Οι τρεις πυλώνες της τακτικής για τη διαχείριση της συμφωνίας Τσίπρα – Ιερώνυμου
«Μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση», συνήθισε να λέει ο «Μεγάλος Τιμονιέρης» Μάο Τσε Τουνγκ. Παραφρασμένο το μαοϊκό ρητό φαίνεται ότι ταιριάζει γάντι στο πώς αντιμετωπίζει το Μαξίμου τις αντιδράσεις μητροπολιτών και κληρικών στη συμφωνία Τσίπρα-Ιερώνυμου. Γιατί όσο εντείνονται οι αντιδράσεις στην Ιεραρχία, τόσο πιο πλατιά γίνονται τα χαμόγελα στο Μαξίμου.
Το αρχικό μούδιασμα
Όταν ανακοινώθηκε η συμφωνία Τσίπρα-Ιερώνυμου, οι πρώτες αντιδράσεις στις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ ήταν εμφανώς «μουδιασμένες». Το αίτημα για πλήρη χωρισμό κράτους-εκκλησίας αποτελεί στοιχείο ταυτότητας για τον ΣΥΡΙΖΑ, ήδη από τα χρόνια του Συνασπισμού. Είναι προφανές ότι η συμφωνία του πρωθυπουργού με τον αρχιεπίσκοπο πόρρω απέχει από το τον πλήρη χωρισμό. Επομένως, δεν θα μπορούσε να ενθουσιάσει τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Η κατάσταση έγινε χειρότερη από τη διαρροή που προηγήθηκε της επίσημης ανακοίνωσης. Η διαρροή αναφερόταν σε κανονικό χωρισμό, καλλιεργώντας προσδοκίες που δεν ανταποκρίθηκαν στην πραγματικότητα.
Πέραν τούτου, εκφράστηκαν αμφιβολίες και για το εκκλησιαστικό υπερταμείο που συμπεριλαμβάνεται στη συμφωνία. Είναι χαρακτηριστικά όσα είπε ο Νίκος Φίλης στη συνέντευξή του στο Βήμα στον Λάμπρο Σταυρόπουλο: «Το προβληματικό είναι ότι μιλάμε για την περιουσία της Εκκλησίας και για οφειλές της Πολιτείας, χωρίς να υπάρχει κανένα νούμερο στο τραπέζι. […] Χωρίς έγκυρα στοιχεία επικυρωμένα από τα αρμόδια κρατικά όργανα δεν μπορούμε να πάρουμε καμία πολιτική απόφαση, ούτε βέβαια να αλλάξουμε αβασάνιστα την πάγια θέση της ελληνικής Πολιτείας ότι δεν οφείλει δεκάρα τσακιστή στην Εκκλησία.»
Το κλίμα αλλάζει
Το κλίμα άρχιζε να αλλάζει μετά την απόρριψη της συμφωνίας από τον μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιο. Ο κ. Αμβρόσιος θεωρείται «κόκκινο πανί» στον ΣΥΡΙΖΑ μετά τις υποτιμητικές δηλώσεις του για τους ομοφυλόφιλους καθώς και τις κοινές του εμφανίσεις με βουλευτές της Χρυσής Αυτής. Το «αφού την καταγγέλλει ο Αμβρόσιος, η συμφωνία είναι θετική» αποτέλεσε τη σύνοψη των αναρτήσεων πολλών influencers του ΣΥΡΙΖΑ στα social media.
Στη συνέχεια, ήρθαν σειρά αρνητικών τοποθετήσεων από μητροπολίτες, με αποκορύφωμα την απόφαση της Ιεράς Συνόδου την περασμένη Παρασκευή. Η Ιεραρχία ουσιαστικά απέρριψε τη συμφωνία, αποφασίζοντας «να εμείνει στο υφιστάμενο καθεστώς μισθοδοσίας των Κληρικών και των λαϊκών υπαλλήλων της Εκκλησίας της Ελλάδος.»
Από τη στιγμή λοιπόν που η συμφωνία δεν ικανοποίησε την εκκλησία, κρίθηκε στα συριζικά περιβάλλοντα ότι είχε «προοδευτικό» πρόσημο. Την αλλαγή διάθεσης εκφράζει ο Πάνος Σκουρλέτης με δηλώσεις του στα Νέα. Ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ που είχε επιλέξει να σιωπήσει τις πρώτες μέρες μετά τη συμφωνία, είπε χαρακτηριστικά: «Η συμφωνία μεταξύ Κράτους και Εκκλησίας όπως και η προωθούμενη συνταγματική μεταρρύθμιση είναι ένα πρώτο βήμα στη σωστή κατεύθυνση που θέλω να πιστεύω πως ανοίγει τον δρόμο για να ακολουθήσουν πολλά περισσότερα.»
Η στάση του Μαξίμου
Οι αντιδράσεις της Ιεραρχίας και η αλλαγή διάθεση τους κόσμου του ΣΥΡΙΖΑ δίνουν την ευκαιρία στο Μαξίμου να εκτυλίξει με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση την επικοινωνιακή τακτική του. Αυτή η τακτική έχει τρεις πυλώνες:
Πρώτον, υπεράσπιση της συμφωνίας ως αναγκαίου βήματος εκσυγχρονισμού. Γι’ αυτό και το Μαξίμου στο σχόλιο του για την απόφαση της Ιεράς Συνόδου τονίζει: «Η Ελληνική Κυβέρνηση θα προχωρήσει άμεσα στην εκπόνηση Σχεδίου Νόμου, στο πλαίσιο του Κοινού Ανακοινωθέντος της 6ης Νοεμβρίου, που αποτελεί ένα ιστορικό βήμα για τον εξορθολογισμό των σχέσεων Εκκλησίας και Κράτους.»
Δεύτερον, στήριξη του αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου ως ενός μετριοπαθούς και νηφάλιου θρησκευτικού ηγέτη. Στο Μαξίμου θεωρούν ότι οι αντιδράσεις των μητροπολιτών είναι κατευθυνόμενες από τη ΝΔ στην οποία «έχει περάσει η ακραία γραμμή Βορίδη-Άδωνι». Γι’ αυτό το γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού στη χθεσινή ανακοίνωσή του αναφέρει: «Η ΝΔ προχώρησε χθες σε μια πρωτοφανή, άδικη, αλλά και ανόσια επίθεση κατά του Προκαθήμενου της Εκκλησίας της Ελλάδος, τον οποίο κατηγόρησε ευθέως και επισήμως για «συναλλαγή» με τον πρωθυπουργό.»
Τρίτον, ανάδειξη του «τυχοδιωκτικού και λαϊκίστικου χαρακτήρα» της ΝΔ. «Δεν έχει το Θεό του ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Η μόνιμη έγνοιά του είναι πώς θα σαμποτάρει την κυβέρνηση και τη χώρα. Το τελευταίο παράδειγμα αυτής της τυχοδιωκτικής στάσης δεν είναι άλλο από τη στάση του στη συμφωνία της εκκλησίας με την πολιτεία», ισχυρίζεται σήμερα το Μαξίμου.
Είναι προφανές ότι η επικοινωνιακή τακτική της κυβέρνησης δεν «κοιτάζει» μόνο προς τα αριστερά αλλά και προς το Κέντρο, δηλαδή προς τον κόσμο που αναφέρεται στο ΚΙΝΑΛ. Προς το παρόν οι κυβερνητικοί ιθύνοντες θεωρούν ότι η συμφωνία τους «βγαίνει» πολιτικά και θα τους «βγει» περισσότερο όσο πιο ακραίες γίνονται οι αντιδράσεις. Εκτιμούν ότι οι μητροπολίτες επηρεάζουν πολίτες που ούτως ή άλλως δεν θα ψήφιζαν ΣΥΡΙΖΑ.
Το ερώτημα είναι βέβαια τι θα πράξει η κυβέρνηση αν η Ιερά Σύνοδος επιμείνει στην άποψή της. Θα νομοθετήσει μονομερώς ή θα κάνει πίσω; Καμιά επιλογή δεν θα είναι εύκολη και τότε τα χαμόγελα μπορεί να παγώσουν.
