Η οι­κο­νο­μι­κή συγ­κυ­ρί­α τεί­νει να βελ­τι­ω­θεί, αλ­λά οι α­βε­βαι­ό­τη­τες πα­ρα­μέ­νουν, ε­κτι­μά στην τρι­μη­νια­ία έκ­θε­σή του για την ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μί­α, που α­φο­ρά την πε­ρί­ο­δο Α­πρι­λί­ου- Ι­ου­νί­ου 2014, το Γρα­φεί­ο Προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού της Βου­λής.

Συγ­κε­κρι­μέ­να, ό­πως ε­πι­ση­μαί­νε­ται στη σχε­τι­κή έκ­θε­ση, «το προ­η­γού­με­νο τρί­μη­νο η κα­τά­στα­ση της οι­κο­νο­μί­ας βελ­τι­ώ­θη­κε.

Ό­λα τα οι­κο­νο­μι­κά με­γέ­θη δεί­χνουν (και τα ε­ρευ­νη­τι­κά Ιν­στι­τού­τα ε­πι­βε­βαι­ώ­νουν) ό­τι η χώ­ρα ει­σήλ­θε στο στά­διο της οι­κο­νο­μι­κής στα­θε­ρο­ποί­η­σης και ό­τι εί­ναι σχε­δόν βέ­βαι­η μια μι­κρή α­νά­καμ­ψη έ­ως το τέ­λος του έ­τους.

Σύμ­φω­να με τα νε­ό­τε­ρα προ­σω­ρι­νά στοι­χεί­α α­πό την ΕΛ­ΣΤΑΤ, η ύ­φε­ση το πρώ­το τρί­μη­νο του 2014 ή­ταν μι­κρό­τε­ρη α­πό την αρ­χι­κή πρό­βλε­ψη και δι­α­μορ­φώ­θη­κε στο -0,9% α­πό το -1,1% που εί­χε αρ­χι­κά ε­κτι­μη­θεί».

Ε­πί­σης, η Τρά­πε­ζα της Ελ­λά­δος ε­πι­ση­μαί­νει ό­τι «αν συ­νε­χι­στεί η έ­ως τώ­ρα τά­ση α­πο­κλι­μά­κω­σης της ύ­φε­σης μέ­χρι το τέ­λος του έ­τους, το Α­ΕΠ το 2014 θα πα­ρου­σιά­σει αύ­ξη­ση πε­ρί το 0,5%. Εν τού­τοις ο Ο­Ο­ΣΑ α­να­μέ­νει πε­ραι­τέ­ρω μεί­ω­ση του Α­ΕΠ έ­στω και ο­ρια­κή».

Ω­στό­σο, ό­πως ση­μει­ώ­νε­ται στην έκ­θε­ση, «αν δεν ε­πι­τευ­χθούν στο μέλ­λον υ­ψη­λό­τε­ροι ρυθ­μοί με­γέ­θυν­σης δεν θα υ­πάρ­ξει γρή­γο­ρη και αι­σθη­τή βελ­τί­ω­ση της α­πα­σχό­λη­σης και, αν­τί­στρο­φα, αν η α­νερ­γί­α πα­ρα­μεί­νει σε υ­ψη­λά ε­πί­πε­δα θα ε­πη­ρε­ά­σει αρ­νη­τι­κά, μα­ζί με άλ­λους πα­ρά­γον­τες, τη δυ­νη­τι­κή πα­ρα­γω­γή στο μέλ­λον.

Μεί­ω­ση της α­νερ­γί­ας το 2014 «βλέ­πουν» Ε­Ε και ΔΝΤ

Οι προ­βλέ­ψεις τής Ευ­ρω­πα­ϊ­κής Ε­πι­τρο­πής και του ΔΝΤ συμ­πί­πτουν στην πρό­βλε­ψη ό­τι θα υ­πάρ­ξει μεί­ω­ση του πο­σο­στού α­νερ­γί­ας κα­τά 1 ε­κα­το­στια­ία μο­νά­δα το 2014 και κα­τά δύ­ο ε­κα­το­στια­ίες μο­νά­δες το 2015 για να πέ­σει στο 24- 24,4%. Ω­στό­σο, ο Ο­Ο­ΣΑ προ­βλέ­πει ό­τι η έ­τσι ή αλ­λι­ώς μη ι­κα­νο­ποι­η­τι­κή βελ­τί­ω­ση θα εί­ναι μι­κρό­τε­ρη».

Ό­πως α­να­φέ­ρουν οι συν­τά­κτες της έκ­θε­σης, «ας προ­σθέ­σου­με ό­τι δεν εί­ναι σα­φές αν και αυ­τή θα εί­ναι προ­ϊ­όν της δη­μι­ουρ­γί­ας θέ­σε­ων ερ­γα­σί­ας ή της μεί­ω­σης αυ­τών που ζη­τούν ερ­γα­σί­α εί­τε για­τί με­τα­να­στεύ­ουν (πράγ­μα που πα­ρα­τη­ρεί­ται στους νέ­ους ό­που η α­νερ­γί­α εί­ναι σχε­δόν δι­πλά­σια του μέ­σου ό­ρου) εί­τε για­τί α­πο­γο­η­τεύ­ον­ται και α­πο­σύ­ρον­ται α­πό την α­γο­ρά ερ­γα­σί­ας.

Η ει­κό­να γί­νε­ται χει­ρό­τε­ρη αν λά­βου­με υ­πό­ψη ό­τι το συ­νο­λι­κό πο­σο­στό α­πα­σχό­λη­σης του πλη­θυ­σμού η­λι­κί­ας 20-64 ε­τών έ­χει μει­ω­θεί».

Σύμ­φω­να με τους ί­διους, «προς το πα­ρόν, οι προ­βλέ­ψεις ι­δί­ως για ι­κα­νο­ποι­η­τι­κούς ρυθ­μούς με­γέ­θυν­σης α­πό το 2015 βα­ρύ­νον­ται με με­γά­λες α­βε­βαι­ό­τη­τες. Με άλ­λα λό­για, η δυ­να­μι­κή της α­νά­καμ­ψης εί­ναι α­κό­μα α­σθε­νής πα­ρά την α­νά­σχε­ση της ύ­φε­σης. Οι πη­γές της α­βε­βαι­ό­τη­τας εί­ναι πολ­λές» ση­μει­ώ­νουν.

Πρώ­τον, το ζή­τη­μα των τρα­πε­ζών, πα­ρά τις α­να­κε­φα­λαι­ο­ποι­ή­σεις που ε­πι­τεύ­χθη­καν, δεν έ­χει λυ­θεί, κα­θώς εκ­κρε­μεί λύ­ση για τα μη ε­ξυ­πη­ρε­τού­με­να δά­νεια, τα ο­ποί­α συ­νε­χί­ζουν να αυ­ξά­νον­ται και να πε­ρι­ο­ρί­ζουν τις δα­νει­ο­δο­τι­κές ι­κα­νό­τη­τες των τρα­πε­ζών.

Σή­μα κιν­δύ­νου για τα «κόκ­κι­να» δά­νεια

Σύμ­φω­να με τα στοι­χεί­α για το τέ­λος του πρώ­του τρι­μή­νου του 2014 που α­να­κοί­νω­σε στη Βου­λή των Ελ­λή­νων ο νέ­ος δι­οι­κη­τής της Τρά­πε­ζας της Ελ­λά­δος, τα δά­νεια με κα­θυ­στέ­ρη­ση ά­νω των 90 η­με­ρών δι­α­μορ­φώ­νον­ταν στα 77 δισ. ευ­ρώ ή στο 36% του συ­νο­λι­κού χαρ­το­φυ­λα­κί­ου χο­ρη­γή­σε­ων τον Α­πρί­λιο έ­ναν­τι 32% που ή­ταν πέρ­σι το ί­διο δι­ά­στη­μα. Α­πό αυ­τά, τα 42 δισ. ευ­ρώ εί­ναι ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κά δά­νεια, τα 25 δισ. ευ­ρώ στε­γα­στι­κά και τα 10 δισ. ευ­ρώ κα­τα­να­λω­τι­κά δά­νεια.

Ε­άν στα πα­ρα­πά­νω δά­νεια προ­στε­θούν και τα ή­δη α­να­δι­αρ­θρω­μέ­να που ό­μως έ­χουν ξα­να­γί­νει μη ε­ξυ­πη­ρε­τού­με­να, το αν­τί­στοι­χο πο­σο­στό δι­α­μορ­φώ­νε­ται στο 40%. Σύμ­φω­να με την πρό­σφα­τη έκ­θε­ση του ΔΝΤ, το πο­σο­στό των μη ε­ξυ­πη­ρε­τού­με­νων δα­νεί­ων στην Ελ­λά­δα εί­ναι έ­να α­πό τα με­γα­λύ­τε­ρα στον κό­σμο, το ο­ποί­ο ξε­περ­νά ε­πί­πε­δα άλ­λων χω­ρών που έ­χουν ο­δη­γή­σει σε συ­στη­μι­κές κρί­σεις. Ε­πί­σης και συ­να­φώς, οι χο­ρη­γή­σεις δα­νεί­ων α­πό τις τρά­πε­ζες ε­ξα­κο­λου­θούν να υ­πο­χω­ρούν.

Δεύ­τε­ρον, οι υ­στε­ρή­σεις των με­ταρ­ρυθ­μί­σε­ων μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σουν εκ νέ­ου ά­νο­δο των ε­πι­το­κί­ων δα­νει­σμού της χώ­ρας. Πρέ­πει να το­νι­στεί ό­τι α­κό­μα και χω­ρίς «μνη­μό­νιο» η χώ­ρα θα ε­ξα­κο­λου­θεί να βρί­σκε­ται υ­πό ε­πο­πτεί­α -τη φο­ρά τού­τη των α­γο­ρών που θα αν­τι­κα­τα­στή­σουν την τρό­ι­κα- αν δε­χθού­με ό­τι δεν θα προ­σφύ­γει στον ΕΜΣ. Αλ­λά το πι­θα­νό­τε­ρο εί­ναι ό­τι θα προ­σφεύ­γει για δά­νεια σε αυ­τόν ή σε κά­ποι­ο ad h­oc δι­α­κρα­τι­κό «ό­χη­μα». Στην πε­ρί­πτω­ση αυ­τή θα υ­πάρ­ξουν νέ­ες συμ­βα­τι­κές δε­σμεύ­σεις.

Η Ε­Ε υ­πο­λο­γί­ζει ό­τι τη δι­ε­τί­α 2014- 2015, οι ε­πι­πρό­σθε­τες χρη­μα­το­δο­τι­κές α­νάγ­κες (a­d­d­i­t­i­o­n­al f­i­n­a­n­c­i­ng r­e­q­u­i­r­e­m­e­n­ts) της Ελ­λά­δας θα α­νέλ­θουν σε 14,9 δισ. ευ­ρώ (2,6 δισ. ευ­ρώ για το 2014 και 12,3 δισ. ευ­ρώ για το 2015). Αν ε­πι­βε­βαι­ω­θεί, η Ελ­λά­δα θα πρέ­πει ή να συ­νε­χί­σει να δα­νεί­ζε­ται α­πό τις δι­ε­θνείς α­γο­ρές (πράγ­μα που ή­δη συ­ναν­τά δυ­σκο­λί­ες) ή να προ­σφύ­γει στον ΕΜΣ που συ­νε­πά­γε­ται νέ­ο πρό­γραμ­μα προ­σαρ­μο­γής (και σχε­τι­κή σύμ­βα­ση) σύμ­φω­να με τους κα­νό­νες του μη­χα­νι­σμού.

Τρί­τον, οι ε­πεν­δύ­σεις ε­ξα­κο­λου­θούν να υ­πο­χω­ρούν.

Τέ­ταρ­τον, η δη­μο­σι­ο­νο­μι­κή ε­ξυ­γί­αν­ση ε­ξα­κο­λου­θεί να εί­ναι δρό­μος μετ΄ εμ­πο­δί­ων.

Πέμ­πτον, το δη­μό­σιο χρέ­ος αι­ω­ρεί­ται ως δα­μό­κλει­ος σπά­θη πά­νω α­πό την ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μί­α και κά­νει ε­πι­φυ­λα­κτι­κούς τους σο­βα­ρούς εγ­χώ­ριους και ξέ­νους ε­πεν­δυ­τές.

Ε­ξα­γω­γι­κή ά­πνοι­α πα­ρά το μει­ω­μέ­νο ερ­γα­σια­κό κό­στος

Ό­πως ε­πι­ση­μαί­νουν οι συν­τά­κτες της έκ­θε­ση, «τις δυ­σκο­λί­ες της ε­πί­τευ­ξης μιας δι­α­τη­ρή­σι­μης α­νά­πτυ­ξης δεί­χνει α­νά­με­σα σε άλ­λα η ε­ξα­γω­γι­κή ά­πνοι­α πα­ρά τη μεί­ω­ση του ερ­γα­σια­κού κό­στους. Προ­φα­νώς, η ά­πνοι­α ο­φεί­λε­ται σε σει­ρά ο­λό­κλη­ρη δο­μι­κών- θε­σμι­κών πα­ρα­γόν­των ό­πως το υ­ψη­λό κό­στος ε­νέρ­γειας που ε­πι­βα­ρύ­νει το με­γα­λύ­τε­ρο μέ­ρος της βα­ριάς βι­ο­μη­χα­νί­ας, η υ­ψη­λή φο­ρο­λο­γί­α και το δι­οι­κη­τι­κό κό­στος. Μια α­κό­μα πη­γή α­βε­βαι­ό­τη­τας εί­ναι ό­τι δεν έ­χει ε­πι­τευ­χθεί κά­ποι­α ε­λά­χι­στη συ­ναί­νε­ση α­νά­με­σα στις με­γά­λες πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις του τό­που. Αυ­τό έ­χει ως συ­νέ­πεια ό­τι η συ­νέ­χεια σε βα­σι­κά στοι­χεί­α της οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής πο­λι­τι­κής δεν εί­ναι σί­γου­ρη».

Σύμ­φω­να με τους ί­διους, «η ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μί­α πα­ρα­μέ­νει ευ­ά­λω­τη σε ι­σχυ­ρές ε­ξω­τε­ρι­κές δι­α­τα­ρα­χές πράγ­μα βέ­βαι­α που δεν ευ­νο­εί μα­κρο­πρό­θε­σμες ε­πεν­δυ­τι­κές δε­σμεύ­σεις στην πραγ­μα­τι­κή οι­κο­νο­μί­α. Τέ­τοι­ες δι­α­τα­ρα­χές μπο­ρούν να προ­έλ­θουν εί­τε α­πό το ευ­ρύ­τε­ρο γε­ω­πο­λι­τι­κό πε­ρι­βάλ­λον εί­τε α­πό δι­ε­θνείς οι­κο­νο­μι­κές α­να­τα­ρά­ξεις σε γει­το­νι­κές χώ­ρες πχ η πε­ρί­πτω­ση της πορ­το­γα­λι­κής τρά­πε­ζας B­a­n­co E­s­p­i­r­i­to S­a­n­to. Ό­πως ση­μει­ώ­σα­με, α­πει­λη­τι­κή πα­ρα­μέ­νει και η δυ­να­μι­κή του δη­μο­σί­ου χρέ­ους.

Σύμ­φω­να με πρό­σφα­τη έ­ρευ­να του Ιν­στι­τού­του B­r­u­e­g­el, οι προ­βλέ­ψεις του ΔΝΤ για την ε­ξέ­λι­ξη του λό­γου χρέ­ους προς Α­ΕΠ για την Ελ­λά­δα στη­ρί­ζον­ται σε πα­ρα­δο­χές που μπο­ρεί να δι­α­ψευ­σθούν. Στην πε­ρί­πτω­ση α­κό­μη και μι­κρών α­πο­κλί­σε­ων α­πό τα πλε­ο­νά­σμα­τα ή ε­πι­τό­κια δα­νει­σμού, θα ε­περ­χό­ταν μια κα­τα­στρο­φι­κή έ­κρη­ξη του λό­γου χρέ­ους. Προς το πα­ρόν και πα­ρά κά­ποι­ες ε­πί­ση­μες αι­σι­ό­δο­ξες προσ­δο­κί­ες, ο λό­γος χρέ­ους ε­ξα­κο­λου­θεί να αυ­ξά­νε­ται. Η Ε­Ε προ­βλέ­πει ό­τι ως το τέ­λος του 2014 το χρέ­ος της γε­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης α­πό 318,6 δισ. ευ­ρώ θα α­νέλ­θει σε 322,3 δισ. ευ­ρώ, με συ­νέ­πεια α­πό 175,0% να αυ­ξη­θεί σε 177,2% του Α­ΕΠ».

Σύμ­φω­να με τους συν­τά­κτες της έκ­θε­σης, «στη δη­μο­σι­ο­νο­μι­κή δι­α­χεί­ρι­ση η κυ­βέρ­νη­ση πέ­τυ­χε την εμ­φα­νέ­στε­ρη πρό­ο­δο με τα πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα. Η α­πό­στα­ση α­πό την α­κα­τα­στα­σί­α του 2009- 2010 εί­ναι εν­τυ­πω­σια­κή. Ή­δη το 2013 ε­πι­βε­βαι­ώ­θη­κε έ­να πρω­το­γε­νές πλε­ό­να­σμα της τά­ξης 0,7% του Α­ΕΠ. Α­πό το πο­σό αυ­τό, 1 δισ. ευ­ρώ πή­γε για την α­πο­πλη­ρω­μή χρε­ών, ε­νώ έ­να μι­κρό­τε­ρο μέ­ρος για το λε­γό­με­νο «κοι­νω­νι­κό μέ­ρι­σμα» σε α­νέρ­γους κλπ. Ε­πί­σης, σύμ­φω­να με τα στοι­χεί­α του ΓΛΚ το πρώ­το ε­ξά­μη­νο του 2014 το πρω­το­γε­νές πλε­ό­να­σμα α­νέρ­χε­ται σε 0,4% του Α­ΕΠ ξε­περ­νών­τας αρ­χι­κές δε­σμεύ­σεις του ΜΠΔΣ.

Γε­γο­νός εί­ναι, ό­μως, ό­τι η δη­μο­σι­ο­νο­μι­κή δι­α­χεί­ρι­ση που στο­χεύ­ει σε δια­ρκώς αυ­ξα­νό­με­να πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα εί­χε και ε­ξα­κο­λου­θεί να έ­χει υ­φε­σια­κές ε­πι­πτώ­σεις, αν και μα­κρο­χρό­νια μπο­ρεί, μα­ζί με άλ­λους πα­ρά­γον­τες, να ευ­νο­ή­σει την α­νά­καμ­ψη. Στην Ε­Ε ή­δη συ­ζη­τι­έ­ται γε­νι­κά η ευ­έ­λι­κτη ερ­μη­νεί­α των στό­χων για τα ελ­λείμ­μα­τα. Αλ­λά, α­κό­μη και στον το­μέ­α της δη­μο­σι­ο­νο­μι­κής δι­α­χεί­ρι­σης δεν έ­χουν ε­ξα­λει­φθεί οι κίν­δυ­νοι ο­πι­σθο­δρό­μη­σης: Εί­ναι φα­νε­ρό ό­τι οι α­πο­φά­σεις των ελ­λη­νι­κών δι­κα­στη­ρί­ων που δι­και­ώ­νουν πολ­λούς α­πό τους προ­σφεύ­γον­τες σε αυ­τά, εί­ναι ι­κα­νές να α­νοί­ξουν νέ­ες τρύ­πες στον προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό».

Κίν­δυ­νος τα χρέ­η πο­λι­τών στην ε­φο­ρί­α

Ό­πως προ­σθέ­τουν, «άλ­λοι κίν­δυ­νοι έρ­χον­ται α­πό τις αυ­ξα­νό­με­νες λη­ξι­πρό­θε­σμες φο­ρο­λο­γι­κές ο­φει­λές των πο­λι­τών. Σύμ­φω­να με τα στοι­χεί­α της Γε­νι­κής Γραμ­μα­τεί­ας Δη­μο­σί­ων Ε­σό­δων, τα συ­νο­λι­κά χρέ­η των ι­δι­ω­τών προς το Δη­μό­σιο α­πό φό­ρους α­νέρ­χον­ται σή­με­ρα σε πά­νω α­πό 67,2 δισ. ευ­ρώ. Μά­λι­στα, για την πε­ρί­ο­δο Ι­α­νου­α­ρί­ου- Ι­ου­νί­ου του 2014 οι νέ­ες λη­ξι­πρό­θε­σμες ο­φει­λές των ι­δι­ω­τών προς το Δη­μό­σιο α­νήλ­θαν σε πά­νω α­πό 6 δισ. ευ­ρώ. Λό­γω της ε­ξάν­τλη­σης της φο­ρο­δο­τι­κής ι­κα­νό­τη­τας των πο­λι­τών ο ρυθ­μός αύ­ξη­σης των λη­ξι­πρό­θε­σμων ο­φει­λών προς το Δη­μό­σιο α­να­μέ­νε­ται να ε­πι­τα­χυν­θεί τους ε­πό­με­νους μή­νες, κα­θώς θα αρ­χί­σουν στα­δια­κά να εκ­πνέ­ουν οι προ­θε­σμί­ες για την κα­τα­βο­λή άλ­λων πέν­τε φό­ρων το τρέ­χον έ­τος: του φό­ρου ει­σο­δή­μα­τος, της ει­δι­κής ει­σφο­ράς αλ­λη­λεγ­γύ­ης, του τέ­λους ε­πι­τη­δεύ­μα­τος, του φό­ρου πο­λυ­τε­λεί­ας και του νέ­ου Ε­νια­ίου Φό­ρου Ι­δι­ο­κτη­σί­ας Α­κι­νή­των (ΕΝ.Φ.Ι.Α.­).

Συ­νο­λι­κά, εν­τός των προ­σε­χών μη­νών οι φο­ρο­λο­γού­με­νοι θα κλη­θούν να κα­τα­βά­λουν 6,5 δισ. ευ­ρώ για να ε­ξο­φλή­σουν ό­λους αυ­τούς τους φό­ρους. Α­πό την άλ­λη με­ριά οι λη­ξι­πρό­θε­σμες υ­πο­χρε­ώ­σεις της Γε­νι­κής Κυ­βέρ­νη­σης προς τους προ­μη­θευ­τές της α­νήλ­θαν τον Μά­ι­ο του 2014 στα 4.590 ε­κατ. ευ­ρώ, πα­ρου­σι­ά­ζον­τας αύ­ξη­ση κα­τά 133 ε­κατ. ευ­ρώ ή κα­τά 2,98% σε σχέ­ση με τον Ι­α­νουά­ριο του 2014 (4.457 ε­κατ. ευ­ρώ) και αύ­ξη­ση κα­τά 459 ε­κατ. ευ­ρώ ή κα­τά 11,11% σε σχέ­ση με τον Δε­κέμ­βριο του 2013 (4.131 ε­κατ. ευ­ρώ). Ω­στό­σο, τον Μά­ι­ο σε σύγ­κρι­ση με τον Α­πρί­λιο του 2014 οι λη­ξι­πρό­θε­σμες υ­πο­χρε­ώ­σεις της Γε­νι­κής Κυ­βέρ­νη­σης μει­ώ­θη­καν ο­ρια­κά».

Τέ­λος, στην έκ­θε­ση ση­μει­ώ­νε­ται ό­τι «η φο­ρο­δι­α­φυ­γή ε­ξα­κο­λου­θεί να αν­θεί πα­ρά τα κά­ποι­α μέ­τρα για την πε­ρι­στο­λή της που έ­χουν λη­φθεί μέ­χρι σή­με­ρα. Εκ του α­πο­τε­λέ­σμα­τος κρί­νου­με ό­τι στην πο­λι­τι­κή προ­σαρ­μο­γής η φο­ρο­δι­α­φυ­γή δεν εί­χε την προ­τε­ραι­ό­τη­τα που έ­πρε­πε και ό­τι το βά­ρος έ­πε­σε σε μι­σθούς, συν­τά­ξεις και κοι­νω­νι­κές δα­πά­νες. Εί­ναι πι­θα­νόν ό­τι στο ζή­τη­μα αυ­τό η πο­λι­τι­κή δυ­σκο­λεύ­ε­ται ό­χι μό­νο λό­γω εγ­γε­νών α­δυ­να­μι­ών, αλ­λά και ε­ξαι­τί­ας των ε­ξής πα­ρα­γόν­των: (α) Της βα­θιάς ύ­φε­σης που ό­πως ση­μει­ώ­σα­με μεί­ω­σε δρα­μα­τι­κά τα ει­σο­δή­μα­τα, (β) της αύ­ξη­σης των φό­ρων, (γ) του πο­λύ υ­ψη­λού πο­σο­στού αυ­το­α­πα­σχο­λού­με­νων και πο­λύ μι­κρών ε­πι­χει­ρή­σε­ων σε υ­πη­ρε­σί­ες και εμ­πό­ριο (δ) της στρε­βλής οι­κο­νο­μι­κής κουλ­τού­ρας τμη­μά­των της οι­κο­νο­μι­κής ε­λίτ και (ε) μιας ι­στο­ρι­κά δι­α­μορ­φω­μέ­νης και βα­θιά ρι­ζω­μέ­νης στά­σης των πο­λι­τών σε θέ­μα­τα φο­ρο­λο­γι­κής δι­οί­κη­σης, η ο­ποί­α πάν­τως τρο­φο­δο­τεί­ται α­πό τη δι­ά­χυ­τη αί­σθη­σή τους για κα­τά­χρη­ση ε­ξου­σί­ας, α­να­ξι­ο­κρα­τί­α και κυ­ρί­ως ε­κτε­τα­μέ­νη δι­α­φθο­ρά στις σχέ­σεις της Δι­οί­κη­σης με τους φο­ρο­λο­γού­με­νους πο­λί­τες».

Πη­γή: Α­ΠΕ – ΜΠΕ