Απάντηση στο φλέγον ερώτημα εάν χρειάζεται νέα ρύθμιση το ελληνικό χρέος και τι είδους μέτρα θα πρέπει να ληφθούν, δίνουν για μία ακόμα φορά οι αριθμοί. Η Ελλάδα θα πρέπει να πληρώσει το 2016, για αποπληρωμή του κεφαλαίου των δανείων που έχει λάβει, σχεδόν ό,τι έχει να πληρώσει και για τους τόκους των δανείων αυτών. Και συνολικά το ποσό που θα πρέπει να καταβληθεί για την εξυπηρέτηση του χρέους κινείται στα επίπεδα του 7,5% του ΑΕΠ.
Τα ποσά είναι αντίστοιχα και για τα επόμενα χρόνια. Και γι’ αυτό η Ευρωζώνη διατυμπανίζει σε κάθε ευκαιρία ότι το ελληνικό χρέος σίγουρα δεν χρειάζεται «κούρεμα» και η οποιαδήποτε παρέμβαση είναι απαραίτητη από το 2022 και μετά. Χρονιά που λήγει η περίοδος χάριτος για την καταβολή τόκων των δανείων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), με αποτέλεσμα η χώρα να πρέπει να πληρώσει σε ένα έτος ποσό της τάξης των 22 δισ. ευρώ μόνο για τόκους.
Μέχρι τότε, όμως, η κατάσταση των υποχρεώσεων του Δημοσίου είναι ελεγχόμενη. Και όπως εξηγούν παράγοντες της αγοράς, κάθε χρόνος μοιάζει πολύ με το 2016. Συνολικά, το επόμενο έτος θα πρέπει η Ελλάδα να αποπληρώσει χρέος της τάξης των 12,5 δισ. ευρώ. Εξ αυτών τα 6,5 δισ. ευρώ αφορούν αποπληρωμή κεφαλαίου και τα υπόλοιπα περίπου 6 δισ. ευρώ αφορούν καταβολή τόκων. Στο σημείο αυτό, πάντως, κρύβεται η «παγίδα» των επιτοκίων. Σήμερα η χώρα καταβάλλει τόκους περίπου 6 δισ. ευρώ, καθώς τα επιτόκια των δανείων από τον ESM είναι πάρα πολύ χαμηλά και κινούνται πέριξ του 1%. Ωστόσο, στα επόμενα χρόνια θα αρχίσουν να αυξάνονται, δεδομένου ότι είναι κυμαινόμενα, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθούν σημαντικά οι επόμενοι προϋπολογισμοί. Στο πλαίσιο αυτό, η Αθήνα ζητεί τη μετατροπή των κυμαινόμενων επιτοκίων σε σταθερά, τα οποία θα έχουν κάποιο «μπόνους» σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα (περίπου 0,5%), αλλά θα είναι αρκετά χαμηλά για μεγάλη περίοδο (15-20 χρόνια τουλάχιστον), στην οποία εκτιμάται ότι υπό φυσιολογικές συνθήκες θα αυξηθούν τουλάχιστον κατά 2%-3%.
Αυτό σημαίνει ότι οι ελληνικοί προϋπολογισμοί θα είναι μελλοντικά ελαφρύτεροι στο σκέλος των δαπανών για τόκους, έναντι του τι προδιαγράφεται να συμβεί. Αντιστοίχως, όμως, οι μελλοντικές απαιτήσεις του ESM θα πρέπει να «κουρευτούν». Και αυτό είναι κάτι που οι χώρες της Ευρωζώνης δεν δείχνουν διατεθειμένες να δεχθούν. Αντιθέτως, συζητούν την επέκταση της περιόδου χάριτος για την καταβολή τόκων και κεφαλαίου, καθώς και την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των ευρωπαϊκών δανείων. Σε ό,τι αφορά το 2016, οι υποχρεώσεις δείχνουν ότι υπάρχουν 3 μεγάλοι κάβοι που θα πρέπει να ξεπεράσει το ελληνικό Δημόσιο:
• Τον Φεβρουάριο θα πρέπει να αποπληρωθούν υποχρεώσεις 1,6 δισ. ευρώ. Εφόσον η Ελλάδα λάβει την υποδόση του 1 δισ. ευρώ που εξαρτάται από την υλοποίηση του δεύτερου πακέτου προαπαιτούμενων μέτρων εντός του 2015, τότε η εξυπηρέτηση αυτών των υποχρεώσεων θα γίνει χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα. Σε διαφορετική περίπτωση (αν δεν εκταμιευθεί φέτος το ποσό και ενσωματωθεί στην επόμενη δόση), τότε το Δημόσιο θα πρέπει να χρησιμοποιήσει και πάλι τις μεθόδους της στάσης πληρωμών και της εκτεταμένης χρήσης του βραχυπρόθεσμου δανεισμού (repos) από τους φορείς του Δημοσίου για να καλύψει τις υποχρεώσεις του 1,6 δισ. ευρώ.
• Τον Μάρτιο υπάρχει ένα ακόμα ποσό της τάξης του 1,6 δισ. ευρώ που θα πρέπει να εξοφληθεί. Θεωρητικά μέχρι τότε θα πρέπει να έχει εκταμιευθεί και η δόση που εξαρτάται από τον πρώτο έλεγχο.
• Τον Ιούλιο θα πρέπει να αποπληρωθούν 3,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 2,3 δισ. ευρώ αφορούν ομόλογα που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Πέραν αυτών, οι υπόλοιποι μήνες είναι αρκετά ομαλοί και οι υποχρεώσεις για αποπληρωμή χρέους δεν ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ κάθε μήνα.
