Υπ. Δικαιοσύνης: Αυξάνεται στα 20 έτη η ποινή για όλα τα κακουργήματα -Σαρωτικές αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα


Σαρωτικές αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης που τίθεται αμέσως σε δημόσια διαβούλευση και παρουσιάστηκε πριν από λίγο από τον υπουργό Γιώργο Φλωρίδη και τον υφυπουργό Γιάννη Μπούγα.

Όπως τονίστηκε στη συνέντευξη τύπου, δύο είναι οι κύριοι άξονες των αλλαγών:

Α. Δέσμευση για τον περιορισμό της κυρίαρχης μικρομεσαίας εγκληματικότητας, με ταυτόχρονη καταπολέμηση της ατιμωρησίας.

Β. Επιτάχυνση της ποινικής διαδικασίας, ως βασικού μέρους του μεγάλου στόχου για ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης.

Τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας:
Στο νομοσχέδιο προωθούνται διατάξεις που διασφαλίζουν:

Την αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση τόσο της πρόληψης του εγκλήματος όσο και του σωφρονιστικού χαρακτήρα της ποινής μέσω της έκτισής της, προσφέροντας παράλληλα εναλλακτικούς τρόπους μετατροπής της σε κοινωφελή εργασία ή χρηματική ποινή.
Ποινές φυλάκισης έως ένα έτος θα μπορούν να ανασταλούν, αν οι αμετάκλητες καταδίκες στο ποινικό μητρώο δεν υπερβαίνουν το ένα έτος.
Ποινές φυλάκισης άνω του ενός έτους και μέχρι δύο έτη θα εκτίονται πρωτίστως με εναλλακτικούς τρόπους έκτισης, ήτοι μετατροπής σε χρηματική ποινή ή σε κοινωφελή εργασία. Για το λόγο αυτόν έχει προβλεφθεί η σύσταση και η λειτουργία πλατφόρμας για την ένταξη άνω των 1.500 φορέων που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τον θεσμό της κοινωφελούς εργασίας.
Ποινές φυλάκισης μέχρι τρία έτη θα μπορούν να εκτιθούν μερικώς σε σωφρονιστικό κατάστημα (από 30 ημέρες μέχρι 6 μήνες) με αναστολή του υπολοίπου της ποινής.
Ποινές φυλάκισης άνω των 3 ετών θα εκτίονται πραγματικά σε σωφρονιστικό κατάστημα.
Τον εξορθολογισμό των ποινικών κυρώσεων, ειδικά σε σοβαρά εγκλήματα με μείζονες εθνικές και κοινωνικές προεκτάσεις.
Αποκαθίσταται η δογματική βάση του ποινικού συστήματος ώστε όλα τα κακουργήματα, όπως και αυτά που έχουν οικονομικό αντικείμενο (απάτη, υπεξαίρεση, τοκογλυφία, απιστία), να διώκονται αυτεπάγγελτα.
Η μέγιστη ποινή της πρόσκαιρης κάθειρξης αυξάνεται από τα 15 στα 20 έτη για όλα τα κακουργήματα.
-Ειδικά για τα αδικήματα επιδείνωσης της κλιματικής κρίσης, αυστηροποιείται η ποινική κύρωση για την εξ αμελείας πρόκληση δασικής πυρκαγιάς (από πλαίσιο ποινής 1-5 σε πλαίσιο 3-5 έτη), προβλέπονται υψηλές χρηματικές ποινές μέχρι του ποσού των 200.000 ευρώ για όλες τις περιπτώσεις εμπρησμού δάσους, ενώ προστίθεται η υποχρέωση του δικαστηρίου να επιβάλλει την άμεση εκτέλεση της ποινής σε σωφρονιστικό κατάστημα χωρίς δυνατότητα μετατροπής ή αναστολής, αλλά και η επιβολή δήμευσης περιουσιακών στοιχείων του καταδικασθέντος, ανάλογη με την προκληθείσα βλάβη, για εμπρησμό δάσους. Νομοθετείται το αξιόποινο των προπαρασκευαστικών πράξεων εμπρησμού δάσους (κατοχή εμπρηστικών υλών ή άλλων αντικειμένων που καταδεικνύουν προετοιμασία για διάπραξη δασικού εμπρησμού).

 

Παράλληλα, τα κακουργήματα εμπρησμού δάσους, όπως και όλα τα κοινώς επικίνδυνα, αλλά και τα εγκλήματα κατά των συγκοινωνιών θα εισάγονται αμέσως προς εκδίκαση μετά την ανάκριση, χωρίς την τήρηση της ενδιάμεσης διαδικασίας των δικαστικών συμβουλίων.

Στις περιπτώσεις τής υπό όρους απόλυσης, το δικαστικό συμβούλιο οφείλει να εξετάζει ουσιαστικά κριτήρια που συνδέονται με τη βαρύτητα του εγκλήματος, τα ατομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του καταδικασθέντος καθώς και την τρέχουσα στάση του απέναντι στο έγκλημα ή στα εγκλήματα που διέπραξε.
Απεμπλοκή των ποινικών υποθέσεων από άσκοπες δικονομικές ενέργειες με σκοπό την επιτάχυνση των διαδικασιών επεξεργασίας και εκδίκασης υποθέσεων και απονομής της ποινικής δικαιοσύνης. Η αρχειοθέτηση προδήλως αβάσιμων μηνύσεων θα γίνεται με συνοπτική αιτιολογία.
Ο αριθμός των αναβολών στις ποινικές δίκες από κάθε αιτία περιορίζεται σε μία, ανεξαρτήτως αριθμού διαδίκων.
Πρόβλεψη κυρώσεων για την προστασία της ποινικής δικαιοσύνης από εκείνους που, με καταχρηστική και παρελκυστική άσκηση των δικαιωμάτων τους, παρακωλύουν την ταχύτητα απονομής της. Αύξηση του ποσού των επιβλητέων εξόδων προς εκείνους που εκ δόλου υποβάλλουν αναληθείς ή ανακριβείς μηνύσεις. Πρόβλεψη παραβόλου 100 ευρώ για τα αμιγώς κατ’ έγκληση αδικήματα με ειδική πρόβλεψη εξαίρεσης από την υποχρέωση για οικονομικά ασθενείς και ειδικές κατηγορίες παθόντων (π.χ. θύματα ρατσιστικής βίας).
Ενίσχυση της αρμοδιότητας ολιγομελών δικαστικών συνθέσεων και περιστολή της ενδιάμεσης διαδικασίας των δικαστικών συμβουλίων, με σκοπό την αποδέσμευση αριθμού δικαστών από πολυμελείς συνθέσεις και αποτέλεσμα την επιτάχυνση της ποινικής δίκης μέσω της παράλληλης διεξαγωγής περισσότερων δικών.
Όλα τα πλημμελήματα θα δικάζονται από το μονομελές πλημμελειοδικείο, πλην εκείνων που αφορούν τα υπηρεσιακά εγκλήματα (παράβαση καθήκοντος κ.λπ.) και την ανθρωποκτονία εξ αμελείας, τα οποία θα δικάζονται από τριμελείς συνθέσεις.
Ενισχύεται η αρμοδιότητα του Μονομελούς Εφετείου. Καταργείται το πολυπρόσωπο Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων, του οποίου την αρμοδιότητα (εκδίκαση κατ’ έφεση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων) θα ασκεί Τριμελές Εφετείο στο οποίο θα προεδρεύει Πρόεδρος Εφετών αρχαιότερος από τον πρωτοδίκως δικάσαντα και θα παρίσταται Εισαγγελέας Εφετών.
Διευκόλυνση των προϋποθέσεων υπαγωγής των υποθέσεων σε εξωδικαστικούς θεσμούς, όπως της ποινικής διαπραγμάτευσης. Πλέον, ο κατηγορούμενος, παραδεχόμενος την ενοχή του, θα μπορεί να αιτηθεί την υπαγωγή σε ποινική διαπραγμάτευση από το στάδιο της προδικασίας, θα του παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αιτήματος σε προθεσμία μετά την επίδοση του εισαγωγικού της δίκης εγγράφου και, κυρίως, θα μπορεί ο εισαγγελέας, αν κρίνει πως η υπόθεση μπορεί να υπαχθεί σε διαπραγμάτευση, να καλεί προς τούτο τον κατηγορούμενο.
Αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας
Προστασία του θεσμού της οικογένειας, της ανηλικότητας και των θυμάτων, κυρίως γυναικών, που πλήττονται με αυξανόμενη ένταση από συμπεριφορές ενδοοικογενειακής βίας.

Δημιουργία κατάλληλου υποστηρικτικού περιβάλλοντος για τα θύματα με την ενίσχυση των δημοσίων και ιδιωτικών δομών που τους παρέχουν οικονομική και ψυχολογική στήριξη.

Συμπερίληψη στο προστατευτικό πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας, κάθε μορφής βίας ή απειλής σε βάρος προσώπου που δέχεται τις υπηρεσίες φορέα παροχής κοινωνικής μέριμνας στον οποίο ο δράστης εργάζεται.

Θέσπιση ειδικής υποχρέωσης καταγγελίας για τους επαγγελματίες που αντιλαμβάνονται κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Οι επαγγελματίες που θα αναφέρουν τέτοια περιστατικά (δάσκαλοι, καθηγητές, γιατροί, νοσηλευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι κ.λπ.) θα προστατεύονται απόλυτα από τις σε βάρος τους κακόβουλες μηνύσεις, αναφορές και πειθαρχικές διώξεις.

Εμπλουτισμός των υφιστάμενων δικονομικών μέσων καταναγκασμού που χρησιμοποιούν οι δικαστικές και εισαγγελικές αρχές για την προστασία του θύματος και την πρόληψη υποτροπής του δράστη.

Από κανόνας, γίνεται εξαίρεση η αναστολή της ποινής για πλημμελήματα. Θα μπορεί να χορηγηθεί σε ποινές φυλάκισης έως ένα έτος, όταν οι αμετάκλητες προηγούμενες καταδίκες δεν υπερβαίνουν το ένα έτος.
Έκτιση ποινών με εναλλακτικούς τρόπους κοινωφελούς εργασίας ή μετατροπής της ποινής σε χρήμα (η οποία επανέρχεται) για ποινές φυλάκισης έως 2 έτη.
Πραγματική έκτιση μέρους της ποινής έως 6 μήνες για ποινές φυλάκισης από 2 έως 3 έτη.
Πραγματική έκτιση σε σωφρονιστικό κατάστημα για ποινές άνω των 3 ετών.
Αύξηση του ανώτατου ορίου κάθειρξης για κακουργήματα από τα 15 στα 20 έτη.
Αύξηση του ανώτατου ορίου κάθειρξης επί συρροής κακουργημάτων στα 25 έτη (από 20) και επί συρροής πλημμελημάτων στα 10 έτη (από 8).
Αυστηροποίηση των προϋποθέσεων υφ’ όρον απόλυσης. Πλέον, θα εναπόκειται στην ουσιαστική κρίση του δικαστικού συμβουλίου ανάλογα με την επικινδυνότητα του εγκλήματος και τα ατομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη, ανεξαρτήτως τυπικών προϋποθέσεων συμπλήρωσης χρόνου κράτησης.
Άμεση εκδίκαση, χωρίς τήρηση της χρονοβόρας ενδιάμεσης διαδικασίας των συμβουλίων, των κοινώς επικίνδυνων κακουργημάτων (εμπρησμός δάσους, διατάραξη ασφάλειας συγκοινωνιών) και κακουργημάτων ειδικών ποινικών νόμων.
Αυστηροποίηση της ποινής και απαγόρευση κάθε μορφής αναστολής ή μετατροπής της ποινής για το αδίκημα του εμπρησμού δάσους.
Πρόβλεψη επιβολής παρεπόμενης ποινής δήμευσης περιουσίας του καταδικασθέντος εμπρηστή, ανάλογης με το μέγεθος και την αξία της βλάβης.
Ποινικοποίηση με αυστηρές κυρώσεις των προπαρασκευαστικών πράξεων εμπρησμού, δηλαδή της κατοχής εμπρηστικών υλών ή αντικειμένων με σκοπό την προετοιμασία διάπραξης εμπρησμού δάσους (ποινή μη αναστελλόμενη μη μετατρεπόμενη).
Πρόβλεψη αξιοποίνου, με ποινή φυλάκισης μέχρι ένα έτος, για το αδίκημα της μη συμμόρφωσης των υπόχρεων με διατάξεις λήψης μέτρων πυροπροστασίας όταν η παράλειψη αυτή συμβάλλει ουσιωδώς στην εξάπλωση της πυρκαγιάς.
Αύξηση του ελάχιστου ορίου ποινής για την αξιόποινη πράξη της ανθρωποκτονίας εξ αμελείας στα δύο έτη.
Κατάργηση Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων και ενίσχυση της αρμοδιότητας Μονομελούς Πλημμελειοδικείου και Μονομελούς Εφετείου με σκοπό την αποδέσμευση δικαστών και την παράλληλη αξιοποίησή τους σε άλλες δίκες. Οι εφέσεις κατά αποφάσεων Τριμελούς Εφετείου θα εκδικάζονται επίσης από Τριμελές Εφετείο, που όμως θα συγκροτείται από αρχαιότερους στην ιεραρχία δικαστές.
Ποινική διαπραγμάτευση με πρωτοβουλία του Εισαγγελέα, όταν το κρίνει σκόπιμο από τα στοιχεία της δικογραφίας.
Υψηλά χρηματικά πρόστιμα για τους δικομανείς και όσους με δόλιες και προφανώς αβάσιμες μηνύσεις απασχολούν ασκόπως τον μηχανισμό απονομής της δικαιοσύνης.
Περιορισμός των αναβολών από κάθε αιτία στη μία και πρόβλεψη παραβόλου υπέρ δημοσίου (ύψους από 80 έως 200 ευρώ, ανάλογα με την αρμοδιότητα του δικαστηρίου), για την ενίσχυση των υποδομών της δικαιοσύνης, όταν το αίτημα αναβολής αφορά παράλληλη επαγγελματική υποχρέωση συνηγόρου σε άλλη δίκη.
Πρόβλεψη εξέτασης με τεχνολογικά μέσα
Οποιαδήποτε κατάθεση, όπως μάρτυρα, πραγματογνώμονα, τεχνικού συμβούλου, διερμηνέα ή διαδίκου, ανωμοτί εξηγήσεις ή απολογία κατηγορουμένου μπορεί να διεξαχθεί με τη χρήση τεχνολογικών μέσων, χωρίς τη φυσική παρουσία του προσώπου, όταν υπάρχει σοβαρό κώλυμα εμφάνισης ή κίνδυνος από την αναβολή ή για την ασφαλή διεξαγωγή της διαδικασίας.

Αυστηροποίηση ποινών που αφορούν διάπραξη ενδοοικογενειακής βίας εις βάρος αλλά και ενώπιον ανηλίκου.
Παροχή κινήτρων αλλά και υποχρέωση των επαγγελματιών (λ.χ. κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, ιατροί, εκπαιδευτικοί) να αναφέρουν αμελλητί κάθε περίπτωση ενδοοικογενειακής βίας, ενώ λαμβάνεται ειδική μέριμνα για τα θύματα μέσω ατομικής αξιολόγησής τους και διαχείρισης του κινδύνου επανάληψης της βίας και δευτερογενούς θυματοποίησης.
Κακούργημα η παραβίαση κόκκινου σηματοδότη όταν οδηγεί σε βαρύ τραυματισμό ή θάνατο
Ως κακούργημα θα διώκεται πλέον η παραβίαση κόκκινου σηματοδότη, όταν έχει ως αποτέλεσμα τον βαρύ τραυματισμό ή και το θάνατο, όπως ανακοινώθηκε κατά την παρουσίαση του σχεδίου νόμου του Υπ.Δικαιοσύνης για τις αλλαγές τους κώδικες.
Αυτεπάγγελτη δίωξη για κακόβουλη αποφυγή διατροφής, αυτεπάγγελτα και για απάτη μέσω υπολογιστή
Παράλληλα, γνωστοποιήθηκε ότι με τις αλλαγές στον ποινικό κώδικα θα προβλέπεται πλέον η αυτεπάγγελτη δίωξη για κακόβουλη αποφυγή της διατροφής.
Ακόμα, θα υπάρχει πρόβλεψη να διώκονται αυτεπαγγέλτως περιπτώσεις απάτης μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή (fishing). Και αυτό, γιατί πολλά θύματα δεν προχωρούσαν σε μηνύσεις, επειδή οι επιτήδειοι αποσπούσαν μικροποσά μεμονωμένα από κάθε χρήστη.
Καταργείται το αδίκημα της απλής δυσφήμισης, φτιάχνεται σωφρονιστικό κατάστημα για ήσσονος σημασίας εγκλήματα
Επιπλέον θα καταργηθεί το αδίκημα της απλής δυσφήμισης και προσδιορίζεται ο κύκλος των τρίτων προσώπων. Μέχρι σήμερα σε αυτά περιλαμβάνονταν και οι δικαστές, οι εισαγγελείς και οι δικαστικοί υπάλληλοι ενώ το σχέδιο νόμου προσδιορίζει πως τα πρόσωπα αυτά εξαιτίας των καθηκόντων τους, δεν θεωρούνται τρίτα πρόσωπα.
Τέλος, όπως ανακοινώθηκε σύντομα θα δρομολογηθεί η κατασκευή ενός σωφρονιστικού καταστήματος για ήσσονος σημασίας εγκλήματα, προκειμένου εκεί να οδηγούνται οι καταδικασθέντες για πλημμελήματα.

πηγη: .iefimerida.gr