ενασχόληση με τον «Συναξαριστή» του Αγίου Νικοδήμου (που θα εξακολουθήσει μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του), με χρήση στη ζωγραφική του της αυτοσχέδιας μεθόδου της ψηφαρίθμησης

1976 Ατομική έκθεση στη γκαλερί «Κρεωνίδης», Αθήνα

1982 Ατομική έκθεση στη γκαλερί «Κοχλίας», Θεσσαλονίκη

1989 Απονομή του βραβείου Χέρντερ στη Βιέννη

1993 Πεθαίνει στη «Μητέρα Θεσσαλονίκη» (13 Ιανουαρίου) και κηδεύεται στη Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Ορμύλια της Χαλκιδικής.

(Αντλήθηκαν στοιχεία από το «Χρονολόγιο Ν. Γ. Πεντζίκη» που συνέταξε ο Γαβριήλ Ν. Πεντζίκης, «Η Καθημερινή / Επτά ημέρες» 2.3.1997)