Η λήψη ειδικών μέτρων για την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής, η εξεύρεση νέων πόρων χρηματοδότησης των λεηλατημένων Ασφαλιστικών Ταμείων και η άμεση επαναφορά της 13ης σύνταξης σε όσους λαμβάνουν τα κατώτατα όρια, αποτελούν τον βασικό καμβά των πρώτων μέτρων του ΣΥΡΙΖΑ που σύμφωνα με το επιτελείο της Κουμουνδούρου θα συμπεριληφθούν στο Νομοσχέδιο για την Κοινωνική Ασφάλιση, ένα από τα πρώτα που θα προωθήσει η επόμενη κυβέρνηση.
Του Ανδρέα Πετρόπουλου
Στον ΣΥΡΙΖΑ εκτιμούν ότι όλοι οι νόμοι της Νέας Δημοκρατίας (ν.1902/90, 2084/92, 3655/08) αλλά και του ΠΑΣΟΚ (ν.3029/2002) κινήθηκαν στην ίδια νεοφιλελεύθερη λογική της υποβάθμισης και ιδιωτικοποίησης τμήματος της κοινωνικής ασφάλισης, μέσω μιας βίαιης ενοποίησης των ταμείων, της αύξησης των εισφορών, της μείωσης των παροχών και της διεύρυνσης του χρόνου ασφάλισης, με κύρια θύματα τους νέους εργαζόμενους και τις γυναίκες. Στη συνέχεια, όπως υποστηρίζει η Κουμουνδούρου, το Μνημόνιο και νομοθετικές παρεμβάσεις των τελευταίων τεσσάρων ετών ήρθαν να διαλύσουν ένα ήδη ετοιμόρροπο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Η βίαιη νεοφιλελεύθερη προσαρμογή.
Αποτιμώντας τις μέχρι τώρα καταστροφικές παρεμβάσεις στο Ασφαλιστικό, ο ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνει:
Tα συνεχόμενα ασφαλιστικά νομοθετήματα των τελευταίων ετών που επικαλούνται την επίλυση των προβλημάτων καταλήγουν φυσιολογικά να τα επιδεινώνουν φέρνοντας το σύστημα όλο και πιο κοντά στην κατάρρευση.
Συγκεκριμένα, οι κοινωνικές δαπάνες μειώθηκαν από 55,2 δισ. ευρώ το 2009 (23,9% ΑΕΠ) σε 40,3δισ. ευρώ το 2013 (22% ΑΕΠ παρά τη δραστική μείωσή του) και οι συντάξεις, κύριες και επικουρικές περικόπηκαν αφού περικόπηκε σημαντικά η κρατική χρηματοδότηση αλλά και τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές. Πρόκειται για μειώσεις συντάξεων που μεσοσταθμικά φτάνουν το 32%- (μέση μείωση 423 ευρώ) με βάση τις ακαθάριστες συντάξεις, αλλά που ξεπερνούν το 40% εάν συνυπολογίσουμε την αύξηση της φορολογίας και τις “ειδικές” και ”προσωρινές” παρακρατήσεις των συντάξεων.
Παράλληλα, η ανεργία εκτινάσσεται στο 30%, ενώ η ανασφάλιστη εργασία στο 36% και οι ανείσπρακτες εισφορές φτάνουν τα 12 δισ. ευρώ λόγω της συνειδητής απαξίωσης και υποστελέχωσης των εισπρακτικών και ελεγκτικών μηχανισμών και του αντίστοιχου θεσμικού πλαισίου. Κάθε χρόνο το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης χάνει 10,5 δισ. ευρώ από τις μειώσεις μισθών και την ανεργία που η επίσημη φτάνει το 27,8% των συμπολιτών μας, ενώ η πραγματική ξεπερνά το 33%. Παράλληλα, τα έσοδα μειώνονται κατά 8,5 δισ. ετησίως από την ανασφάλιστη εργασία αλλά και τις νόμιμες μορφές εισφοροαποφυγής και ελάφρυνσης των εργοδοτών, ενώ τα χρέη του Κράτους προς τα ασφαλιστικά ταμεία φτάνουν τα 12 δισ. ευρώ.
Οι οικονομικές προβολές για κατάρρευση του συστήματος μέχρι το 2016 είναι ενδεικτικές του αδιεξόδου στο οποίο οδηγούν την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων οι διαδοχικοί σωτήρες, εξορθολογιστές και μεταρρυθμιστές. Οι άνεργοι, οι φτωχοί μισθωτοί, οι ανασφάλιστοι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αγρότες γνώρισαν τα τελευταία χρόνια πολύ καλά το success story της εσωτερικής υποτίμησης.
Οι συγκυβερνήσεις του Μνημονίου μείωσαν δραστικά τις κύριες και επικουρικές συντάξεις, ενοποίησαν τα επικουρικά ταμεία για να αρπάξει τα αποθεματικά τους που είναι πλεονασματικά και άλλαξαν τον χαρακτήρα της επικουρικής ασφάλισης από δημόσιο σε ιδιωτικό, με τη θέσπιση του ατομικού λογαριασμού για κάθε ασφαλισμένο, με τελικό στόχο την πλήρη κατάργηση της επικουρικής σύνταξης. Επιπλέον, οι συγκυβερνήσεις του Μνημονίου ακρωτηρίασαν την περιουσία των ασφαλιστικών Ταμείων, μέσω του ληστρικού κουρέματος των αποθεματικών της κοινωνικής ασφάλισης στα πλαίσια του PSI+, που στοίχισε στα Ταμεία περίπου 13 δισ. ευρώ.
Το «νέο – μνημιονιακό – ασφαλιστικό» είναι έτσι δομημένο ώστε με την παρούσα αγορά εργασίας να μη δίνει πλήρεις συντάξεις. Οι εργαζόμενοι είναι αδύνατο να εξασφαλίσουν τις προϋποθέσεις για τις μειωμένες συντάξεις που προβλέπουν οι νέοι νόμοι, αφού είναι αδύνατο για την συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων να διασφαλίσει 40 έτη πλήρους ασφάλισης, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον χαμηλής ανάπτυξης και υψηλής ανεργίας και με δεδομένο ότι πριν από την κρίση του 2009 ο μέσος όρος ασφάλισης στην Ελλάδα φτάνει μόλις τα 20 έτη.
Μέτρα σε δύο κατευθύνσεις…
Ο ΣΥΡΙΖΑ εξειδικεύει τις παρεμβάσεις του στο Ασφαλιστικό σε δύο επίπεδα: Στην κατεύθυνση χρηματοδοτικής ενίσχυσης της Ασφάλισης προκειμένου να μην αλλοιωθεί περαιτέρω ο κοινωνικός και αναδιανεμητικός της χαρακτήρας και, στην αποκατάσταση – επαναφορά διατάξεων και μέτρων τόσο στην αγορά εργασίας όσο και στην Ασφάλιση που καταργήθηκαν την τελευταία δεκαπενταετία επιφέροντας συντριπτικά πλήγματα στους Ασφαλισμένους και τα Ταμεία.
1.Αύξηση των πόρων της κοινωνικής ασφάλισης
Καθιέρωση της τριμερούς συμμετοχής με την συνεισφορά του κράτους κατά τα 3/9 του συνόλου των εισφορών., που ισοδυναμεί με το 10% του μισθού κάθε εργαζόμενου.
Σταδιακή επιστροφή των καταληστευθέντων αποθεματικών.
Πλήρης ασφάλιση ανασφάλιστων ή μερικώς ασφαλισμένων εργαζομένων (αλλοδαποί, άτυπες μορφές απασχόλησης, προγράμματα απασχόλησης και κατάρτισης ανέργων κλπ.).
Πλήρης ασφάλιση για κύρια σύνταξη στους ανέργους για όλο το διάστημα της ανεργίας τους, με κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών από τον ΟΑΕΔ.
Νομιμοποίηση και ένταξη των μεταναστών στο ασφαλιστικό σύστημα.
Αξιοποίηση των διαθεσίμων και της ακίνητης περιουσίας των ασφαλιστικών οργανισμών με βάση κριτήρια ασφαλούς και εγγυημένης απόδοσης, μακριά από τη λογική του χρηματιστηριακού τζόγου.
Απόδοση στην κοινωνική ασφάλιση του 50% των προστίμων που επιβάλλονται σε επιχειρήσεις για φοροδιαφυγή και για περιπτώσεις αισχροκέρδειας και δημιουργίας καρτέλ.
Ειδική φορολόγηση της ποντοπόρου ναυτιλίας για ενίσχυση του ΝΑΤ.
Καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας
Ενίσχυση με προσωπικό, μέσα και πόρους των ελεγκτικών οργάνων και συνεργασία τους για ανασφάλιστη εργασία και εισφοροδιαφυγή.
Θεσμοθέτηση του κοινωνικού και εργατικού ελέγχου, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που οι επιχειρήσεις προβαίνουν σε μαζικές απολύσεις ή σε ενέργειες βλαπτικές για το περιβάλλον.
Κατάργηση των χαριστικών ρυθμίσεων στην απόδοση των οφειλών του κράτους και της εργοδοσίας στα Ταμεία και αύξηση των προβλεπόμενων ποινών για όσους χρησιμοποιούν ανασφάλιστη εργασία.
Υποχρεωτική αναδρομική ασφάλιση με δαπάνη του εργοδότη για όσο διάστημα ο/η εργαζόμενος/η είναι ανασφάλιστος/η. Να θεωρείται ποινικό αδίκημα η χρησιμοποίηση αδήλωτης εργασίας. Να είναι άκυρη η απόλυση εργαζόμενου που καταγγέλλει εργοδότη για εργασία του χωρίς ασφάλιση.
Δημοσιοποίηση των ονομάτων των μεγάλων οφειλετών προς το ΙΚΑ.
Μεταρρύθμιση και αναβάθμιση του ασφαλιστικού συστήματος
Κατάργηση των αντιασφαλιστικών νόμων της Ν.Δ. και του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και συγκεκριμένα των ν. 1902/90, 2084/92, 3029/02 και 3655/08.
Δημιουργία δύο πυλώνων στο ασφαλιστικό σύστημα: α) Κύρια ασφάλιση, που καλύπτει την κύρια σύνταξη και την υγεία και χρηματοδοτείται με το σύστημα της τριμερούς χρηματοδότησης (2/9 ο ασφαλισμένος, 4/9 ο εργοδότης και 3/9 το κράτος), β) Επικουρική ασφάλιση, που καλύπτει την επικουρική σύνταξη, η οποία έχει συμπληρωματικό χαρακτήρα, καλύπτεται από την εγγύηση του κράτους και χρηματοδοτείται από ίσες εισφορές εργαζόμενου και εργοδότη.
Οι όποιες ενοποιήσεις θα γίνονται με τη συμμετοχή των ασφαλισμένων, χωρίς συρρίκνωση ασφαλιστικών δικαιωμάτων και αφού προηγηθεί η διενέργεια αξιόπιστων αναλογιστικών μελετών και η κάλυψη από το κράτος και την εργοδοσία των όποιων ελλειμμάτων.
Κατοχύρωση και διεύρυνση του κοινωνικού χαραχτήρα της ασφάλισης στο δημόσιο. Να μην υλοποιηθεί η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Κατάργηση όλων των ασφαλιστικών διακρίσεων με βάση την ηλικία ή την ημερομηνία της πρώτης ένταξης σε ασφαλιστικό ταμείο.
Τα γενικά όρια συνταξιοδότησης ορίζονται όπως ήταν πριν το 1990 δηλαδή στα 65 έτη για τους άνδρες και στα 60 για τις γυναίκες, με προοπτική τη μείωση στα 60 και 55 αντίστοιχα, ανεξάρτητα από την ημερομηνία ασφάλισης. Για τα βαρέα και ανθυγιεινά ορίζονται στα 60 για τους άνδρες και 55 για τις γυναίκες, με προοπτική τα 55 και 50 αντίστοιχα. Επαναφορά του θεσμού της πλήρους συνταξιοδότησης με 35ετία χωρίς όριο ηλικίας.
Επέκταση του θεσμού των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων στο δημόσιο και σε νέα επαγγέλματα.
Ασφαλιστική κάλυψη του χρόνου ανεργίας, ασθένειας, λοχείας και στρατιωτικής θητείας. Υπολογισμός των υπερωριών και όλων των ημεραργιών στο χρόνο ασφάλισης και στις συντάξιμες αποδοχές.
Υπολογισμός της κύριας σύνταξης στο 80% των συντάξιμων αποδοχών του τελευταίου χρόνου ασφάλισης ή του καλύτερου χρόνου της τελευταίας 10ετίας και της επικουρικής, ως κάτω βάσης, στο 20% του συντάξιμου μισθού. Οι αναπροσαρμογές κύριας και επικουρικής σύνταξης να γίνονται σύμφωνα με τις ετήσιες αυξήσεις των συλλογικών συμβάσεων των εν ενεργεία εργαζομένων.
Επαναφορά της κατώτερης σύνταξης στα 20 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη και της επικουρικής στα 5 ημερομίσθια.
Τροποποίηση του καθεστώτος διαδοχικής ασφάλισης ώστε να μην οδηγεί σε μείωση των συντάξεων.
Καθιέρωση βιβλιαρίου υγείας για όλους όσοι κατοικούν στην Ελλάδα. Κατάργηση της συμμετοχής στα φάρμακα των ανέργων, των ατόμων με αναπηρία, όσων αμείβονται με τον κατώτατο μισθό ή την κατώτατη σύνταξη, καθώς και όλων όσοι πάσχουν από χρόνια νοσήματα.
