Η άνοια δεν είναι μια ασθένεια αλλά ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια ομάδα συμπτωμάτων που αφορούν την μείωση λειτουργειών του εγκεφάλου όπως της μνήμης, της σκέψης, διαταραχές στη συμπεριφορά του ανθρώπου, κ.ά. Επίσης, οι ασθενείς με άνοια μπορεί είναι συγχυτικοί να έχουν υπνηλία, κατάθλιψη, άγχος, ή να θυμώνουν εύκολα. Όλα αυτά τα συμπτώματα μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τόσο την ποιότητα ζωής των ασθενών όσο και των οικογενειών τους.

Η άνοια ως σύμπτωμα μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες οι οποίες προκαλούν βλάβη των κυττάρων του εγκεφάλου ή των συνδέσεών τους, με συχνότερη τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Για τον λόγο αυτό, εσφαλμένα, η άνοια ταυτίζεται πολλές φορές με την νόσο του Αλτσχάιμερ. Υπάρχουν όμως και άλλες αιτίες άνοιας που είναι αναστρέψιμες και μάλιστα χειρουργικά! Τέτοιες αιτίες είναι οι όγκοι του εγκεφάλου, τα αιματώματα του εγκεφάλου καθώς και μια πάθηση που ονομάζεται υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης, ο οποίος αποτελεί μια συχνή αιτία άνοιας αλλά η ύπαρξή του δεν είναι ευρέως γνωστή, διευκρινίζει ο κ. Δημήτριος Κομπόγιωργας MD, MPhil, MRCSEd, FRCS(SN), CCT U.K., Νευροχειρουργός, Επιστημονικός Συνεργάτης ΥΓΕΙΑ.

Υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης

Στον υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης υπάρχει συσσώρευση του υγρού του εγκεφάλου -του εγκεφαλονωτιαίου υγρού- χωρίς αύξηση της πίεσής του, με αποτέλεσμα οι ασθενείς αυτοί να έχουν δυσκολία στη βάδιση, επεισόδια ακράτειας ούρων και άνοια με διαταραχή της μνήμης τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί από τους οι ασθενείς με υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης νοιώθουν ότι τα πόδια τους «κολλάνε στο πάτωμα» όταν περπατούν.

Λανθασμένα, πολλοί νομίζουν ότι τέτοια συμπτώματα οφείλονται στο γήρας των ασθενών με αποτέλεσμα να μην γίνεται έγκαιρη διάγνωση μιας πάθησης που μπορεί να διαγνωστεί με ακρίβεια και να θεραπευτεί αποτελεσματικά. Επίσης, ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης μπορεί να συνυπάρχει με τη νόσο του Αλτσχάιμερ ή τη νόσο του Πάρκινσον επιβαρύνοντας την κατάσταση και την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Μελέτη εγκεφαλονωτιαίου υγρού
Το διαγνωστικό αυτό κενό στην Ελλάδα έρχεται να καλύψει το σύστημα Likvor CELDA το οποίο είναι εγκατεστημένο στο ΥΓΕΙΑ. Το σύστημα Likvor CELDA αποτελεί την τελευταία λέξη της ψηφιακής ιατρικής τεχνολογίας και τον χρυσό κανόνα στη μελέτη της δυναμικής του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, καθιστώντας την Ελλάδα την έβδομη χώρα στον κόσμο που διαθέτει τέτοιου είδους διαγνωστικές δυνατότητες για την ανάλυση παθήσεων όπως του υδροκεφάλου ή την εκτίμηση της σωστής λειτουργίας της «βαλβίδας του εγκεφάλου».

Με την εφαρμογή της σύγχρονης νευροχειρουργικής, έχει δοθεί η δυνατότητα να παρεμβαίνουμε χειρουργικά στους ασθενείς με υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης με σκοπό τη βελτίωση της βαδίσεως, της ακράτειας και της άνοιας τους και συνεπώς της ποιότητας ζωής τους. Τέτοιες χειρουργικές επεμβάσεις είναι η τοποθέτηση μαγνητικά ρυθμιζόμενων «βαλβίδων εγκεφάλου», καθώς και διάνοιξη οδού ροής εγκεφαλονωτιαίου υγρού στον εγκέφαλο ενδοσκοπικά, εξηγεί ο νευροχειρουργός.

Βαλβίδα εγκεφάλου

Η «βαλβίδα εγκεφάλου» είναι μια μικρή ιατρική συσκευή που περιλαμβάνει δυο τμήματα σωλήνα μικρής διαμέτρου κατασκευασμένη από ειδική σιλικόνη και μια βαλβίδα υψηλής τεχνολογίας που ελέγχει τη ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Η τοποθέτηση του συστήματος αυτού γίνεται κάτω από το δέρμα με το ένα άκρο του σωλήνα να τοποθετείται στην κοιλία του εγκέφαλου και το άλλο στην κοιλιά.

Στο ΥΓΕΙΑ, γίνεται τοποθέτηση βαλβίδων εγκεφαλονωτιαίου υγρού στη μέση (οσφύ) αντί για στον εγκέφαλο με ειδική βαλβίδα η οποία ρυθμίζει τη ροή του υγρού του εγκεφάλου ανάλογα με τη θέση του σώματος του ασθενούς μέσω της βαρύτητας – Miethke gravitational valves. Επιπροσθέτως, πραγματοποιείται τοποθέτηση ειδικής συσκευής – Miethke sensor reservoir – με την οποία δίνεται η δυνατότητα στον ιατρό να μετρά την πίεση του υγρού του εγκεφάλου στο σύστημα της «βαλβίδας του εγκεφάλου» με τηλεμετρία δηλαδή μη-επεμβατικά.

Η ιατρική εξειδίκευση σε συνδυασμό με τις εξαιρετικές δυνατότητες του σύγχρονου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού προσφέρουν στους ασθενείς ένα ολοκληρωμένο και ασφαλές περιβάλλον για τη σωστή διάγνωση και την αποτελεσματική θεραπεία τους, καταλήγει ο κ. Κομπόγιωργας.