Του Δημήτρη Μαλλά

Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκδοση «Βασικοί Δείκτες Έρευνας & Ανάπτυξης για δαπάνες το 2014 στην Ελλάδα – Προκαταρκτικά Στοιχεία», οι συνολικές δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη στην Ελλάδα το 2014 ήταν 1.481,8 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά μόλις 16,1 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2013.

Η αύξηση αυτή, που κατά κύριο λόγο οφείλεται στην αύξηση τα τελευταία χρόνια της κρατικής χρηματοδότησης δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη λόγω ΕΣΠΑ, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη μείωση του ΑΕΠ, έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του δείκτη «Ένταση δαπανών Ε&Α» σε 0,83% το 2014, από 0,81% το 2013 και 0,70% το 2012. Ο δείκτης «Ένταση Ε&Α» (R&D intensity) είναι το ποσοστό (%) των δαπανών Ε&Α επί του ΑΕΠ και αποτελεί τον πλέον «γνωστό» δείκτη που εξάγεται από τα στατιστικά στοιχεία Ε&Α καθώς αποτυπώνει τον στόχο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για την επίτευξη επενδύσεων σε Ε&Α σε ποσοστό 3% του ΑΕΠ.

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, η θέση της Ελλάδας μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ28 το 2014 δεν μεταβάλλεται σημαντικά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε στις 30/11/2015 η Eurostat, ο δείκτης «Ένταση δαπανών Ε&Α» διαμορφώνεται στο 2,03% κατά μέσο όρο στα κράτη-μέλη της ΕΕ28 παραμένοντας σταθερός σε σχέση με το 2013 (το συνολικό ποσό δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη στην ΕΕ ανέρχεται σε 283 δισ. ευρώ).

Η Ελλάδα (0,83%) βρίσκεται στην 23η θέση μεταξύ των 28 χωρών της ΕΕ. Πρωτοπόρες είναι η Φινλανδία (3,17%), η Σουηδία (3,16%) και η Δανία (3,08%), οι οποίες υπερβαίνουν τον στόχο του 3%, ενώ ακολουθούν η Αυστρία (2,99%) και η Γερμανία (2,84%).

Με βάση τα προκαταρκτικά στοιχεία του ΕΚΤ, το 2014 καταγράφεται αύξηση των δαπανών Ε&Α σε όλους τους τομείς εκτέλεσης Ε&Α, με εξαίρεση τον κρατικό τομέα:

• Στον τομέα των επιχειρήσεων το 2014 οι συνολικές δαπάνες Ε&Α ανέρχονται σε 504,4 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 3,2% σε σχέση με το 2013.

• Στον κρατικό τομέα, το 2014 οι συνολικές δαπάνες σε Ε&Α ανέρχονται σε 397,9 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 3,0% σε σχέση με το 2013.

• Στον τομέα της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης  το 2014 οι συνολικές δαπάνες Ε&Α ανέρχονται σε 561,1 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2,3% σε σχέση με το 2013.

• Στον τομέα των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων το 2014 οι συνολικές δαπάνες Ε&Α ανέρχονται σε 18,5 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,0% σε σχέση με το 2013.

Σε σχέση με τις πηγές χρηματοδότησης των δαπανών Ε&Α καταγράφονται τα ακόλουθα:

α) Η χρηματοδότηση που διατέθηκε από τις επιχειρήσεις για δαπάνες Ε&Α ανεξαρτήτως τομέα εκτέλεσης το 2014 ανέρχεται σε 444,3 εκατ. ευρώ, στα ίδια επίπεδα με το 2013.

β) Η χρηματοδότηση από το κράτος ανέρχεται σε 786,2 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 2,6% σε σχέση με το 2013. Σε σχέση με τις κυριότερες επιμέρους πηγές που συγκροτούν την κρατική χρηματοδότηση τα στοιχεία έχουν ως εξής: Ο τακτικός προϋπολογισμός συνεχίζει την πτωτική του τάση και το 2014 χρηματοδότησε δαπάνες Ε&Α ύψους 400,9 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 2,5% σε σχέση με το 2013, ενώ σημειώνεται ότι η συνολική μείωση σε σχέση με το 2011 είναι 20,5%. Το ΕΣΠΑ χρηματοδότησε το 2014 δαπάνες Ε&Α ύψους 308,1 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 3,9% σε σχέση με το 2013, ενώ η συνολική αύξηση από το 2011 ανέρχεται σε 147,1%.

γ) Όσον αφορά τη χρηματοδότηση που προέρχεται από το εξωτερικό, η κύρια πηγή είναι τα προγράμματα Ε&Α της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι δαπάνες Ε&Α που χρηματοδοτήθηκαν το 2014 από την ΕΕ είναι 155,7 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μικρή μείωση κατά 7,0% σε σχέση με το 2013.

Τα στοιχεία χρηματοδότησης το 2014, ανά τομέα εκτέλεσης, έχουν ως ακολούθως:

• Οι δαπάνες Ε&Α του τομέα των επιχειρήσεων χρηματοδοτούνται κατά 78,9% (397,9 εκατ. ευρώ) από ίδια κεφάλαια.

• Οι δαπάνες Ε&Α του κρατικού τομέα χρηματοδοτούνται κατά 81,4% (324,1 εκατ. ευρώ) από το κράτος (τακτικός προϋπολογισμός, ΕΣΠΑ).

• Οι δαπάνες Ε&Α του τομέα τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης χρηματοδοτούνται κατά 72,4% (406,4 εκατ. ευρώ) από το κράτος.

• Οι δαπάνες Ε&Α του τομέα ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων χρηματοδοτούνται κατά 48,6% (9,0 εκατ. ευρώ) από ιδία χρηματοδότηση.