Άρθρο του Αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρη Παπαδημούλη, φιλοξενεί η εβδομαδιαία πολιτική εφημερίδα «Η Εποχή».
Σε αυτό ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ορμώμενος από τις πρόσφατες εξελίξεις και στις δύο όχθες του Ατλαντικού, επισημαίνει ότι «το φάντασμα του ακροδεξιού λαϊκισμού πλανιέται ολοένα και περισσότερο, όχι μόνο στις ΗΠΑ, άλλα και πάνω από την Ευρώπη», τονίζοντας ότι «η Ευρωπαϊκή Αριστερά έχει τον ιστορικό ρόλο να μην επιτρέψει να γίνουν ηγεμονικά τα φαινόμενα Τραμπ και Λεπέν».
Αναλυτικά το άρθρο:
«Η άνοδος του ακροδεξιού λαϊκισμού σε ΗΠΑ και Ευρώπη θέτει νέες προκλήσεις για την Αριστερά»
Οι πρόσφατες εξελίξεις που καταγράφονται και στις δύο όχθες του Ατλαντικού, έχουν προφανή αρνητικό χαρακτήρα. Η ανάλυση που λέει ότι την οικονομική κρίση διαδέχεται η κρίση δημοκρατίας, φαίνεται να επιβεβαιώνεται.
Το φάντασμα του ακροδεξιού λαϊκισμού πλανιέται ολοένα και περισσότερο, όχι μόνο στις ΗΠΑ άλλα και πάνω από την Ευρώπη. Η οικονομική κρίση είναι παρούσα σε παγκόσμια κλίμακα και η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας φαίνεται να δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα στις οικονομίες της ΕΕ. Μετά την επιλογή της Μεγάλης Βρετανίας για Brexit, τώρα και οι ΗΠΑ, με την εκλογή Τραμπ, στέλνουν ηχηρό μήνυμα.
Κρίσιμο ρόλο για αυτή την ανησυχητική δυναμική, παίζει και η εντεινόμενη πίεση των φτωχότερων και των μεσαίων στρωμάτων, εξαιτίας των συνεπειών της κρίσης και των ανακατατάξεων, που έχει προκαλέσει τα τελευταία χρόνια η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση σε ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είναι τυχαίο ότι στις ΗΠΑ ένα Δημοκρατικό κόμμα, το οποίο επί χρόνια είχε ταυτιστεί με το οικονομικό σύστημα της Wall Street, οδηγήθηκε στην εκλογική του ήττα, λόγω της αδυναμίας του να εκπροσωπήσει τα λαϊκά στρώματα, τα οποία παραδοσιακά αποτελούσαν το ακροατήριό του.
Δεν είναι τυχαίο ότι και στην Ευρώπη, όσα κεντροαριστερά κόμματα ασπάστηκαν τον νεοφιλελευθερισμό απομακρύνθηκαν από τη βάση τους, αφού τάισαν το αντιδραστικό σύνθημα «όλοι ίδιοι είναι» και ενίσχυσαν έντονα το αίσθημα της αντιπολιτικής.
Οι κυρίως κερδισμένοι από ένα ενισχυμένο κίνημα αντιπολιτικής, είναι διαχρονικά οι λαϊκίστικες φωνές και ιδιαίτερα η ακροδεξιά. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Χίλαρι Κλίντον με την καμπάνια της έχασε σημαντικά στις παραδοσιακές κοινωνικές τάξεις, που εκπροσωπούσε το κόμμα της. Στις τελευταίες εκλογές έχασε 11 ποσοστιαίες μονάδες από το ποσοστό στήριξης των μικρομεσαίων και φτωχοποιημένων στρωμάτων και αντίθετα σημείωσε αύξηση 9 μονάδων στο ποσοστό στήριξής της από ψηφοφόρους με ετήσια εισοδήματα άνω των 100.000 δολαρίων.
Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ερχόμενος ως outsider στις εσωκομματικές των Ρεπουμπλικάνων, κατάφερε να χτίσει μία καμπάνια βασισμένη στον φόβο, τον ρατσισμό, τις θεωρίες συνομωσίας και τον οικονομικό εθνικισμό.
Ο κάλπικος αντισυστημισμός του νέου Προέδρου των ΗΠΑ αποδείχτηκε μόλις λίγες μέρες μετά τις εκλογές, όταν ο Τραμπ διόρισε ως επικεφαλής σε κρίσιμα πολιτικά πόστα ένα μίγμα ακραίων δεξιών, μαζί με καραμπινάτους εκπροσώπους του “κατεστημένου”, εκπροσώπους μεγάλων αμερικανικών αλυσίδων, έμπειρους λομπίστες καθώς και φίλους του επιχειρηματίες. Οι υποσχέσεις του περί εκπροσώπησης των φτωχών, των ανέργων και εκείνων που ζουν από τα κοινωνικά επιδόματα, πήγαν περίπατο όπως αναμενόταν. Ήδη ανθρωπιστικές οργανώσεις, ΜΚΟ και Παρατηρητήρια Ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν καταγράψει αύξηση των ρατσιστικών επιθέσεων, καθώς και των νεοναζιστικών εκδηλώσεων μίσους.
Η εκλογή Τραμπ, όμως, εκτός από τις ΗΠΑ έχει αρνητικό αντίκτυπο και στην Ευρώπη. Για να μην γίνει ο Τραμπ εικόνα από το μέλλον των ευρωπαϊκών κρατών, οφείλουμε ως Ευρωπαϊκή Αριστερά να αναλάβουμε πρωτοβουλίες. Η εμμονή της ευρωπαϊκής ελίτ σε πολιτικές μονομερούς λιτότητας εδώ και 6 χρόνια, όχι μόνο δεν έχει φέρει τα υποσχόμενα αποτελέσματα στις οικονομίες, άλλα αντίθετα έχει βαθύνει και την κρίση δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα.
Η νέα ηγεσία των ΗΠΑ προσθέτει αβεβαιότητα στην Ευρώπη, καθώς ενισχύει τις καταστροφικές φωνές της ακροδεξιάς και τις φωνές όσων επιδιώκουν την ανασύσταση των εθνικών ανταγωνισμών. Το καθήκον της ΕΕ είναι η άμεση αλλαγή ρότας. Το χτίσιμο εκ νέου της σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτικής και πολιτών, η δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη, η αύξηση της απασχόλησης και η ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή, είναι σημεία στα οποία οφείλει η ευρωπαϊκή ελίτ να λάβει κρίσιμες αποφάσεις το επόμενο διάστημα.
Κάθε κίνηση σε αντίθετη κατεύθυνση ενισχύει τις αποσχιστικές τάσεις και δίνει αέρα στα πανιά ακροδεξιών και ρατσιστικών κινημάτων. Το πρόσκαιρο πάγωμα Εμπορικών Συμφωνιών, όπως αυτής του TPP, δεν έχει ούτε αντιπαγκοσμιοποιητικό ούτε προοδευτικό πρόσημο, άλλα αντίθετα αφορά την επαναδιαπραγμάτευση της εμπορικής μερίδας του λέοντος και τη νέα ισορροπία, που οι ΗΠΑ θέλουν να πετύχουν με την Κίνα και άλλες αναδυόμενες οικονομίες της Λατινικής Αμερικής, καθώς και της Νοτιοανατολικής Ασίας.
Οι προοδευτικές δυνάμεις, τα πράσινα κόμματα και ιδιαίτερα η Ευρωπαϊκή Αριστερά έχουν τον ιστορικό ρόλο να αναχαιτίσουν το κύμα ακροδεξιού λαϊκισμού και να αποτρέψουν τα φαινόμενα Τραμπ και Λεπέν από το να γίνουν ηγεμονικά. Έχουν καθήκον να καταθέσουν πειστικό, προοδευτικό, εναλλακτικό σχέδιο για την Ευρώπη, τον κόσμο, άλλα και την κάθε χώρα όπου δρουν.
Γι’ αυτό η Ευρωπαϊκή Αριστερά και οι Προοδευτικές δυνάμεις πρέπει να παραμείνουν προσηλωμένες στην ανασύνταξη του δημοκρατικού στρατοπέδου, αλλά και τη μάχη για κοινωνική δικαιοσύνη και κοινωνικά δικαιώματα. Μία Ευρώπη χωρίς τα παραπάνω, είναι μία Ευρώπη έρμαιο στα χέρια των λαϊκιστών, καταδικασμένη στην οπισθοδρόμηση, τη διάλυση και την επικίνδυνη αναβίωση του εθνικισμού.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αντιστοιχηθεί με τις ευθύνες της, να αποτελέσει οδηγό στις εξελίξεις και να πρωτοστατήσει στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την οικονομική σταθερότητα, την ανάπτυξη και την ειρήνη.
Τα εκλογικά αποτελέσματα στις ΗΠΑ είτε θα είναι οιωνός κακών εξελίξεων για τον κόσμο, είτε θα είναι το ξυπνητήρι της Ευρώπης και παράδειγμα προς αποφυγή, για μία νέα πορεία σε προοδευτική και κοινωνική κατεύθυνση.
Η Αριστερά οφείλει να ανταποκριθεί σε αυτήν την ιστορική πρόκληση, οργανώνοντας τις αναγκαίες αντιστάσεις και συμμαχίες.
