“Με μια πρωτόγνωρη ενέργεια, που δεν έχει ιστορικό προηγούμενο στον Ελλαδικό χώρο, η δημοτική αρχή Τριφυλίας προέβη χτες, 11.02.2025, στην εκρίζωση της μνημειακής «Μουριάς Ταμβάκη», που αποτελούσε τοπόσημο της πόλης των Φιλιατρών και βρισκόταν στην κεντρική πλατεία Καποδιστρίου.” Αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας.

Επίσης επισημαίνει ότι:

“Αξίζει να σημειωθεί ότι, το αιωνόβιο δέντρο, που η ηλικία του ξεπερνούσε σύμφωνα με υπολογισμούς δεντροχρονολόγησης τα 300 έτη, είχε ενταχθεί κατά το επετειακό έτος 2021 στο Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης που τελούσε υπό την αιγίδα την εθνικής Επιτροπής «Ελλάδα 2021», λόγω της σύνδεσής του με ιστορίες και γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης.  Επίσης, είχε σημανθεί (Ιανουάριος 2022) με την επετειακή ετικέτα του Δικτύου, στο πλαίσιο εορταστικών εκδηλώσεων σήμανσης των εν λόγω δέντρων που έγιναν σε όλη την Πελοπόννησο, την οποία έχει φιλοτεχνήσει η ομογενής ζωγράφοςJoannaKordos και είναι εμπνευσμένη από την ηγετική μορφή της επανάστασης, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Παράλληλα, η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής των Ελλήνων, με πρωτοβουλία της προέδρου κας Αυγερινοπούλου, είχε τελέσει επετειακή συνεδρίαση για τη συμπλήρωση των 200 ετών από την Εθνική Επανάσταση με ειδικό αφιέρωμα στα αιωνόβια δέντρα από την εποχή της Επαναστάσεως (Ιούνιος 2021), ενώ ο τότε υφυπουργός περιβάλλοντος κ. Αμυράς αναγνώρισε την σπουδαιότητα της προστασίας των αιωνόβιων δέντρων της Ελληνικής Επανάστασης, τονίζοντας την πρόθεση του Υπουργείου Περιβάλλοντος θα δημιουργήσει εθνική στρατηγική προστασίας του Δικτύου Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης.

Ακολούθως, το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας είχε καταθέσει σχετικό φάκελο αιτήματος στο Υπουργείο Πολιτισμού (Οκτώβριος 2022) ώστε να εξεταστεί η εγγραφή του εν λόγω ερευνητικού προγράμματος που είχε εκπονήσει και αριθμούσε 71 μνημειακά δέντρα σε όλη την Πελοπόννησο, στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας σύμφωνα με την σύμβαση τηςUNESCO (2003).  Στη βάση αυτών, το εν λόγω Δελτίο εξετάστηκε από την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την εφαρμογή της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Ελλάδα (Σεπτέμβριος 2024), η οποία ομόφωνα κατέληξε ότι το ερευνητικό πρόγραμμα συνιστά μια καλή πρακτική διαφύλαξης και ανάδειξης του τρόπου με τον οποίο η συλλογική μνήμη αποτυπώνεται στον φυσικό χώρο και στο τοπίο των αγροτικών κοινοτήτων. Ως εκ τούτου, η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή ομόφωνα αποφάσισε να προταθεί στους ενδιαφερόμενους η υποβολή πρότασης για την ανάδειξη του Δικτύου Αιωνόβιων Δέντρων της Ελληνικής Επανάστασης ως Καλή Πρακτική για τη Διαφύλαξη της ΆυληςΠολιτιστικής Κληρονομιάς, κατά την επόμενη διαδικασία εμπλουτισμού του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας (Απρίλιος 2025).

Παράλληλα, το εν λόγω μνημειακό δέντρο ήταν υποψήφιο ένταξης στον Κατάλογο Διατηρητέων Μνημείων της φύσης της Ελλάδας, καθώς συλλογικότητα της πόλης είχε καταθέσει εκτενή φάκελο – αίτημα περιβαλλοντικής και ιστορικής τεκμηρίωσης στην Περιφέρεια Πελοποννήσου ώστε να εξεταστεί η ένταξη του αιωνόβιου δέντρου στον εν λόγω εθνικό κατάλογο προστασίας.

Ωστόσο, παρότι, ο Δήμος Τριφυλίας γνώριζε εγγράφως για το σύνολο όλων των παραπάνω ενεργειών και αποφάσεων και παρόλο που σειρά φορέων και συλλογικοτήτων της πόλης είχαν ζητήσει μέσω της δικαστικής οδού να μην προχωρήσει η πρωτοφανής απόφαση της δημοτικής αρχής για κοπή του αιωνόβιου δέντρου, ο δήμαρχος προχώρησε στην καταστροφή του φυσικού μνημείου της πόλης των Φιλιατρών, με την αιτιολογία δημιουργίας θέσεων στάθμευσης στο χώρο του δέντρου.  Ακόμα και σε αυτή την ακραία λογική, θα μπορούσε να εξεταστεί ως ύστατη λύση η μεταφορά και μεταφύτευση του μνημειακού δέντρου σε διαφορετικό σημείο της πλατείας.  Να σημειωθεί ακόμη ότι, τον Ιούνιο του 2024 άγνωστοι είχαν αφαιρέσει και εξαφανίσει την επετειακή ετικέτα σήμανσης από το μνημειακό δέντρο.

Τέλος, αξίζει συμβολικά να σημειωθεί ότι, η μνημειακή μουριά, που γλύτωσε από τις καταστροφές των Τουρκοαιγυπτίων κατά την απόβαση του Ιμπραήμ στην Μεθώνη τον Φεβρουάριο του 1825 και την κοπή χιλιάδων καρποφόρων δέντρων που προκάλεσαν σε όλη την Πελοπόννησο, 200 χρόνια ακριβώς μετά καταστρέφεται από ελληνικά χέρια. Έτσι, ένας σιωπηλός μάρτυρας της φυσικής κληρονομιάς και της ιστορίας του τόπου, που θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο τουριστικής έλξης για την πόλη και εστία εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τα σχολεία της περιοχής χάθηκε για πάντα.”