Ο υπάλληλος του υπουργείου Οικονομικών ζητούσε πληροφορίες στο λιμάνι του Ναυπλίου για την ενοικίαση σκάφους, όταν ο εκπρόσωπος του γραφείου τού είπε ότι το πολυτελές κότερο θα κόστιζε 100.000 ευρώ την εβδομάδα. Τα χρήματα θα έπρεπε να καταβληθούν σε λογαριασμό του εξωτερικού και η απόδειξη που θα έπαιρνε θα ήταν για αμοιβή 10.000 ευρώ. Το περιστατικό δεν είναι ανέκδοτο, αλλά ένδειξη της εκτός ελέγχου κατάστασης που επικρατεί με τα αδήλωτα εισοδήματα στις τουριστικές περιοχές της χώρας σε πολλές από τις δραστηριότητες. Σύμφωνα με στοιχεία που περιήλθαν εις γνώσιν της «Κ» και αφορούν τις εισπράξεις του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) κατά το πρώτο εξάμηνο του χρόνου και πριν από τις αυξήσεις που επιβάλλονται στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου, όλες οι τουριστικές περιοχές της χώρας παρουσιάζουν γιγαντιαίες αρνητικές αποκλίσεις σε σχέση με τους στόχους που είχαν τεθεί για το 2015. Ενδεικτικά:
• Μύκονος: -66,2%
• Σαντορίνη: -58,5%
• Ζάκυνθος: -51,3%
• Κως: -51,3%
• Ρόδος: -49%
• Πάρος: -49%
Ετσι, ο στόχος είσπραξης ΦΠΑ κατά το πρώτο εξάμηνο για τη Μύκονο ήταν 5,7 εκατομμύρια ευρώ ενώ εισπράχθηκαν 1,9 εκατομμύρια! Αιτία μεταξύ των άλλων στο συγκεκριμένο νησί η δύναμη των εφοριακών –μόλις 4 άτομα – από τα οποία, σύμφωνα με πηγές των εργαζομένων, ορισμένα δεν είναι σε θέση να εργαστούν εκτός ωραρίου, αν και μετατέθηκαν για τον λόγο της ενίσχυσης της τοπικής υπηρεσίας από άλλη εφορία της χώρας. Αλλοι λόγοι είναι τα ανύπαρκτα ή πολύ χαμηλά οδοιπορικά, που πληρώνονται σε αρκετές περιπτώσεις από τους υπαλλήλους, χωρίς να λείπουν τα ευτράπελα («φιλοξενίες» σε επιχειρήσεις που δεν ελέγχονται ή εισιτήρια με ατέλεια μετά την επίδειξη ταυτότητας, με αποτέλεσμα να ειδοποιούνται οι επιχειρηματίες του νησιού, βλ. άρθρο του K. Ζούλα για τη Σκύρο στην «K» 19/8/2015). Δεν λείπουν και οι συνεχιζόμενες απειλές εναντίον εφοριακών, όπως συνέβη πρόσφατα σε χωριό της Νάξου σε κλιμάκιο ελέγχου. Το πρόβλημα της εντοπιότητας είναι πολύ δύσκολο να ξεπερασθεί. Προσπαθήσαμε να το λύσουμε χωρίς να έχουμε χρήματα για μετακινήσεις και αυτή η μεθόδευση τώρα μας εκδικείται, ενώ οι μορφές μεγάλης φοροδιαφυγής γίνονται όλο και πιο δύσκολες στον εντοπισμό τους εξομολογήθηκε στην «Κ» στέλεχος της φορολογικής διοίκησης, που είχε αυτό το καλοκαίρι εμπειρία από πρώτο χέρι σε τουριστικούς προορισμούς. Σύμφωνα με άλλους υπηρεσιακούς παράγοντες, μεγάλο ρόλο παίζει ακόμα το γεγονός ότι διατηρούνται προϊστάμενοι –ελλείψει άλλων– που εξακολουθούν επί 2 και 3 χρόνια να μην πιάνουν τους στόχους, ενώ σε μερικές περιπτώσεις η συγκέντρωση των ελέγχων (π.χ. Σύρος) δίνει το «σήμα» της ατιμωρησίας στους φορολογουμένους άλλων νησιών που παρουσιάζουν σταθερά και επαναλαμβανόμενα χαμηλά ποσοστά συγκέντρωσης του ΦΠΑ σε σχέση με τους στόχους. Τους πρώτους μήνες του 2015 σε ορισμένες εφορίες, ιδίως τουριστικών περιοχών με έλλειψη προσωπικού, παρουσιάστηκαν και φαινόμενα άρνησης ανάληψης υπηρεσίας πέραν του ωραρίου με την επίκληση αυτού η άλλων περιορισμών της νομοθεσίας. «Αυτό συνέβαινε και προηγουμένως, αλλά όχι σε αυτή τη συχνότητα», είπε στην «Κ» υπηρεσιακός παράγοντας.
Το ότι στις τουριστικές περιοχές οι στόχοι του ΦΠΑ παρουσιάζουν τεράστια απόκλιση σε σχέση με τις μη τουριστικές φαίνεται και από το γεγονός των θετικών αποκλίσεων στην είσπραξη του ΦΠΑ σε σχέση με τους στόχους σε περιοχές που δεν χαρακτηρίζονται τουριστικές με την έννοια του κοσμοπολίτικου προορισμού. Ετσι, το πρώτο εξάμηνο καταγράφονται οι εξής θετικές αποκλίσεις:
• Ν. Ιωνία Θεσσαλονίκης: 35,7%
• ΙΒ΄ Αθηνών (Χίλτον-πλατεία Μαβίλη): 18,9%
• Αμφισσα: 13,5%
• Γρεβενά: 8,3%
• Καρπενήσι: 10%
• Α΄ Λάρισας: 4%
Ενδεικτικά η εφορία Ν. Ιωνίας είχε στόχο 54 εκατομμύρια από τη συγκέντρωση ΦΠΑ και συγκέντρωσε 74 εκατομμύρια, η ΙΒ΄ Αθηνών 18 εκατομμύρια και συγκέντρωσε 22,44 εκατομμύρια και της Λάρισας 19 εκατομμύρια και συγκέντρωσε 20 εκατομμύρια. Με την αύξηση των συντελεστών, το φαινόμενο θεωρείται ότι θα παρουσιάσει έξαρση, ιδίως στις εφορίες με χαμηλή έκθεση σε ελέγχους στην τοπική οικονομία. «Πιθανόν θα ελέγχουμε παλιές λίστες», λέει υπάλληλος του υπουργείου Οικονομικών από την Κρήτη, «και θα μας λείπουν από τον ΦΠΑ ποσά αρκετών δισεκατομμυρίων, όπως συνέβη και τα προηγούμενα χρόνια.
Μόνο που θα είναι 2-3 δισ. περισσότερα».
kathimerini.gr